2.239
değişiklik
Değişiklikler
Gezinti kısmına atla
Arama kısmına atla
441. satır:
441. satır: − - Ürün ve destek unsurları; desteklenebilirlik, güvenilirlik, test edilebilirlik ve uygun ömür devri maliyeti ile tasarlanır.+ − + − - Kullanım ve Destek Safhaları boyunca ürünün istenilen performans seviyesinde kullanılabilmesi için ihtiyaç duyulan kaynaklar tanımlanır.+ − − - ELD elemanlarına ilişkin esas bilgiler oluşturulur. 502. satır:
500. satır: − - '''A'''nalysis (Analiz),+ − + − - '''D'''esign (Tasarım),+ − + − - '''D'''evelopment (Geliştirme),+ − − - '''I'''mplementation (Uygulama), − − - '''E'''valuation (Değerlendirme). 571. satır:
565. satır: − + 583. satır:
577. satır: − + − − Analiz aşamasında elde edilen çıktılar, bir sonraki adım olan tasarım aşamasının girdilerini oluşturur. − − Tasarım aşamasına gelindiğinde, analiz aşamasında belirlenen öğrenme kazanımları göz önünde bulundurularak konu içeriği incelenmeli, bu çıktıların kazanılmasına uygun öğretim yöntemleri ve araçları seçilmeli, öğretim stratejileri belirlenmelidir. − − Tasarım aşaması sistematik ilerlemelidir. Gerçekleştirilecek adımlar ve bunların sıralaması, tasarım aşamasının başında belirlenmeli ve proje planında yer almalıdır. Tasarım aşamasının adımları; eğitimin kapsamı ve karmaşıklığı, kullanıcı ihtiyaçları ve diğer faktörler nedeniyle farklılık gösterebilse de genel olarak şu şekilde listelenebilir: − − - Öğrenme kazanımlarının belirlenmesi − − - Öğrenme hiyerarşisinin oluşturulması − − - Öğrenme kazanımlarına ve hiyerarşisine göre öğretim yöntemlerinin belirlenmesi − − - Hedef öğrenci kitlesinin sahip olması gereken ön koşullar varsa bunların belirlenmesi − − - (Varsa) Mevcut öğretim materyallerinin gözden geçirilmesi − − - Ölçüm araçlarının geliştirilmesi − − - Öğretim stratejilerinin belirlenmesi − − - Kullanılacak öğretim yöntemlerinin seçilmesi − − - Hazırlanacak öğretici medyanın seçilmesi − - Derslerin tasarlanması+ − + − - Değerlendirme planının geliştirilmesi+ − + − - Yönetim stratejilerinin geliştirilmesi+ + + + + + + + + + + 619. satır:
599. satır: − + 631. satır:
611. satır: − + 643. satır:
623. satır: − + 653. satır:
633. satır: − - '''İlk tepki:''' Katılımcıların eğitime nasıl tepki verdiği ölçülür. Katılımcıların, eğitmeni, konuyu, materyalleri, sunumu, eğitimin verildiği alanı beğenmeleri ve bu eğitimi özel bir deneyim olarak görmeleri önemlidir. Bu ölçüm bir anket ile yapılabilir.+ − + − - '''Kazanımlar:''' Katılımcıların neler öğrendiği ölçülür. Eğitim sonucunda bilgi birikimlerinin artıp artmadığı incelenir. Bu ölçüm, eğitim sırasında bir uygulama ya da test ile yapılabilir.+ − + − - '''Davranışlar:''' Katılımcıların eğitim sayesinde davranışlarındaki değişim değerlendirilir, bilgiyi nasıl uyguladıkları gözlemlenir. Bu değerlendirme, eğitimden 3-6 ay sonra, katılımcı iş başındayken gözlemlenerek yapılır. Şartlar gereği bu değerlendirmeyi yapmak her zaman mümkün olmayabilir. − − - '''Sonuçlar:''' Eğitimin sonuçları analiz edilir, nelerin iyi yapıldığı ya da nelerin iyileştirilebileceği değerlendirilir. Bu değerlendirme aynı zamanda eğitimin eğiticinin gelişimine ne kattığını ve kullanıcıya da ne kazandırdığını göstermelidir. − − 672. satır:
647. satır: − + 944. satır:
919. satır: − - '''Operasyonel/İş Görevi Analizi (Operational Task Analysis-OTA):''' + 950. satır:
925. satır: − - '''Eğitim Fark Analizi (Training Gap Analysis-TGA):'''+ 1.124. satır:
1.099. satır: − - '''Bir başka kazanımın ön gereksinimi olan genel kazanımları gruplayın.''' Örneğin, eğitimdeki birçok görev için temel elektronik bilgisi ve becerisi gerekiyorsa, bu bilgi ve beceriler için gerekli kazanımlar tek bir ünitede toplanıp temel eğitimde verilebilir.+ − + − - '''Aynı sistemle ilgili olan ya da aynı aksiyonu gerektiren kazanımları gruplayın.''' Örneğin, belirli bir navigasyon donanımının bakımına yönelik kazanımlar tek bir ünite altında toplanabilir.+ − + − - '''Ortak bir bilgi ve beceri setine yönelik kazanımları gruplayın.''' Örneğin, bilgisayar bakımı ve hava aracı yakıt ikmali gibi farklı sistemlere yönelik bakım görevleri aynı bilgi ve beceri setini kullanıyor olabilir. − − - '''Öğrenme tipine göre kazanımları gruplayın.''' Teorik bilgiye yönelik kazanımlar ders anlatma yöntemi ile verilmeye uygunken, pratik el becerisi gerektiren kazanımlar için uygulama ile gösterim/deneyerek öğrenme yöntemleri daha uygundur. Benzer öğrenme yöntemleri ile verilecek kazanımlar gruplanarak dersin yapısı buna göre kurulabilir. 1.265. satır:
1.237. satır: − - '''Ders anlatımı:''' Bir kişi tarafından bilgilerin, kavramların ve aralarındaki ilişkilerin sözlü olarak doğrudan (sınıf içerisinde eğitmen tarafından) ya da dolaylı yoldan (ses ya da video kaydı ile) aktarılmasıdır.+ − + − - '''Uygulamalı gösterim:''' Bir prosedürü, tekniği ya da operasyonu anlatmak için yapılan uygulamalı gösterimdir. Genellikle bu gösterim sırasında sözlü olarak da yapılan işlemler anlatılır. Burada da doğrudan (sınıf içerisinde eğitmen tarafından) ya da dolaylı yoldan (ses ya da video kaydı ile) aktarım mümkündür.+ − + − - '''Sergileme:''' Bir bilgiyi sergilemek için bir görsel ya da baskı kullanılmasıdır. Örnek olarak gerçek ekipman, 3 boyutlu model, model, görsel materyaller vb. sayılabilir. − − - '''Okuma materyali:''' Konuya yönelik kitaplar, broşürler vb. basılı materyallerdir. 1.277. satır:
1.246. satır: − - Kısıtlar,+ − + − - Maliyet ve+ − − - Eğitim gereksinimleridir. − - '''Hedef kitlenin coğrafi olarak dağılımı.''' Eğer hedef kitle coğrafi olarak geniş bir bölgeye yayılmışsa, eğitim için tüm öğrencileri tek bir ortama toplamak mümkün ve mantıklı olmayabilir. Durum böyle ise, sınıf eğitimi uygun bir eğitim yöntemi olmayabilir. Bunun yerine uzaktan eğitim gibi seçenekler değerlendirilebilir. − − - '''Öğrencilerin uygunluğu.''' Bütçe ya da takvim kısıtları nedeniyle öğrencilerin eğitimin tamamına katılmaları mümkün olmayacaksa ya da yeterli sayıda öğrenci katılım sağlayamayacaksa sınıf eğitimi uygun bir eğitim yöntemi olmayabilir. − − - '''Eğitmen uygunluğu.''' Eğitmen bulmanın mümkün olmadığı durumlarda, öğrencilerin kendi başlarına çalışmaları ya da etkileşimli eğitsel çoklu ortam materyalleri kullanılması değerlendirilmelidir. − − - '''Tesis ve teçhizatların uygunluğu.''' Eğitimin gerçekleştirileceği ortam ve burada kullanılabilecek imkanlara göre kullanılacak yöntem değerlendirilmelidir. Açık havada gerçekleştirilecek bir eğitimde projeksiyona uygun sunum hazırlamak yerine basılı görselden destek almak ya da anlatılan birim üzerinden eğitimi gerçekleştirmek uygun olacaktır. − - '''Geliştirme süresi.''' Bilgisayar tabanlı eğitim sistemleri gibi etkileşimli çoklu ortam içeren eğitim materyallerinin geliştirilmesi uzun süreli projelerdir. Materyal geliştirme için ayrılabilecek süre kısıtlıysa ya da eğitim az sayıda öğrenciye bir kez verilecekse böyle bir eğitim sistemi geliştirmektense daha maliyet etkin ve hızlı yöntemler değerlendirilmelidir.