Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve) sayfasının kaynağını görüntüle

[[Dosya:Başkan Resmi.jpg|alt=|sol|küçükresim|400x400pik]]


























Savunma  Sanayii Başkanlığı çatısı altında, ilgili tüm paydaşların katılımıyla  faaliyet göstermek üzere Türk Savunma Sanayii Ömür Devri Yönetimi Platformu  (TSSÖDYP) kurulmuştur.

TSSÖDYP;  savunma ve güvenlik sistemlerine ilişkin ihtiyacın belirlenmesi, sistemlerin  tedariki, kullanımı, desteklenmesi ve envanterden çıkarması safhalarını bir  bütün halinde ele alan Sistem Ömür Devri Yönetimi ilke ve uygulamalarının  ülkemizde yaygınlaştırılmasını ve savunma programlarının/ projelerinin  yürütülmesinde savunma ve güvenlik ekosistemini oluşturan tüm paydaşlarca  anlayış birliğine ulaşılmasını amaçlamaktadır.

Savunma sistemlerinin ömür devri yönetiminde millî bünyemize  uygun, ülkemize özgü çözümler üretmek ve bunları dokümante etmek gibi önemli  bir misyonu olan TSSÖDYP; Başkanlığımız, Milli Savunma Bakanlığı ve ilgili  birimleri, Genelkurmay Başkanlığı, K.K.K.lığı, Dz.K.K.lığı, Hv.K.K.lığı,  J.Gn.K.lığı, S.G.K.lığı, EGM, TÜBİTAK, SASAD ve savunma sanayii firmaları  temsilcilerinin katılımı ile çalışmalarına devam etmektedir.

Sistem ömür devri yönetimi yaklaşımı ile; savunma ve güvenlik  sistemlerine ilişkin ihtiyacın belirlenmesi aşamasından envanterden çıkarma  safhasının sonuna kadar görev alan tüm kamu kurum ve kuruluşları ile özel  sektör firmalarının sistemlerin istenilen performans seviyesinde mümkün olan  en az maliyetle tedariki, kullanımı ve lojistik desteğinin sağlanabilmesi  için görev, yetki ve sorumlulukları çerçevesinde ömür devrinin tamamında  birlikte çalışmaları öngörülmektedir.

Bu itibarla, savunma ve güvenlik sistemlerine ilişkin ihtiyacın  belirlenmesinin, tedarikinin, kullanımının, lojistik desteğinin ve  envanterden çıkarılmasının en baştan uzun soluklu bir program olarak  kurgulanmasının ve ilgili birimler aracılığı ile sistem ömür devri yönetimi  faaliyetlerinin yürütülmesinin faydalı olacağı değerlendirilmektedir.

TSSÖDYP tarafından son iki buçuk yıl içinde gerçekleştirilen  çalışmalar ile savunma ve güvenlik sistemlerinin ömür devri yönetimine  ilişkin planlama ve uygulamaya esas olacak yaklaşımları ortaya koyan 13 adet  rehber, iki adet bilgi kitapçığı ve bir adet terminoloji dokümanı  hazırlanmıştır.  Uygulamalardan  alınacak geri bildirimler ile söz konusu dokümanların güncellenmesi,  geliştirilmesi ve önümüzdeki dönemde uygulamaya esas düzenlemelerin alt  yapısını oluşturması hedeflenmektedir.

TSSÖDYP çalışmalarına katkı veren ve dokümanların  hazırlanmasında görev alan tüm paydaşlarımıza teşekkürlerimi sunuyorum.


Prof.Dr. İsmail DEMİR

T.C. Cumhurbaşkanlığı

Savunma Sanayii Başkanı



'''<big>ÖZET</big>'''

Tehdit algısında ve savunma konseptinde zamanla meydana gelen değişiklikler, savunma sistemlerinin ömür devri maliyetlerindeki artışlar, savunma bütçelerindeki kısıtlamalar, teknolojideki hızlı gelişmeler, uluslararası rekabet ve günümüz sistemlerinin karmaşıklığı gibi faktörler, kamu ve özel sektörün savunma sistemlerinin tedarikine ve lojistik desteğine yönelik faaliyetlerinin planlanmasında ve icrasında yeni yaklaşımlar ve buna bağlı yeni stratejiler geliştirilmesini zaruri hale getirmiştir.

Bu nedenle, tedarik edilen sistemlerin kullanım döneminde hedeflenen muharebe ve/veya operasyon performansının sürdürülebilirliğinin ve maliyet etkinliğinin sağlanması amacıyla sistemlerin ömür devrinde rol ve sorumluluğu bulunan tüm paydaşların katılımı ile Sistem Ömür Devri Yönetimi yaklaşımı geliştirilmiştir.

Sistem Ömür Devri Yönetiminin temel amacı; mevcut durumdaki değişimlere uyum sağlamaktan ziyade gelecekte ortaya çıkabilecek değişimleri öngörmek, belirlenen hedefler doğrultusunda gerekli önlemleri alarak değişimleri yönlendirmek ve kontrol altında tutmaktır. Harekât ihtiyaçlarının zamanında ve verimli şekilde karşılanması ve sahip olunan kaynakların maliyet etkin kullanımı esastır. Başka bir deyişle, sistem ömür devri yönetimi geleceği bugünden tasarlamak ve planlamaktır.

Bu doküman; Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), Milli Savunma Bakanlığının ilgili birimleri, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), diğer ihtiyaç makamları ve savunma sanayi firmalarında Sistem Ömür Devri Yönetimi’nin bir kültür olarak yaygınlaştırılmasına ve uygulanmasına yönelik rehber oluşturmak amacıyla savunma sistemlerinin ömür devrinde rol ve sorumluluğu bulunan ilgili paydaşların katılımıyla hazırlanmıştır.

Sonuç olarak; sistem ömür devrinin etkin şekilde yönetilmesiyle ülkemize muharebe ve/veya operasyon üstünlüğü kazandırılırken, sistemlerin ömür devri maliyetleri düşürülerek savunma giderleri azaltılacak, ülke ekonomisine önemli katkılar sağlanacak, savunma sanayii firmalarımızın uluslararası alandaki rekabet etme seviyesi artırılacak ve ömür devri yönetimi kapsamında savunma ve güvenlik alanındaki portföy/program/projelerde ömür devri yönetimi ve lojistik faaliyetlerin ortak bir anlayışla işbirliği içinde yürütülmesi hedeflenmektedir. 

= 1. GENEL =

== 1.1. GİRİŞ ==
Çok hızlı bir değişimin yaşandığı günümüzde, orduların sadece bu değişime ayak uydurmaları yeterli olmayıp önleyici bir yaklaşımla çevresinde meydana gelebilecek değişimleri hızla öngörmesi, milli hedefleri doğrultusunda değişimi yönlendirebilmesi ve gerekli önlemleri zamanında alabilmesi daha başarılı olmalarının vazgeçilmez şartıdır.

Bu amaçla; değişen tehdit ve muharebe ve/veya operasyon şartlarına reaksiyon gösterilebilmesi, ihtiyaç duyulan yeteneklerin doğru stratejiler ışığında belirlenip doğru zamanda ve maliyet etkin olarak kazanılabilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi, savunma sistemlerinin performansının artırılabilmesi, kullanım ve destek faaliyetlerinde yaşanan sorunların giderilebilmesi ve ömür devri maliyetlerinin azaltılabilmesi için Sistem Ömür Devri Yönetimi yaklaşımı geliştirilmiştir.

Geleneksel lojistik destek anlayışının aksine Sistem Ömür Devri Yönetimi yaklaşımında;

* Sistemin tüm ömür devri safhaları birbirleri ile etkileşim içinde bütünleşik olarak yönetilir.
* Kullanım ve destek safhası gereksinimleri, sistem ömür devrinin ilk safhalarında yapılan bilimsel çalışmalarla belirlenir ve Odak Sistem ile birlikte tasarlanıp tedarik edilir.
* Envanterdeki sistemlerin, muhtemel tehdit ve beklenen görev ortamında yeterliliği devamlı olarak değerlendirilir ve yetersizliklerin giderilmesine yönelik önlemler zamanında alınır.