+ + + + + − - '''Öğrenci hacmi.''' Bilgisayar tabanlı eğitim vb. sistemler, öğrenci sayısının çok olduğu veya eğitimin uzun süre boyunca tekrarlanacağı durumlarda faydalı olacaktır. − - '''İçeriğin sürekliliği.''' Eğitim içeriğinin sıklıkla güncellendiği ve güncelleme aldığı durumlarda, bilgisayar tabanlı eğitim sistemi gibi çoklu ortam temelli eğitim materyalleri hazırlamak dezavantaj olacaktır. Bunun yerine güncellenmesi daha kolay olacak materyaller tercih edilmelidir.+ − + − - '''Uygulama yapma ihtiyacının miktarı'''. Anlatılan görevin öğrenilebilmesi için çok sayıda uygulama yapmak gerekiyorsa, ekipman ve öğrencilerin uygun olacağı süre kısıtından ötürü etkileşimli çoklu ortam materyallerini kullanmak daha etkili olacaktır.+ − - '''Görevin kritikliği.''' Öğrenilmesi gereken görevin kritik olması durumunda öğrencinin kendisinin çalışarak öğreneceği bir yöntem yerine eğitmen tarafından sınıf ortamında ya da iş üzerinde gerçekleştirilecek bir eğitim daha doğru olacaktır. − - '''Öğrenme zorluğu.''' Öğrenilmesi zor olan bir görevin anlatımı için basitten karmaşığa doğru giden, uygulamaların çok olduğu ve ara değerlendirmelerle öğrenme hedeflerinin kontrol edildiği bir eğitim tercih edilmelidir.+ − + − - '''Aslına uygun olma zorunluluğu.''' Yapılan anlatım, bir ürün üzerinde doğrudan yapılacak işlemleri anlatıyorsa, doğru bir öğrenme için ürünün fiziksel olarak ortamda bulundurulması ya da gerçekçi bir 3 boyutlu modeli üzerinden işlemlerin gösterilmesi faydalı olacaktır.+ − + − - '''Etkileşim seviyesi'''. Öğrenci-öğrenci ve öğrenci-eğitmen etkileşiminin yüksek olması gereken eğitimlerde iş üzerinde öğrenme ya da sınıf ortamında anlatım yöntemleri tercih edilmelidir. 1.443. satır:
1.404. satır: − - Eğitim Dokümanları+ − + − - ekipman+ − + − - tesis+ − + − - bütçe − − - insan kaynağı − − - zaman 1.539. satır:
1.495. satır: − - Eğitimin organizasyonun beklentisini karşılayıp karşılamadığını belirlemek.+ − + − - Eğitilen personelin ihtiyaçlarını belirlemek.+ − + − - Eğitimin etkili ve verimli bir şekilde yapılıp yapılmadığını belirlemek.+ − + − - Eğitim aktivitesi aracılığıyla karşıya aktarılan bilgiyi ölçmek.+ − − - Faydaların ölçülmesinde kullanılacak referanslar oluşturmak. − − - Aşırı yüklü eğitim yapılıp yapılmadığını belirlemek. − − - Eğitimin varsa eksiklik/başarısızlıklarının nedenini (eğitici, öğrenci ya da eğitim dokümanlarının yetersizliği vb.) tespit etmek. − - Kurumsal hedefler ile bağıntılı, gerçek zamanlı bir yönetim fonksiyonu olarak görülmelidir. Eğitim aktivitesinin bütün faydalarını ölçmeyi amaçlamalıdır. Bu sebeple yöneticilerden ve karar vericilerden başarıyı ölçmek için kullanmak istedikleri kriterleri belirtecek fikir girişi gerektirmektedir.+ − − - Değerlendirilecek eğitimi, uygulanacak değerlendirme evrelerini, süreçte yer alan personelin görev ve sorumluluklarını iyi ifade etmelidir. − − - Strateji, ihtiyacın belirlendiği andan başlayıp operasyonel/işletme performans yeterlilikleri sağlandığı ana kadar devam edecek şekilde tüm eğitim döngüsünü kapsamalıdır. − − - Sistematik olmalıdır. − - Mevcut eğitimin tarafsız bir şekilde analiz edilebilmesini garanti etmelidir.+ − + − - Bazı aktivitelerin tüm seviyelerde değerlendirilmesi her zaman gerekli, faydalı ya da mümkün değildir. Değerlendirme stratejisinde bu alanların işletmenin gereklilikleri/amaçları ile bağlantısı belirlenmelidir. Mümkün olduğunca somut ölçütler konulmalı, faydasız hatta çeldirici olabilecek veri yığınlarından kaçınılmalıdır.+ − + − - Eğitimdeki değişimlere karşı tepkisel olmalı, organizasyonun ihtiyaçları devamlı göz önünde tutularak gerekli iyileştirmelerin yapılması için geri dönüş mekanizmalarına sahip olmalıdır.+ − + − - Strateji yalnızca personelin yeni bir yetenek edinip edinmediğini gösteren değerlendirme sürecini açıklamakla kalmamalı, bu edinilen yeteneklerin kurumun yararına olacak şekilde kullanılıp kullanılmadığını göstermelidir. Değerlendirme sonuçları, eğitimin kuruma ne tür faydalar sağladığını gösteren bilgileri içermeli ve gelecekte nelerin daha farklı yapılması gerektiğini göstermelidir.+ − - Her eğitim aktivitesine uygulanacak olan değerlendirme evreleri.+ − + − - Her değerlendirme evresinin uygulanma sıklığı.+ − + − - İlgili her paydaşın değerlendirmenin tüm evrelerindeki sorumlulukları.+ − + − - Bilginin edinileceği kaynakları.+ − − - Veri kaydı ve analizi yöntemlerini. − − - Oluşturulacak raporları. − − - Raporlarda verilen önerilerle ilgilenecek kadro zincirini. 1.694. satır:
1.632. satır: − - '''Geçerlilik:''' Bir ölçüm yöntemi ancak ölçmesi beklenen şeyi ölçüyorsa geçerlidir. Örneğin, bir eğitim söz konusu olduğunda, pratik becerinin ölçümünde kullanılabilecek en iyi ölçüm aracı yazılı sınav değil, pratik sınavdır. Yazılı testler pek tabii bir kursiyerin pratik bir görevde neler yapması gerektiğini bilip bilmediğini ölçebilir, ancak bu görevi nasıl yapacağını bilip bilmediğini ölçemez.+ − - '''Güvenilirlik:''' Bir ölçüm yöntemi ancak tutarlı sonuçlar veriyorsa güvenilirdir. Örneğin, bir test ya da anket birbirine çok benzer iki ayrı gruba verildiğinde benzer sonuçlar sağlayamadığı sürece güvenilir olamayacaktır. Güvenilir bir ölçüm yöntemi ise, aynı gruba farklı zamanlarda iki kez verildiğinde de benzer sonuçları sağlamalıdır.+ − - '''Veri Üçgenleme (Triangulation):''' Üçgenleme terimi, iki ya da daha fazla veri toplama tekniğinin aynı olayı incelemek amacı ile kullanılması anlamına gelmektedir. Farklı teknikler benzer sonuçlar verdiğinde, bulgulara duyulan güven artacaktır. Örneğin, anket tabanlı bir araştırma gözleme dayalı bir araştırma ile benzer sonuçları içeriyorsa, araştırmacılar sahip oldukları bulgulara daha çok güvenecektir. İki ya da daha fazla veri toplama yönteminin kullanılmasına ek olarak, veri üçgenleme aynı zamanda iki ya da daha fazla araştırmacının aynı araştırma yöntemini kullanması yöntemiyle de uygulanabilir.+ 1.704. satır:
1.642. satır: − - Eğitmenleri ile sahip oldukları ilişki.+ − + − - Kursa katılım ile ilgili düşünceleri.+ − + − - Arkadaşlarının bıraktığı etkiler.+ − + − - Kursu ne kadar kolay ya da zor buldukları. − − - Kursu konuyla ne kadar ilişkili buldukları. − − - Eğitimin ne kadar kaliteli bir biçimde aktarıldığı. 1.752. satır:
1.685. satır: − - '''Önceki Kursiyerler:''' Harici doğrulama süreci için, anket ve/veya görüşme aracılığıyla, eğitim sürecinin kendilerini mesleki görevlerine ne kadar iyi hazırladığına dair bilgi verirler.+ − + − - '''Yöneticiler:''' Genellikle eğitime daha önce katılan öğrencileri görevlerine nasıl hazırladığı konusunda daha tarafsız bilgi kaynağı sunabilmektedir.+ − − - '''Branş Uzmanları:''' Eğitimin tasarlandığı ve hedef aldığı mevcut konu üzerinde sözü geçen uzmanlara tasarım ve geliştirme aşaması öncesinde danışılmalıdır. Bu bireyler, ilgili oldukları konuyu ilgilendiren eğitimlerin başarılı olması için bizzat ilgilenirler ve bazen eğitimi uygulayan kurum ile birlikte çalışırlar. Eğitim sağlayıcı kurumun çalışanlarına, eğitimin verimliliği ve ekonomisi göz önünde bulundurularak tarafsız kalması zor olacağı için işletmenin ihtiyaçlarına yakınlıkları da göz önünde bulundurularak genelde danışılmaz. Ancak eğitimi sağlayan kurum ile birlikte çalışan, konusunda uzman bir kişinin, mevcut konu için yardımda bulunması da engellenmemelidir. 1.781. satır:
1.712. satır: − - '''İzleme Değerlendirme Yöntemi:''' Eğitimde analiz edilmesi gereken belirli bir kısım olduğu anlaşıldığında başlar. İşin belirli kısımlarına odaklanıp diğer kısımları görmezden gelinebilir (duruma bağlı olarak) ve genellikle dış doğrulama sırasında tespit edilen problemler tarafından gereksinimi hissedilir.+ − - '''Kapsamlı Değerlendirme Yöntemi:''' Eğitim sırasında gerçekleştirilen her aşamayı detaylı şekilde inceler. Bu yöntemin en önemli noktası, önceki kursiyerlerin uygulayabilmeleri gereken görevlerin ve aldıkları eğitimin onları görevlerine ne kadar iyi hazırladığının yeniden incelenmesi gerekliliğidir. Bu yöntemin doğası gereği, birçok kaynaktan veri toplanması şart koşulabilir ve eğitim tasarlama sürecinin tüm kısımlarının tekrar incelenmesini gerekli görebilir.+ 1.801. satır:
1.732. satır: − - '''Modernizasyon Projesi (MP):''' Tedariki sağlanacak mal, hizmet alımları ile bu alımlara ilişkin yapım işlerinin teminine yönelik projedir. Bu tür projeler yeni bir sistemin/ ürünün envantere kazandırılmak veya mevcut sistemlerin/ürünlerin yeteneklerin arttırılmak istendiği projelerdir. Yeni bir sistemin/ürünün envantere girecek olması durumunda daha önce sahip olunmayan teknoloji ve yeteneği kazandırmak amacıyla tasarım ve çalışma yapıldığından EİA son derece detaylı olmaktadır. Eğitim yöntemi, eğitim malzemeleri ve destek sistemleri ilk defa belirlenir ve oluşturulur. Genel olarak uygulaması en zor projelerdir. Diğer projelere göre daha uzun zaman alır ve ihtiyaç makamı ile firma arasında ileri düzeyde işbirliği gerektirir. Envanterdeki bir sistemin/ürünün yeteneğinin artırılması durumunda mevcut sistemin eğitimini almış personel bulunması sebebiyle, projenin kapsamına bağlı olarak geniş kapsamlı ve uzun süreli eğitimlere ihtiyaç duyulmayabilir.+ − - '''Ar-Ge Projesi (ARGE):''' Yurtiçi teknolojik birikim sağlamayı, alt sistem, bileşen ve teknoloji geliştirmeyi hedefleyen, seri üretimi içermeyen projedir. Seri üretimi içermemesi sebebiyle eğitime ihtiyaç olup olmadığı, eğer varsa eğitim ihtiyacı kapsamının projede net olarak belirlenmesi önemlidir.+ − - '''Lojistik Destek Projesi (LDP):''' Envanterde bulunan veya bulunacak olan araç, gereç ve sistemlere bakım, onarım, iyileştirme ve benzeri hususlarda lojistik destek sağlanmasına yönelik mal ve hizmet alımına ilişkin bütünleşik projedir. Proje kapsamında yapılması öngörülen iyileştirmeler varsa, bu iyileştirmelerin büyüklüğü eğitim ihtiyaçlarını belirler. Görev başı eğitimlerin uygulanabilmesi sebebiyle eğitim maliyetleri daha düşük olabilir.+ − - '''Acil Alım Projesi (AA):''' Önceden öngörülemeyen, İhtiyaç makamı tarafından 12 (on iki) ay içerisinde karşılanması talep edilen ve karşılanamaması durumunda ulusal/uluslararası görev ve/veya sorumlulukların yerine getirilmesini engelleyen ihtiyaçların teminine yönelik projedir. Kısa süreli olması nedeniyle hazır ürün veya sisteme sahip firmaların tercih edilmesine sebep olur. Ürünleşme tamamlandığı takdirde ürün ile beraber oluşturulmuş kullanıcı ve bakım kılavuzlarının olgunlukları yüksektir. Daha evvel eğitimlerinin verilmiş olması da eğitim planlamasının hızlı ve kolay uygulanabilmesinin yolunu açar. Ancak tedarik zamanının kısa olması nedeniyle müşterinin değişiklik isteklerine genel olarak destek verilmesini zorlaştırır.+ − - '''Yurtiçi Geliştirme:''' Tasarım, geliştirme, üretim faaliyetlerinin yerli yükleniciler tarafından yapıldığı proje modelidir. Genellikle, modernizasyon ve ARGE projelerinde yeni yetenek ihtiyacının kazanılması için uygulanmaktadır. EİA detaylı olarak yapılmalı, kurum ve firma işbirliği içinde çalışmalıdır.+ − - '''Hazır Alım:''' Mal ve/veya hizmetin hazır olarak temin edildiği proje modelidir. Lojistik Destek ve/veya acil alım projelerinde tercih edilir ve bu kapsamda değerlendirilebilir.+ − - '''Ortak Üretim:''' Mal ve/veya hizmetin teknoloji veya üretim veri paketi transferi/geliştirme ile yurtiçinde üretildiği veya ifa edildiği proje modelidir. Genellikle, modernizasyon ve ARGE projelerinde uygulanmaktadır.+ − - '''Uluslararası Konsorsiyum:''' Birden fazla ülkenin ortak ihtiyacının karşılanmasına yönelik proje modelidir. Ortak üretim modelinde olduğu gibidir, ancak uluslararası olarak iştirak edilir ve ortak maliyetleri düşürmek için kullanılmaya çalışılır. Bununla beraber ürün veya sistemin parçalarının farklı ülke ve gruplar tarafından üretilmesi ve geliştirilmesi ELD faaliyetlerinin özellikle eğitim ihtiyaçları analizi ve yeteneğinin elde edilmesi ve korunması konusunda detaylı çalışma gerektirir.+
Eğitim ve Eğitim İhtiyaçları Rehberi (kaynağı gör)
17.30, 5 Nisan 2021 tarihindeki hâli
, 17.30, 5 Nisan 2021→2.1. LOJİSTİK DESTEK ANALİZLERİ
Lojistik Destek Analizleri; lojistik destek faaliyetlerinin maliyet etkin olarak yürütülmesinde yol gösterici en önemli faaliyettir. Tüm lojistik destek faaliyetlerinin teknik disiplin içinde maliyet etkin olarak planlanması, koordine edilmesi ve yönetilmesi için Lojistik Destek Analizleri rehberliğinde;
Lojistik Destek Analizleri; lojistik destek faaliyetlerinin maliyet etkin olarak yürütülmesinde yol gösterici en önemli faaliyettir. Tüm lojistik destek faaliyetlerinin teknik disiplin içinde maliyet etkin olarak planlanması, koordine edilmesi ve yönetilmesi için Lojistik Destek Analizleri rehberliğinde;
* Ürün ve destek unsurları; desteklenebilirlik, güvenilirlik, test edilebilirlik ve uygun ömür devri maliyeti ile tasarlanır.
* Kullanım ve Destek Safhaları boyunca ürünün istenilen performans seviyesinde kullanılabilmesi için ihtiyaç duyulan kaynaklar tanımlanır.
* ELD elemanlarına ilişkin esas bilgiler oluşturulur.
Sistem ömür devri boyunca olası darboğazların öngörülmesi, bahse konu darboğazların bertaraf edilmesine yönelik önleyici planların oluşturulması ve oluşturulan önleyici planların iyileştirilmesi, geliştirilmesi ve yönetilmesi amacıyla Lojistik Destek Analizleri tekrarlamalı olarak yürütülür.(Bkz. TSSÖDYP-06 LDA ve Kayıtları Rehberi)
Sistem ömür devri boyunca olası darboğazların öngörülmesi, bahse konu darboğazların bertaraf edilmesine yönelik önleyici planların oluşturulması ve oluşturulan önleyici planların iyileştirilmesi, geliştirilmesi ve yönetilmesi amacıyla Lojistik Destek Analizleri tekrarlamalı olarak yürütülür.(Bkz. TSSÖDYP-06 LDA ve Kayıtları Rehberi)
ADDIE kısaltması, modelin beş aşamasının baş harflerinden oluşur:
ADDIE kısaltması, modelin beş aşamasının baş harflerinden oluşur:
* '''A'''nalysis (Analiz),
* '''D'''esign (Tasarım),
* '''D'''evelopment (Geliştirme),
* '''I'''mplementation (Uygulama),
* '''E'''valuation (Değerlendirme).