Sistem Ömür Devri Yönetimi yaklaşımının SSB, TSK, diğer ihtiyaç makamları ve savunma sanayii firmalarında bir kültür olarak yaygınlaşması ve etkin bir şekilde kullanılması ile savunma sistemlerinin muharebe ve/veya operasyon performanslarının artacağı, sistem ömür devri maliyetlerinin düşeceği öngörülmektedir.

Sistem ömür devri boyunca sistem etkinliğinin sağlanması için, tüm sistem ömür devrinin safhalar halinde tanımlanması, yürütülen faaliyetlerin ölçülmesi, geliştirilmesi ve iyileştirilmesi esastır. Bu amaçla, ihtiyacın ortaya çıkışından ürünün envanterden çıkarılmasına kadar tanımlanan tüm safha ve aşamalar içinde yer alan faaliyetlerin bütünleşik olarak yönetimi esas alınmalıdır.

== 1.2. AMAÇ ==
Bu dokümanın amacı:

* Tedarik edilecek/edilen sistemlerin, ömür devri süresince hedeflenen muharebe ve/veya operasyon performansını maliyet etkin şekilde karşılayabilmesini sağlayacak bir Sistem Ömür Devri Yönetimi yaklaşımı ortaya koymak,
* Sistem Ömür Devri Yönetim yaklaşımının uygulanmasını sağlayacak ilke, usul ve esasları belirlemek,
* Sistem Ömür Devri Yönetimi faaliyetlerinin bütünlük içinde planlanmasına, koordine edilmesine, yürütülmesine, denetlenmesine ve iyileştirilmesine imkân sağlayacak ana çerçeveyi oluşturmak,
* Sistem Ömür Devri Yönetimi yaklaşımını SSB, TSK, diğer ihtiyaç makamları ve savunma sanayii firmalarında bir kültür olarak yaygınlaştırmak,
* Tedarik edilecek/edilen sistemlerin ömür devri yönetimi faaliyetlerinin ilgili birimler arasında koordineli ve iş birliği içerisinde yürütmek ve uygulamalarda standartları sağlamak,
* Sistemlerin ömür devri süre ve maliyetlerini belirlemeye ve kontrol etmeye yönelik altyapının oluşturulması,
* Sistemlerin ömür devri safhalarını ve safhalar arasındaki geçiş kriterlerini ortaya koyarak, envanterden çıkarma zamanlarını bilimsel istatistiki modellerle tahmin edecek esasları belirlemek, bu kapsamda çıkacak ihtiyaçları zamanında tespit etmek, önceden bu ihtiyaçlara yönelik planlama yaparak yeni sistemlerin envantere girmesini sağlamak, kaynakların daha etkin olarak kullanılmasını mümkün kılacak modellerin geliştirilmesi ile sistemlerin göreve hazır olma seviyelerini üst düzey tutmaktır.

Bu doküman, savunma ve güvenlik sektöründe görev alan tüm paydaşların sistem ömür devri yönetimi faaliyetlerinde rehberlik etmek üzere hazırlanmıştır.

== 1.3. KAPSAM ==
Bu doküman, Sistem Ömür Devri Yönetimi çerçevesinde yer alan tüm safhalara ve bu safhalarda yürütülecek faaliyetlere ilişkin esasları kapsamaktadır. Hedeflenen performans değerlerinin sağlanması için; tanımlanan her bir safhanın amacının, bu safhalarda yer alacak aşamaların, kilometre taşlarının, yürütülecek faaliyetlerin ve her bir safha ve aşamaya ait girdi ve çıktıların belirlenmesi gereklidir.