[[Dosya:Şekil ADDIE Modeli Aşamaları – Doğrusal.png|alt=Şekil ADDIE Modeli Aşamaları – Doğrusal|sol|küçükresim|500x500pik|Şekil ADDIE Modeli Aşamaları – Doğrusal]]
[[Dosya:Şekil ADDIE Modeli Aşamaları – Doğrusal.png|alt=Şekil ADDIE Modeli Aşamaları – Doğrusal|sol|küçükresim|500x500pik|Şekil ADDIE Modeli Aşamaları – Doğrusal]]
Eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi ve gerekli eğitimlerin tasarlanarak gerçekleştirilmesi sürecinin aşamaları ve yöntemleri sonraki bölümlerde detaylandırılmıştır. Bu bölümde ise bu sürecin temelini oluşturan ADDIE modelinin temel aşamaları anlatılmaktadır.
Eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi ve gerekli eğitimlerin tasarlanarak gerçekleştirilmesi sürecinin aşamaları ve yöntemleri sonraki bölümlerde detaylandırılmıştır. Bu bölümde ise bu sürecin temelini oluşturan ADDIE modelinin temel aşamaları anlatılmaktadır.
'''· ANALİZ'''
'''ANALİZ'''
Analiz aşaması, öğretim tasarımının temelini oluşturur. Eğitimde anlatılacak konular, eğitim sonunda kazanılması beklenen bilgi ve kabiliyetler, kullanıcının sahip olduğu geçmiş bilgi birikimi, eğitimin hangi koşullarda, ne zaman ve ne kadar sürede gerçekleştirileceği gibi konulara bu aşamada karar verilmesi beklenir.
Analiz aşaması, öğretim tasarımının temelini oluşturur. Eğitimde anlatılacak konular, eğitim sonunda kazanılması beklenen bilgi ve kabiliyetler, kullanıcının sahip olduğu geçmiş bilgi birikimi, eğitimin hangi koşullarda, ne zaman ve ne kadar sürede gerçekleştirileceği gibi konulara bu aşamada karar verilmesi beklenir.
Analiz sürecinde yapılması gerekenler ile ilgili ayrıntılı bilgi 3.1 bölümünde verilmektedir.
Analiz sürecinde yapılması gerekenler ile ilgili ayrıntılı bilgi 3.1 bölümünde verilmektedir.
'''· TASARIM'''
'''TASARIM'''
* Analiz aşamasında elde edilen çıktılar, bir sonraki adım olan tasarım aşamasının girdilerini oluşturur.
* Tasarım aşamasına gelindiğinde, analiz aşamasında belirlenen öğrenme kazanımları göz önünde bulundurularak konu içeriği incelenmeli, bu çıktıların kazanılmasına uygun öğretim yöntemleri ve araçları seçilmeli, öğretim stratejileri belirlenmelidir.
* Tasarım aşaması sistematik ilerlemelidir. Gerçekleştirilecek adımlar ve bunların sıralaması, tasarım aşamasının başında belirlenmeli ve proje planında yer almalıdır. Tasarım aşamasının adımları; eğitimin kapsamı ve karmaşıklığı, kullanıcı ihtiyaçları ve diğer faktörler nedeniyle farklılık gösterebilse de genel olarak şu şekilde listelenebilir:
* Öğrenme kazanımlarının belirlenmesi
* Öğrenme hiyerarşisinin oluşturulması
* Öğrenme kazanımlarına ve hiyerarşisine göre öğretim yöntemlerinin belirlenmesi
* Hedef öğrenci kitlesinin sahip olması gereken ön koşullar varsa bunların belirlenmesi
* (Varsa) Mevcut öğretim materyallerinin gözden geçirilmesi
* Ölçüm araçlarının geliştirilmesi
* Öğretim stratejilerinin belirlenmesi
* Kullanılacak öğretim yöntemlerinin seçilmesi
* Hazırlanacak öğretici medyanın seçilmesi
* Derslerin tasarlanması
* Değerlendirme planının geliştirilmesi
* Yönetim stratejilerinin geliştirilmesi
Eğitimin ve eğitim materyallerinin tasarlanması aşamasında konu uzmanı desteği önemli olmakla birlikte, konu uzmanlarının çoğunlukla eğitim tasarımı konusunda akademik bir eğitime sahip olmamaları nedeniyle tasarım işinin bu konuda deneyimli öğretim tasarımcıları tarafından gerçekleştirilmesi daha etkili sonuçlar alınmasını sağlayacaktır.
Eğitimin ve eğitim materyallerinin tasarlanması aşamasında konu uzmanı desteği önemli olmakla birlikte, konu uzmanlarının çoğunlukla eğitim tasarımı konusunda akademik bir eğitime sahip olmamaları nedeniyle tasarım işinin bu konuda deneyimli öğretim tasarımcıları tarafından gerçekleştirilmesi daha etkili sonuçlar alınmasını sağlayacaktır.
Tasarım sürecinde yapılması gerekenler ile ilgili ayrıntılı bilgi 3.2 bölümünde verilmektedir.
Tasarım sürecinde yapılması gerekenler ile ilgili ayrıntılı bilgi 3.2 bölümünde verilmektedir.
'''· GELİŞTİRME'''
'''GELİŞTİRME'''
Geliştirme aşaması, tasarım aşamasında planlanan içeriğin ve öğretim materyallerinin üretildiği aşamadır.
Geliştirme aşaması, tasarım aşamasında planlanan içeriğin ve öğretim materyallerinin üretildiği aşamadır.
Geliştirme sürecinde yapılması gerekenler ile ilgili ayrıntılı bilgi 3.2 bölümünde verilmektedir.
Geliştirme sürecinde yapılması gerekenler ile ilgili ayrıntılı bilgi 3.2 bölümünde verilmektedir.
'''· UYGULAMA'''
'''UYGULAMA'''
Geliştirilmesi tamamlanan eğitimin son kullanıcıya sunulduğu aşama, uygulama aşamasıdır.
Geliştirilmesi tamamlanan eğitimin son kullanıcıya sunulduğu aşama, uygulama aşamasıdır.
Uygulama sürecinde yapılması gerekenler ile ilgili ayrıntılı bilgi 3.2 bölümünde verilmektedir.
Uygulama sürecinde yapılması gerekenler ile ilgili ayrıntılı bilgi 3.2 bölümünde verilmektedir.
'''· DEĞERLENDİRME'''
'''DEĞERLENDİRME'''
Her ne kadar öğretim tasarım modelinde “Değerlendirme” aşaması son adım gibi görünse de, aslında sağlıklı bir öğretim tasarımı süreci için değerlendirme ve geri bildirim mekanizmaları tüm süreç boyunca aktif olmalıdır.
Her ne kadar öğretim tasarım modelinde “Değerlendirme” aşaması son adım gibi görünse de, aslında sağlıklı bir öğretim tasarımı süreci için değerlendirme ve geri bildirim mekanizmaları tüm süreç boyunca aktif olmalıdır.
Eğitim sonunda gerçekleştirilecek değerlendirmede eğitimin başarılı olup olmadığının ölçümü için Kirkpatrick’in dört maddelik değerlendirme modeli kullanılabilir:
Eğitim sonunda gerçekleştirilecek değerlendirmede eğitimin başarılı olup olmadığının ölçümü için Kirkpatrick’in dört maddelik değerlendirme modeli kullanılabilir:
* '''İlk tepki:''' Katılımcıların eğitime nasıl tepki verdiği ölçülür. Katılımcıların, eğitmeni, konuyu, materyalleri, sunumu, eğitimin verildiği alanı beğenmeleri ve bu eğitimi özel bir deneyim olarak görmeleri önemlidir. Bu ölçüm bir anket ile yapılabilir.
* '''Kazanımlar:''' Katılımcıların neler öğrendiği ölçülür. Eğitim sonucunda bilgi birikimlerinin artıp artmadığı incelenir. Bu ölçüm, eğitim sırasında bir uygulama ya da test ile yapılabilir.
* '''Davranışlar:''' Katılımcıların eğitim sayesinde davranışlarındaki değişim değerlendirilir, bilgiyi nasıl uyguladıkları gözlemlenir. Bu değerlendirme, eğitimden 3-6 ay sonra, katılımcı iş başındayken gözlemlenerek yapılır. Şartlar gereği bu değerlendirmeyi yapmak her zaman mümkün olmayabilir.
* '''Sonuçlar:''' Eğitimin sonuçları analiz edilir, nelerin iyi yapıldığı ya da nelerin iyileştirilebileceği değerlendirilir. Bu değerlendirme aynı zamanda eğitimin eğiticinin gelişimine ne kattığını ve kullanıcıya da ne kazandırdığını göstermelidir. Değerlendirme sürecinde yapılması gerekenler ile ilgili ayrıntılı bilgi 3.3 bölümünde verilmektedir.
Değerlendirme sürecinde yapılması gerekenler ile ilgili ayrıntılı bilgi 3.3 bölümünde verilmektedir.
== 3.1. EĞİTİM İHTİYAÇLARI ANALİZİ SÜRECİ ==
== 3.1. EĞİTİM İHTİYAÇLARI ANALİZİ SÜRECİ ==
Analiz aşamasında kullanıcı ve kullanıcı bakım kademelerinden istenilen verilerin istenilen ölçütlerde geldiği varsayarak yapılan çalışmalar ve elde edilen sonuçlara göre EİA sınıf içi, uzaktan ya da görev başı eğitim uygulanmasına imkân tanımaktadır. İhtiyaca göre bu yöntemlerin hepsi tek bir kursta karma olarak da kullanılabilmektedir.
Analiz aşamasında kullanıcı ve kullanıcı bakım kademelerinden istenilen verilerin istenilen ölçütlerde geldiği varsayarak yapılan çalışmalar ve elde edilen sonuçlara göre EİA sınıf içi, uzaktan ya da görev başı eğitim uygulanmasına imkân tanımaktadır. İhtiyaca göre bu yöntemlerin hepsi tek bir kursta karma olarak da kullanılabilmektedir.
'''· SINIF İÇİ EĞİTİM'''
'''· SINIF İÇİ EĞİTİM:'''
Tüm kursiyerlerin belirlenen zamanda ve ortamda bulunabileceği durumlarda uygulanabilir. Bu eğitim türünde kursiyer ile doğrudan iletişime geçilebilmekte, anlık olarak geri bildirimler alınabilmektedir.
Tüm kursiyerlerin belirlenen zamanda ve ortamda bulunabileceği durumlarda uygulanabilir. Bu eğitim türünde kursiyer ile doğrudan iletişime geçilebilmekte, anlık olarak geri bildirimler alınabilmektedir.
Bu bölüm eğitim gereksinimlerinin doğasına uygun olacak şekilde 4 alt gruba bölünmüştür.
Bu bölüm eğitim gereksinimlerinin doğasına uygun olacak şekilde 4 alt gruba bölünmüştür.
* '''Operasyonel/İş Görevi Analizi (Operational Task Analysis-OTA):'''
Yeni veya değiştirilmiş işletme/iş gereksinimi için bireysel ve toplu görevler (ekip, alt birim, birim ve oluşum) için gerekli olan operasyonel/işyeri performanslarını, koşullarını ve standartlarını belirler. Yeni gereksinim bir ekipman veya sistem ise, tüm görevlendirmenin, kullanıcı (operatör ve bakımcı vb.) gereksinimlerini yakalandığından emin olmak için ana veya ilgili sistemler ile arayüzler analiz edilmelidir.
Yeni veya değiştirilmiş işletme/iş gereksinimi için bireysel ve toplu görevler (ekip, alt birim, birim ve oluşum) için gerekli olan operasyonel/işyeri performanslarını, koşullarını ve standartlarını belirler. Yeni gereksinim bir ekipman veya sistem ise, tüm görevlendirmenin, kullanıcı (operatör ve bakımcı vb.) gereksinimlerini yakalandığından emin olmak için ana veya ilgili sistemler ile arayüzler analiz edilmelidir.
Bu fazın çıktısı; '''Ön Operasyonel Performans Raporu''' ya da '''Yetkinlik Taslağı'''’dır.
Bu fazın çıktısı; '''Ön Operasyonel Performans Raporu''' ya da '''Yetkinlik Taslağı'''’dır.
* '''Eğitim Fark Analizi (Training Gap Analysis-TGA):'''
Bu, yeni operasyonel/iş gereksinimi ile mevcut eğitim sunumu arasındaki bilgi, beceri ve tutumlar arasındaki eğitim açığını belirler. Bu aşamada mevcut eğitim kaynaklarını kullanarak mevcut eğitime devam etme kararı veya ilave eğitim yapılabilmesi şartı kabul edilebilir. Gerekli kabiliyeti sağlamak için gerçekleştirilmesi gereken eğitim gereksiniminlerini gösterir. İş sahipleri tarafından talep edilen Bilgi, Beceri ve Durum (Knowledge Skills Attitude-KSA) genellikle bu aşamada analiz edilir.
Bu, yeni operasyonel/iş gereksinimi ile mevcut eğitim sunumu arasındaki bilgi, beceri ve tutumlar arasındaki eğitim açığını belirler. Bu aşamada mevcut eğitim kaynaklarını kullanarak mevcut eğitime devam etme kararı veya ilave eğitim yapılabilmesi şartı kabul edilebilir. Gerekli kabiliyeti sağlamak için gerçekleştirilmesi gereken eğitim gereksiniminlerini gösterir. İş sahipleri tarafından talep edilen Bilgi, Beceri ve Durum (Knowledge Skills Attitude-KSA) genellikle bu aşamada analiz edilir.
Kazanımların gruplandırılması, eğitim içerisinde anlam bütünlüğüne sahip üniteler, dersler ve konular oluşturmak için gereklidir. Kazanımları gruplandırırken:
Kazanımların gruplandırılması, eğitim içerisinde anlam bütünlüğüne sahip üniteler, dersler ve konular oluşturmak için gereklidir. Kazanımları gruplandırırken:
* '''Bir başka kazanımın ön gereksinimi olan genel kazanımları gruplayın.''' Örneğin, eğitimdeki birçok görev için temel elektronik bilgisi ve becerisi gerekiyorsa, bu bilgi ve beceriler için gerekli kazanımlar tek bir ünitede toplanıp temel eğitimde verilebilir.
* '''Aynı sistemle ilgili olan ya da aynı aksiyonu gerektiren kazanımları gruplayın.''' Örneğin, belirli bir navigasyon donanımının bakımına yönelik kazanımlar tek bir ünite altında toplanabilir.
* '''Ortak bir bilgi ve beceri setine yönelik kazanımları gruplayın.''' Örneğin, bilgisayar bakımı ve hava aracı yakıt ikmali gibi farklı sistemlere yönelik bakım görevleri aynı bilgi ve beceri setini kullanıyor olabilir.
* '''Öğrenme tipine göre kazanımları gruplayın.''' Teorik bilgiye yönelik kazanımlar ders anlatma yöntemi ile verilmeye uygunken, pratik el becerisi gerektiren kazanımlar için uygulama ile gösterim/deneyerek öğrenme yöntemleri daha uygundur. Benzer öğrenme yöntemleri ile verilecek kazanımlar gruplanarak dersin yapısı buna göre kurulabilir.
İyi bir eğitim tasarımında hedeflerden biri, konuları etkili öğrenmeyi arttıracak bir sıralama ile verebilmektir. Konu sıralaması oluştururken riskleri minimuma indirmek esastır. Örneğin, karmaşık bir sistem üzerinde gerçekleştirilecek riskli bir göreve ait anlatımlar, personeli yoracak bir görevden sonraya gelecek şekilde planlanmamalıdır. Konu sıralaması yaparken kullanılabilecek birden fazla yöntem mevcuttur.
İyi bir eğitim tasarımında hedeflerden biri, konuları etkili öğrenmeyi arttıracak bir sıralama ile verebilmektir. Konu sıralaması oluştururken riskleri minimuma indirmek esastır. Örneğin, karmaşık bir sistem üzerinde gerçekleştirilecek riskli bir göreve ait anlatımlar, personeli yoracak bir görevden sonraya gelecek şekilde planlanmamalıdır. Konu sıralaması yaparken kullanılabilecek birden fazla yöntem mevcuttur.
Sunum yöntemleri:
Sunum yöntemleri:
* '''Ders anlatımı:''' Bir kişi tarafından bilgilerin, kavramların ve aralarındaki ilişkilerin sözlü olarak doğrudan (sınıf içerisinde eğitmen tarafından) ya da dolaylı yoldan (ses ya da video kaydı ile) aktarılmasıdır.
* '''Uygulamalı gösterim:''' Bir prosedürü, tekniği ya da operasyonu anlatmak için yapılan uygulamalı gösterimdir. Genellikle bu gösterim sırasında sözlü olarak da yapılan işlemler anlatılır. Burada da doğrudan (sınıf içerisinde eğitmen tarafından) ya da dolaylı yoldan (ses ya da video kaydı ile) aktarım mümkündür.