== 1.4. REHBERİN KULLANIMI ==
Bu doküman sistem ömür devri yönetimi kavramının ana hatlarıyla tanımlanması amacıyla 5 bölümden oluşmaktadır:

* İlk bölüm; giriş, amaç, kapsam, referanslar gibi genel bilgileri içermektedir. Ayrıca terim ve kısaltmalar da bu bölümün içindedir.
* İkinci bölümde, Sistem Ömür Devri Yönetimi kapsamında yer alan temel kavramlar hakkında bilgi verilmiştir.
* Üçüncü bölümde; Sistem Ömür Devri Yönetimi yapısı, safha, aşama, kilometre taşları tanımları, faaliyetler ve aralarındaki ilişkiler aktarılmıştır.
* Dördüncü bölümde, bir önceki bölümde tanımlanan yapıya göre Sistem Ömür Devri Yönetimi safhaları ve bu safhalara yönelik bilgiler detaylandırılmıştır.
* Beşinci bölümde, dokümanda yer alan bilgilerin Odak Sistemin bulunacağı safhaya ve proje türüne göre nasıl uyarlanacağı açıklanmıştır.
* Dokümanın son bölümünde ise ilgili ekler yer almaktadır.

== 1.5. REHBERİN GÜNCELLENMESİ ==
Rehber; ilgili paydaşların ihtiyacı doğrultusunda güncellenecektir. Değişiklikler, aşağıdaki Değişiklik İzleme Tablosu’ndan izlenecektir.

'''Tablo 1 Değişiklik İzleme Tablosu'''
{| class="wikitable"
|'''YAYIN NO'''
|'''YAYIN TARİHİ'''
|'''DEĞİŞİKLİK YAPILAN BÖLÜM/SAYFA'''
|'''AÇIKLAMA'''
|-
|01
|Ağustos  2021
|
|İlk  yayın
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|}

== 1.6. REFERANSLAR ==
1.   NATO STANDARD, AAP-20 NATO PROGRAMME MANAGEMENT FRAMEWORK (NATO Life Cycle Model), Rev. C, October 2015.

2.   NATO STANDARD, AAP-48 NATO SYSTEM LIFE CYCLE PROCESSES, Rev. B, March 2013.

3.   INCOSE SYSTEMS ENGINEERING HANDBOOK, A GUIDE FOR SYSTEM LIFE CYCLE PROCESSES AND ACTIVITIES, 2015.

4.   ISO/IEC 15288, SYSTEMS AND SOFTWARE ENGINEERING – SYSTEM LIFE CYCLE PROCESSES, 2015.

5.   TSSÖDYP Doküman Seti

{| class="wikitable"
|+
! colspan="2" |'''TSSÖDYP DOKÜMAN SETİ'''
|-
|'''DOKÜMAN ADI  '''
| '''DOKÜMAN KODU'''
|-
|Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve) 
|TSSÖDYP-01
|-
|Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri Rehberi   
|TSSÖDYP-02
|-
|Ürün Destek Stratejileri ve Modelleri Rehberi 
|TSSÖDYP-03
|-
|Entegre Lojistik Destek (ELD) Rehberi 
|TSSÖDYP-04
|-
|Entegre Lojistik Destek (ELD) İsterleri Hazırlama Rehberi  
| TSSÖDYP-05
|-
|Lojistik Destek Analizleri ve Kayıtları Rehberi  
|TSSÖDYP-06
|-
|Tedarik Zinciri Yönetimi Rehberi
|TSSÖDYP-07
|-
|Sistem Ömür Devri Yönetiminde Demodelik Yönetimi Rehberi 
|TSSÖDYP-08
|-
|Kullanım ve Destek İhtiyaçları Çerçevesinde Yerlileştirme/

Millîleştirme Rehberi
|TSSÖDYP-09
|-
|Kullanım ve Destek Safhaları Kalite Yönetimi Rehberi 
|TSSÖDYP-10
|-
|Sistem Ömür Devri Yönetiminde Konfigürasyon Yönetimi Rehberi
|TSSÖDYP-11
|-
|Teknik Yayın Hazırlama Rehberi  
|TSSÖDYP-12
|-
|Eğitim ve Eğitim İhtiyaçları Rehberi
|TSSÖDYP-13
|-
|Sistem Ömür Devri Yönetimi Terminolojisi
|TSSÖDYP-14
|-
|Kodlandırma ve Sınıflandırma Bilgi Kitapçığı
|TSSÖDYP-15
|-
|ASD/AIA S-Serisi ELD Spesifikasyonları Seti Tanıtım Kitapçığı
|TSSÖDYP-16
|}

== 1.7. TANIMLAR VE KISALTMALAR ==

=== 1.7.1. TANIMLAR ===
'''Tablo 2 Tanımlar Tablosu'''
{| class="wikitable"
|'''Terim'''
|'''Tanım'''
|'''Diğer Kullanım'''
|-
|Araştırma-Geliştirme  Research-Development
|Belirli bir  konuyu anlamak üzere bilgi üretilmesini, üretilen bilginin uygulanmasıyla  teknoloji geliştirilmesini veya elde edilen teknolojiyi kullanarak sistem geliştirilmesini  amaçlayan, seri üretim içermeyen faaliyetlerdir.
|
|-
|Arıza

Failure
|Bir konfigürasyon  biriminin kendinden beklenen şekilde çalışmaması ve/veya beklenen çıktıları  üretememesi durumudur.
|
|-
|Aşama

Phase
|Safhalar içerisinde bulunan ve ilgili safhanın  tamamlanabilmesi için gerekli çıktıların üretildiği bölümlerdir.
|
|-
|Bakım Görev Analizi

Maintenance Task Analysis
|Düzeltici ve önleyici faaliyetler için  prosedürler, yedek parça, destek ekipmanı, personel beceri seviyesi, tahmini  süreler, tesis gereksinimleri vb. bilgilerin çıkarılması sağlayan detaylı bir  analizdir.
|
|-
|Demodelik Yönetimi

Obsolescence Management
|Tasarım, geliştirme, üretim ve ürün  desteği dönemlerinde ürün içeriğindeki parçaların üretim sürecinde ya da  bulunabilirliğinde meydana gelebilecek değişimlerden kaynaklanan problemlerin  farkında olmak ve bu problemlerin etkilerini azaltmak için çözüm yöntemleri  belirlemek amacıyla yürütülen düzeltici ve önleyici faaliyetlerin yönetilmesi  disiplinidir.
|
|-
|Destek Safhası

Support Stage
|Odak Sistem ve destek unsurlarının  işlev devamlılığını ve kullanım sürdürülebilirliğini etkinleştiren destek  hizmetlerinin planlanması ve sağlanması safhasıdır.
|
|-
|Desteklenebilirlik

Supportability
|Sistem tasarım özelliklerinin ve  planlanan lojistik kaynakların sistemden beklenen kullanıma hazır bulunma  gereklerini sistemin ömür devri boyunca uygun maliyette karşılayabilme  derecesidir.
|
|-
|Destek Unsurları

Enablling Systems
|Odak Sistemin belirlenen kullanım  konsepti ve görev profilleri çerçevesinde istenilen performans seviyesinde  görev yapabilmesi ve maliyet etkin olarak kullanımında sürekliliğin  sağlanması için ihtiyaç duyulan unsurlardır.
|
|-
|Doğrulama

Verification
|Ürün ya da hizmetin istenen özellikte olduğunu;  gerekleri karşıladığını; kullanıma uygunluğunu göstermek amacıyla yapılan  sistematik değerlendirmelerdir.
|
|-
|Entegre Lojistik Destek

Integrated Logistics Support
|Ürünlerin lojistik destek  gereksinimlerinin tanımlanması, analizi ve planlanmasına yönelik; lojistik  planlama ve analiz, bakım/onarım (B/O), eğitim, teknik yayın ve diğer ilgili  konularda, tasarım aşamasından itibaren, bilimsel yöntemler kullanarak  planlanıp yürütülen işlevlerin bütünleşik ele alındığı çalışmalardır.
|Bütünleşik Lojistik Destek
|-
|Envanterden Çıkarma Safhası