* '''Sergileme:''' Bir bilgiyi sergilemek için bir görsel ya da baskı kullanılmasıdır. Örnek olarak gerçek ekipman, 3 boyutlu model, model, görsel materyaller vb. sayılabilir.
* '''Okuma materyali:''' Konuya yönelik kitaplar, broşürler vb. basılı materyallerdir.
Öğrenciler yaparak, düşünerek ve hissederek öğrenirler. Etkin bir öğrenme ortamı için soru cevap, tartışma, deneme/yanılma ve fikir alışverişi gibi öğrenci etkileşimini sağlayacak durumlar da düşünülmeli ve öğrencinin eğitime aktif olarak katılması sağlanacak şekilde eğitim planlaması yapılmalıdır.
Öğrenciler yaparak, düşünerek ve hissederek öğrenirler. Etkin bir öğrenme ortamı için soru cevap, tartışma, deneme/yanılma ve fikir alışverişi gibi öğrenci etkileşimini sağlayacak durumlar da düşünülmeli ve öğrencinin eğitime aktif olarak katılması sağlanacak şekilde eğitim planlaması yapılmalıdır.
Öğretim yöntemi seçiminde dikkate alınacak üç nokta;
Öğretim yöntemi seçiminde dikkate alınacak üç nokta;
* Kısıtlar,
* Maliyet ve
* Eğitim gereksinimleridir.
Bu üç başlık aşağıdaki gibi detaylandırılabilir.
Bu üç başlık aşağıdaki gibi detaylandırılabilir.
====Kısıtlar ====
====Kısıtlar ====
* '''Hedef kitlenin coğrafi olarak dağılımı.''' Eğer hedef kitle coğrafi olarak geniş bir bölgeye yayılmışsa, eğitim için tüm öğrencileri tek bir ortama toplamak mümkün ve mantıklı olmayabilir. Durum böyle ise, sınıf eğitimi uygun bir eğitim yöntemi olmayabilir. Bunun yerine uzaktan eğitim gibi seçenekler değerlendirilebilir.
* '''Öğrencilerin uygunluğu.''' Bütçe ya da takvim kısıtları nedeniyle öğrencilerin eğitimin tamamına katılmaları mümkün olmayacaksa ya da yeterli sayıda öğrenci katılım sağlayamayacaksa sınıf eğitimi uygun bir eğitim yöntemi olmayabilir.
* '''Eğitmen uygunluğu.''' Eğitmen bulmanın mümkün olmadığı durumlarda, öğrencilerin kendi başlarına çalışmaları ya da etkileşimli eğitsel çoklu ortam materyalleri kullanılması değerlendirilmelidir.
* '''Tesis ve teçhizatların uygunluğu.''' Eğitimin gerçekleştirileceği ortam ve burada kullanılabilecek imkanlara göre kullanılacak yöntem değerlendirilmelidir. Açık havada gerçekleştirilecek bir eğitimde projeksiyona uygun sunum hazırlamak yerine basılı görselden destek almak ya da anlatılan birim üzerinden eğitimi gerçekleştirmek uygun olacaktır.
* '''Geliştirme süresi.''' Bilgisayar tabanlı eğitim sistemleri gibi etkileşimli çoklu ortam içeren eğitim materyallerinin geliştirilmesi uzun süreli projelerdir. Materyal geliştirme için ayrılabilecek süre kısıtlıysa ya da eğitim az sayıda öğrenciye bir kez verilecekse böyle bir eğitim sistemi geliştirmektense daha maliyet etkin ve hızlı yöntemler değerlendirilmelidir.
====Maliyet====
====Maliyet====
* '''Öğrenci hacmi.''' Bilgisayar tabanlı eğitim vb. sistemler, öğrenci sayısının çok olduğu veya eğitimin uzun süre boyunca tekrarlanacağı durumlarda faydalı olacaktır.
* '''İçeriğin sürekliliği.''' Eğitim içeriğinin sıklıkla güncellendiği ve güncelleme aldığı durumlarda, bilgisayar tabanlı eğitim sistemi gibi çoklu ortam temelli eğitim materyalleri hazırlamak dezavantaj olacaktır. Bunun yerine güncellenmesi daha kolay olacak materyaller tercih edilmelidir.
* '''Uygulama yapma ihtiyacının miktarı'''. Anlatılan görevin öğrenilebilmesi için çok sayıda uygulama yapmak gerekiyorsa, ekipman ve öğrencilerin uygun olacağı süre kısıtından ötürü etkileşimli çoklu ortam materyallerini kullanmak daha etkili olacaktır.
====Eğitim Gereksinimleri====
====Eğitim Gereksinimleri====
* '''Görevin kritikliği.''' Öğrenilmesi gereken görevin kritik olması durumunda öğrencinin kendisinin çalışarak öğreneceği bir yöntem yerine eğitmen tarafından sınıf ortamında ya da iş üzerinde gerçekleştirilecek bir eğitim daha doğru olacaktır.
* '''Öğrenme zorluğu.''' Öğrenilmesi zor olan bir görevin anlatımı için basitten karmaşığa doğru giden, uygulamaların çok olduğu ve ara değerlendirmelerle öğrenme hedeflerinin kontrol edildiği bir eğitim tercih edilmelidir.
* '''Aslına uygun olma zorunluluğu.''' Yapılan anlatım, bir ürün üzerinde doğrudan yapılacak işlemleri anlatıyorsa, doğru bir öğrenme için ürünün fiziksel olarak ortamda bulundurulması ya da gerçekçi bir 3 boyutlu modeli üzerinden işlemlerin gösterilmesi faydalı olacaktır.
* '''Etkileşim seviyesi'''. Öğrenci-öğrenci ve öğrenci-eğitmen etkileşiminin yüksek olması gereken eğitimlerde iş üzerinde öğrenme ya da sınıf ortamında anlatım yöntemleri tercih edilmelidir.
===3.2.7. Kullanılacak Çoklu Ortam Seçimi ===
===3.2.7. Kullanılacak Çoklu Ortam Seçimi ===
Bu kapsamda;
Bu kapsamda;
* Eğitim Dokümanları
* ekipman
* tesis
* bütçe
* insan kaynağı
* zaman
unsurları açısından yapılan yöntem ve materyal seçimleri değerlendirilir ve geliştirilecek eğitim ve materyalleri için son karar verilir. Her bir unsur için göz önünde bulundurulacak soru seti, tabloda verilmiştir.
unsurları açısından yapılan yöntem ve materyal seçimleri değerlendirilir ve geliştirilecek eğitim ve materyalleri için son karar verilir. Her bir unsur için göz önünde bulundurulacak soru seti, tabloda verilmiştir.
Bir eğitim programının değerlendirilmesinde aşağıdaki amaçlar göz önünde bulundurulur:
Bir eğitim programının değerlendirilmesinde aşağıdaki amaçlar göz önünde bulundurulur:
* Eğitimin organizasyonun beklentisini karşılayıp karşılamadığını belirlemek.
* Eğitilen personelin ihtiyaçlarını belirlemek.
* Eğitimin etkili ve verimli bir şekilde yapılıp yapılmadığını belirlemek.
* Eğitim aktivitesi aracılığıyla karşıya aktarılan bilgiyi ölçmek.
* Faydaların ölçülmesinde kullanılacak referanslar oluşturmak.
* Aşırı yüklü eğitim yapılıp yapılmadığını belirlemek.
* Eğitimin varsa eksiklik/başarısızlıklarının nedenini (eğitici, öğrenci ya da eğitim dokümanlarının yetersizliği vb.) tespit etmek.
Bu hususların tespit edilebilmesi için oluşturulacak değerlendirme süreci stratejisi aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:
Bu hususların tespit edilebilmesi için oluşturulacak değerlendirme süreci stratejisi aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:
* Kurumsal hedefler ile bağıntılı, gerçek zamanlı bir yönetim fonksiyonu olarak görülmelidir. Eğitim aktivitesinin bütün faydalarını ölçmeyi amaçlamalıdır. Bu sebeple yöneticilerden ve karar vericilerden başarıyı ölçmek için kullanmak istedikleri kriterleri belirtecek fikir girişi gerektirmektedir.
* Değerlendirilecek eğitimi, uygulanacak değerlendirme evrelerini, süreçte yer alan personelin görev ve sorumluluklarını iyi ifade etmelidir.
* Strateji, ihtiyacın belirlendiği andan başlayıp operasyonel/işletme performans yeterlilikleri sağlandığı ana kadar devam edecek şekilde tüm eğitim döngüsünü kapsamalıdır.
* Sistematik olmalıdır.
* Mevcut eğitimin tarafsız bir şekilde analiz edilebilmesini garanti etmelidir.