Retirement Stage
|Kullanımdan kaldırılmasına karar  verilmiş olan Odak Sistem, alt sistem, sistem elemanları ve/veya destek  unsurlarının envanterden çıkarılması safhasıdır.
|Elden Çıkarma
|-
|Fiziksel Konfigürasyon Denetimi

Physical Configuration Audit
|Bir konfigürasyon  kaleminin üretilmiş (İng. As-built) veya idame edilen (As-Maintained)  konfigürasyonunun, teknik dokümanlarına göre resmi olarak incelenmesidir.
|Fiziksel Konfigürasyon Tetkiki
|-
|Geliştirme Safhası

Development Stage
|Belirlenen sistem çözümüne ve  gereksinimlere uygun olarak Odak Sistem ve destek unsurlarının tasarımı,  entegrasyonu, doğrulanması ve kalifikasyonu faaliyetlerinin yürütülmesi  safhasıdır.
|
|-
|Göreve Hazır Bulunma Readiness
|İhtiyaç duyulan sistemin ilgili görev  profili kapsamında kullanıma hazır bulunmasıdır.
|
|-
|Güvenilirlik

Reliability
|Belirli bir zaman periyodunda, istenen  çevresel ve coğrafi şartlar altında ve belirlenen kullanım profillerinde  sistemin gereken fonksiyonunu hata yapmadan yapabilme/başarabilme  olasılığıdır.
|
|-
|Hata

Fault
|Sistem  fonksiyonlarında azalma, kesilme ya da kayba neden olan olaylardır.
|
|-
|Hata Modları, Etkileri ve Kritiklik  Analizi

Failure Modes, Effects and Criticality  Analysis
|Bir sistem bünyesinde meydana gelebilecek  potansiyel hata modlarının, etkilerinin ve kritiklik seviyelerinin  değerlendirildiği analizdir.
|
|-
|İhtiyaç Makamı
|Bir malın, teçhizatın, sistemin ve  hizmetin tedarik edilmesi için ihtiyacı tespit eden, tedarik edilmesi için  teklif yapan, tedarik edildikten sonra kullanıcılara dağıtımını yapan  makamdır.
|Kullanıcı

Müşteri
|-
|İşlevsel Konfigürasyon Denetimi

Functional Configuration Audit
|İşlevsel ve/veya tahsis edilmiş ana  çizgileriyle belirlenmiş gereksinimleri başarmış bir konfigürasyon kaleminin  işlevsel özelliklerinin resmi olarak incelenmesidir.
|İşlevsel Konfigürasyon Tetkiki
|-
|Kalifikasyon

Qualification
|Gereksinimlerin tam olarak ya da  belirli sınırlar dahilinde karşılandığının gösterilmesidir.
|
|-
|Karar Noktası

Decision Gate
|Safhalar arasındaki geçişlerde, önceki  safhada yapılmış çalışmaların yeterliliğinin ve sonraki safhada yapılacak  çalışmalar için gerekli girdilerin değerlendirildiği karar noktalarıdır.
|
|-
|Kavramsal Tasarım

Conceptual Design
|Teklife Çağrı Dokümanlarında yer alan  gereksinimlere göre sistem çözümüne yönelik çalışmaların yapılmasıdır.
|
|-
|Kilometre Taşı

Milestone
|Safha içerisindeki ilerlemeyi ölçmek  için kullanılan kontrol noktalarıdır.
|
|-
|Konfigürasyon Yönetimi

Configuration Management
|Tüm ömür devri boyunca ürünün başarım,  işlevsel ve fiziksel özelliklerini gereksinimler, tasarım, üretim ve işletim  bilgileriyle uyumlu kılan ve bu uyumu koruyan teknik ve yönetsel süreçtir.
|
|-
|Konsept Safhası

Concept Stage
|Sistem çözümüne ilişkin detaylı  çalışmaların yürütülerek sistem gereksinimlerinin tanımlandığı ve bu  ihtiyaçların karşılanma esaslarının planlandığı safhadır.
|
|-
|Kritik Tasarım Gözden Geçirme