* Bazı aktivitelerin tüm seviyelerde değerlendirilmesi her zaman gerekli, faydalı ya da mümkün değildir. Değerlendirme stratejisinde bu alanların işletmenin gereklilikleri/amaçları ile bağlantısı belirlenmelidir. Mümkün olduğunca somut ölçütler konulmalı, faydasız hatta çeldirici olabilecek veri yığınlarından kaçınılmalıdır.
* Eğitimdeki değişimlere karşı tepkisel olmalı, organizasyonun ihtiyaçları devamlı göz önünde tutularak gerekli iyileştirmelerin yapılması için geri dönüş mekanizmalarına sahip olmalıdır.
* Strateji yalnızca personelin yeni bir yetenek edinip edinmediğini gösteren değerlendirme sürecini açıklamakla kalmamalı, bu edinilen yeteneklerin kurumun yararına olacak şekilde kullanılıp kullanılmadığını göstermelidir. Değerlendirme sonuçları, eğitimin kuruma ne tür faydalar sağladığını gösteren bilgileri içermeli ve gelecekte nelerin daha farklı yapılması gerektiğini göstermelidir.
Bir eğitim değerlendirme stratejisinde en azından aşağıdaki hususlar gösterilmelidir:
Bir eğitim değerlendirme stratejisinde en azından aşağıdaki hususlar gösterilmelidir:
* Her eğitim aktivitesine uygulanacak olan değerlendirme evreleri.
* Her değerlendirme evresinin uygulanma sıklığı.
* İlgili her paydaşın değerlendirmenin tüm evrelerindeki sorumlulukları.
* Bilginin edinileceği kaynakları.
* Veri kaydı ve analizi yöntemlerini.
* Oluşturulacak raporları.
* Raporlarda verilen önerilerle ilgilenecek kadro zincirini.
===3.3.2. Değerlendirme Sürecinin Evreleri===
===3.3.2. Değerlendirme Sürecinin Evreleri===
İç doğrulama süreci büyük miktarda niteliksel ve niceliksel veri sağlayabilir ve bunların bir kısmı birbiri ile çelişebilir. Eğitim üzerinde yapılan herhangi bir değişikliğin olumlu olduğundan emin olmak için, geri dönüş verilerinin analizinin doğru ve sağlıklı biçimde yapılması son derece önemlidir. Verileri analiz eden analistin aşağıda belirtilen geçerlilik, güvenilirlik ve veri üçgenleme konseptleri konularında bilgi sahibi olması gereklidir:
İç doğrulama süreci büyük miktarda niteliksel ve niceliksel veri sağlayabilir ve bunların bir kısmı birbiri ile çelişebilir. Eğitim üzerinde yapılan herhangi bir değişikliğin olumlu olduğundan emin olmak için, geri dönüş verilerinin analizinin doğru ve sağlıklı biçimde yapılması son derece önemlidir. Verileri analiz eden analistin aşağıda belirtilen geçerlilik, güvenilirlik ve veri üçgenleme konseptleri konularında bilgi sahibi olması gereklidir:
* '''Geçerlilik:''' Bir ölçüm yöntemi ancak ölçmesi beklenen şeyi ölçüyorsa geçerlidir. Örneğin, bir eğitim söz konusu olduğunda, pratik becerinin ölçümünde kullanılabilecek en iyi ölçüm aracı yazılı sınav değil, pratik sınavdır. Yazılı testler pek tabii bir kursiyerin pratik bir görevde neler yapması gerektiğini bilip bilmediğini ölçebilir, ancak bu görevi nasıl yapacağını bilip bilmediğini ölçemez.
* '''Güvenilirlik:''' Bir ölçüm yöntemi ancak tutarlı sonuçlar veriyorsa güvenilirdir. Örneğin, bir test ya da anket birbirine çok benzer iki ayrı gruba verildiğinde benzer sonuçlar sağlayamadığı sürece güvenilir olamayacaktır. Güvenilir bir ölçüm yöntemi ise, aynı gruba farklı zamanlarda iki kez verildiğinde de benzer sonuçları sağlamalıdır.
* '''Veri Üçgenleme (Triangulation):''' Üçgenleme terimi, iki ya da daha fazla veri toplama tekniğinin aynı olayı incelemek amacı ile kullanılması anlamına gelmektedir. Farklı teknikler benzer sonuçlar verdiğinde, bulgulara duyulan güven artacaktır. Örneğin, anket tabanlı bir araştırma gözleme dayalı bir araştırma ile benzer sonuçları içeriyorsa, araştırmacılar sahip oldukları bulgulara daha çok güvenecektir. İki ya da daha fazla veri toplama yönteminin kullanılmasına ek olarak, veri üçgenleme aynı zamanda iki ya da daha fazla araştırmacının aynı araştırma yöntemini kullanması yöntemiyle de uygulanabilir.
'''KURSİYERLERİN EĞİTİME VERDİĞİ TEPKİYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER'''
'''KURSİYERLERİN EĞİTİME VERDİĞİ TEPKİYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER'''
Değerlendiricilerin hem güvenilir hem de geçerli bir geridönüş mekanizması tasarlamak için verdiği tüm uğraşlarına rağmen, iç doğrulama geri dönüşlerinin içeriğini etkileyebilecek birçok harici faktör olduğunu da unutmamak önemlidir. Analizin uygulanması sırasında yapılacak her denemede bunları da akılda bulundurmak gerekir. Örneğin, kursiyerlerin eğitime vereceği tepkiler birçok faktör tarafından etkilenebilir ve bu faktörler aşağıdakileri içerebilir:
Değerlendiricilerin hem güvenilir hem de geçerli bir geridönüş mekanizması tasarlamak için verdiği tüm uğraşlarına rağmen, iç doğrulama geri dönüşlerinin içeriğini etkileyebilecek birçok harici faktör olduğunu da unutmamak önemlidir. Analizin uygulanması sırasında yapılacak her denemede bunları da akılda bulundurmak gerekir. Örneğin, kursiyerlerin eğitime vereceği tepkiler birçok faktör tarafından etkilenebilir ve bu faktörler aşağıdakileri içerebilir:
* Eğitmenleri ile sahip oldukları ilişki.
* Kursa katılım ile ilgili düşünceleri.
* Arkadaşlarının bıraktığı etkiler.
* Kursu ne kadar kolay ya da zor buldukları.
* Kursu konuyla ne kadar ilişkili buldukları.
* Eğitimin ne kadar kaliteli bir biçimde aktarıldığı.
Bu faktörler eğitimin algılanan verimliliği ve etkililiği hakkında herhangi bir karara varılmadan önce dikkatlice incelenmelidir.
Bu faktörler eğitimin algılanan verimliliği ve etkililiği hakkında herhangi bir karara varılmadan önce dikkatlice incelenmelidir.
Dış doğrulama evresine katkı sağlayan paydaşlar aşağıda belirtilmiştir:
Dış doğrulama evresine katkı sağlayan paydaşlar aşağıda belirtilmiştir:
* '''Önceki Kursiyerler:''' Harici doğrulama süreci için, anket ve/veya görüşme aracılığıyla, eğitim sürecinin kendilerini mesleki görevlerine ne kadar iyi hazırladığına dair bilgi verirler.
* '''Yöneticiler:''' Genellikle eğitime daha önce katılan öğrencileri görevlerine nasıl hazırladığı konusunda daha tarafsız bilgi kaynağı sunabilmektedir.
* '''Branş Uzmanları:''' Eğitimin tasarlandığı ve hedef aldığı mevcut konu üzerinde sözü geçen uzmanlara tasarım ve geliştirme aşaması öncesinde danışılmalıdır. Bu bireyler, ilgili oldukları konuyu ilgilendiren eğitimlerin başarılı olması için bizzat ilgilenirler ve bazen eğitimi uygulayan kurum ile birlikte çalışırlar. Eğitim sağlayıcı kurumun çalışanlarına, eğitimin verimliliği ve ekonomisi göz önünde bulundurularak tarafsız kalması zor olacağı için işletmenin ihtiyaçlarına yakınlıkları da göz önünde bulundurularak genelde danışılmaz. Ancak eğitimi sağlayan kurum ile birlikte çalışan, konusunda uzman bir kişinin, mevcut konu için yardımda bulunması da engellenmemelidir.
Oluşturulacak dış doğrulama raporları, eğitimin tamamen değiştirilmesi gerektiğini ya da eğitimin hangi kısımlarında değişiklik yapılması gerektiğini gösteren bir yönetim raporu olarak kullanılmalıdır.
Oluşturulacak dış doğrulama raporları, eğitimin tamamen değiştirilmesi gerektiğini ya da eğitimin hangi kısımlarında değişiklik yapılması gerektiğini gösteren bir yönetim raporu olarak kullanılmalıdır.
İki ana değerlendirme türü vardır:
İki ana değerlendirme türü vardır:
* '''İzleme Değerlendirme Yöntemi:''' Eğitimde analiz edilmesi gereken belirli bir kısım olduğu anlaşıldığında başlar. İşin belirli kısımlarına odaklanıp diğer kısımları görmezden gelinebilir (duruma bağlı olarak) ve genellikle dış doğrulama sırasında tespit edilen problemler tarafından gereksinimi hissedilir.
* '''Kapsamlı Değerlendirme Yöntemi:''' Eğitim sırasında gerçekleştirilen her aşamayı detaylı şekilde inceler. Bu yöntemin en önemli noktası, önceki kursiyerlerin uygulayabilmeleri gereken görevlerin ve aldıkları eğitimin onları görevlerine ne kadar iyi hazırladığının yeniden incelenmesi gerekliliğidir. Bu yöntemin doğası gereği, birçok kaynaktan veri toplanması şart koşulabilir ve eğitim tasarlama sürecinin tüm kısımlarının tekrar incelenmesini gerekli görebilir.
Her değerlendirmenin etkililiği, kullanılan veri toplama ve analiz yöntemlerine bağlı olacaktır. Kapsam belirlemek her zaman ilk önce dikkat edilmesi gereken konudur. Çalışmayı şekillendiren faktörleri belirlemek, olası veri kaynaklarını belirlemek ve bu verilerin toplanmasında ve analizinde kullanılabilecek yöntemleri incelemek gerekmektedir. Kapsam belirleme çalışması sonucunda elde edilen bilgiler aşağıdaki alanları kapsayan bir rapor haline getirilmelidir: Çalışmanın sponsoru, çalışmanın tahmini tamamlanma süresi, çalışmanın amacı, çalışmanın hedeflerinin ve amaçlarının araştırma sorularına nasıl dönüştürüleceği, çalışmanın ana metodolojisi, verilerin nasıl toplanacağı, verilerin kimden toplanacağı, kullanılacak diğer bilgi kaynaklarının neler olduğu, araştırmayı kimin uygulamaya geçirmesi gerektiği ve verinin nasıl analiz edileceği gibi.
Her değerlendirmenin etkililiği, kullanılan veri toplama ve analiz yöntemlerine bağlı olacaktır. Kapsam belirlemek her zaman ilk önce dikkat edilmesi gereken konudur. Çalışmayı şekillendiren faktörleri belirlemek, olası veri kaynaklarını belirlemek ve bu verilerin toplanmasında ve analizinde kullanılabilecek yöntemleri incelemek gerekmektedir. Kapsam belirleme çalışması sonucunda elde edilen bilgiler aşağıdaki alanları kapsayan bir rapor haline getirilmelidir: Çalışmanın sponsoru, çalışmanın tahmini tamamlanma süresi, çalışmanın amacı, çalışmanın hedeflerinin ve amaçlarının araştırma sorularına nasıl dönüştürüleceği, çalışmanın ana metodolojisi, verilerin nasıl toplanacağı, verilerin kimden toplanacağı, kullanılacak diğer bilgi kaynaklarının neler olduğu, araştırmayı kimin uygulamaya geçirmesi gerektiği ve verinin nasıl analiz edileceği gibi.
Eğitim İhtiyaçları Analizinde öncelikle projenin türü dikkate alınmalıdır. Genel olarak, projeler dört ana başlıkta değerlendirilebilir. Bunlar;
Eğitim İhtiyaçları Analizinde öncelikle projenin türü dikkate alınmalıdır. Genel olarak, projeler dört ana başlıkta değerlendirilebilir. Bunlar;
* '''Modernizasyon Projesi (MP):''' Tedariki sağlanacak mal, hizmet alımları ile bu alımlara ilişkin yapım işlerinin teminine yönelik projedir. Bu tür projeler yeni bir sistemin/ ürünün envantere kazandırılmak veya mevcut sistemlerin/ürünlerin yeteneklerin arttırılmak istendiği projelerdir. Yeni bir sistemin/ürünün envantere girecek olması durumunda daha önce sahip olunmayan teknoloji ve yeteneği kazandırmak amacıyla tasarım ve çalışma yapıldığından EİA son derece detaylı olmaktadır. Eğitim yöntemi, eğitim malzemeleri ve destek sistemleri ilk defa belirlenir ve oluşturulur. Genel olarak uygulaması en zor projelerdir. Diğer projelere göre daha uzun zaman alır ve ihtiyaç makamı ile firma arasında ileri düzeyde işbirliği gerektirir. Envanterdeki bir sistemin/ürünün yeteneğinin artırılması durumunda mevcut sistemin eğitimini almış personel bulunması sebebiyle, projenin kapsamına bağlı olarak geniş kapsamlı ve uzun süreli eğitimlere ihtiyaç duyulmayabilir.
* '''Ar-Ge Projesi (ARGE):''' Yurtiçi teknolojik birikim sağlamayı, alt sistem, bileşen ve teknoloji geliştirmeyi hedefleyen, seri üretimi içermeyen projedir. Seri üretimi içermemesi sebebiyle eğitime ihtiyaç olup olmadığı, eğer varsa eğitim ihtiyacı kapsamının projede net olarak belirlenmesi önemlidir.
* '''Lojistik Destek Projesi (LDP):''' Envanterde bulunan veya bulunacak olan araç, gereç ve sistemlere bakım, onarım, iyileştirme ve benzeri hususlarda lojistik destek sağlanmasına yönelik mal ve hizmet alımına ilişkin bütünleşik projedir. Proje kapsamında yapılması öngörülen iyileştirmeler varsa, bu iyileştirmelerin büyüklüğü eğitim ihtiyaçlarını belirler. Görev başı eğitimlerin uygulanabilmesi sebebiyle eğitim maliyetleri daha düşük olabilir.
* '''Acil Alım Projesi (AA):''' Önceden öngörülemeyen, İhtiyaç makamı tarafından 12 (on iki) ay içerisinde karşılanması talep edilen ve karşılanamaması durumunda ulusal/uluslararası görev ve/veya sorumlulukların yerine getirilmesini engelleyen ihtiyaçların teminine yönelik projedir. Kısa süreli olması nedeniyle hazır ürün veya sisteme sahip firmaların tercih edilmesine sebep olur. Ürünleşme tamamlandığı takdirde ürün ile beraber oluşturulmuş kullanıcı ve bakım kılavuzlarının olgunlukları yüksektir. Daha evvel eğitimlerinin verilmiş olması da eğitim planlamasının hızlı ve kolay uygulanabilmesinin yolunu açar. Ancak tedarik zamanının kısa olması nedeniyle müşterinin değişiklik isteklerine genel olarak destek verilmesini zorlaştırır.
== 4.3. PROJE MODELİ VE EİA İLİŞKİSİ==
== 4.3. PROJE MODELİ VE EİA İLİŞKİSİ==
Proje türleri ile arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Genel olarak proje modelleri aşağıdaki gibidir;
Proje türleri ile arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Genel olarak proje modelleri aşağıdaki gibidir;
* '''Yurtiçi Geliştirme:''' Tasarım, geliştirme, üretim faaliyetlerinin yerli yükleniciler tarafından yapıldığı proje modelidir. Genellikle, modernizasyon ve ARGE projelerinde yeni yetenek ihtiyacının kazanılması için uygulanmaktadır. EİA detaylı olarak yapılmalı, kurum ve firma işbirliği içinde çalışmalıdır.
* '''Hazır Alım:''' Mal ve/veya hizmetin hazır olarak temin edildiği proje modelidir. Lojistik Destek ve/veya acil alım projelerinde tercih edilir ve bu kapsamda değerlendirilebilir.
* '''Ortak Üretim:''' Mal ve/veya hizmetin teknoloji veya üretim veri paketi transferi/geliştirme ile yurtiçinde üretildiği veya ifa edildiği proje modelidir. Genellikle, modernizasyon ve ARGE projelerinde uygulanmaktadır.
* '''Uluslararası Konsorsiyum:''' Birden fazla ülkenin ortak ihtiyacının karşılanmasına yönelik proje modelidir. Ortak üretim modelinde olduğu gibidir, ancak uluslararası olarak iştirak edilir ve ortak maliyetleri düşürmek için kullanılmaya çalışılır. Bununla beraber ürün veya sistemin parçalarının farklı ülke ve gruplar tarafından üretilmesi ve geliştirilmesi ELD faaliyetlerinin özellikle eğitim ihtiyaçları analizi ve yeteneğinin elde edilmesi ve korunması konusunda detaylı çalışma gerektirir.
==4.4. EİA UYARLAMASI BASAMAKLARI==
==4.4. EİA UYARLAMASI BASAMAKLARI==