Critical Design Review
|Bir konfigürasyon birimi veya işlevsel  olarak ilişkili konfigürasyon birimlerinin üretim aşamasına geçmeden önce,  ilgili teknik dokümanlardaki tasarım çözümünün sistem, alt sistem ve arayüz  gereksinimlerini karşılayacağının teyit edilmesidir. Teknik değerlendirmenin  yanı sıra program riskleri ve proje takvimi değerlendirilmesi de yapılır.
|
|-
|Kullanım Safhası

Utilisation Stage
|Odak Sistem ve destek unsurlarının  kullanıma alınması ve fiilen kullanılması safhasıdır.
|
|-
|Kullanıma Hazır Olma

Availability
|İhtiyaç duyulan sistemin, zamanın  herhangi bir anında kullanıma hazır olma derecesidir.
|
|-
|Lojistik Destek Analizi

Logistic Support Analysis
|Ürün Ömür Devri boyunca ürün için  ihtiyaç duyulacak lojistik destek kaynak ve ihtiyaçlarının tanımlanması ve  geliştirilmesi, lojistik destek unsurlarının tasarıma etkilerinin  belirlenmesi, destek problemi çıkarabilecek ve maliyeti artıracak noktaların  erken tespiti ve lojistik destek veri tabanı oluşturulmasına yönelik yapılan  çalışmalardır.
|
|-
|Lojistik Destek Analizi Planı

Logistic Support Analysis Plan
|Proje süresince yürütülecek LDA  faaliyetlerinin kimler tarafından, nasıl ve hangi esaslara dayanılarak  yürütüleceğinin anlatıldığı ve proje kapsamında hangi analizlerin  yapılacağına ve nasıl yapılacağına dair hazırlanan plandır.
|
|-
|Malzeme Listesi

Bill of Material
|Birimlerin (örneğin ürün, alt ürün,  bileşen ve ham malzemeler) arasındaki ata-çocuk ilişkisini tanımlayan  dokümandır.
|Ürün  Ağacı
|-
|Modernizasyon
|Savunma  ve güvenlik kurumlarının modern araç, gereç ve sistemlerle donatılmasına  yönelik faaliyetler ile envanterde mevcut olan sistemlerin/platformların veya  yazılımların teknolojik gelişmelere ve savunma, harekât ve operasyonel  ihtiyaçlara bağlı olarak performansının artırılmasıdır.
|
|-
|Odak Sistem

System of Interest
|Herhangi bir portföy/program/proje  çerçevesinde, yeni bir temel yetenek kazandıran ya da mevcut bir temel  yeteneğin kapsamlı modernizasyonuna yönelik olan, tedariki ve kullanım ve  desteği yüksek maliyetli ve/veya gerçekleştirilmesi nispeten uzun zaman  alacak olan savunma ve güvenlik sistemleridir.
|Savunma sistemi/ platformu, ana silah sistemi, ana sistem, ana malzeme,  ürün ve benzerleri
|-
|Onarım Seviyeleri Analizi

Level of Repair Analysis
|Bir onarım faaliyeti için en ekonomoik  ve verimli bakım seviyelerinin belirlendiği analizdir.
|
|-
|Operasyonel Konsept Dokümanı
|Sistemin belirlenen ihtiyaçlar  doğrultusunda kullanım şeklinin tanımlandığı, üst seviye hedeflerinin ve  gereksinimlerinin yer aldığı dokümandır.
|Kullanım Konsept Dokümanı
|-
|Ön Konsept Safhası

Pre-Concept Stage
|Harekât ve lojistik ihtiyaçlara esas  gereksinimlere, yeteneklere ve risk alanlarına yönelik ihtiyacın giderilmesi  için seçeneklerin belirlenmesi ve sistem çözümüne karar verilmesi halinde  uygun sistem çözümüne yönelik ihtiyaç tanımının ana hatları ile ortaya  koyulması faaliyetlerinin yürütüldüğü safhadır.
|
|-
|Ön Tasarım

Preliminary Design
|Sistem için İşlevsel Mimari Model ve  Fiziksel Mimari Model oluşturulmasıdır.
|
|-
|Ön Tasarım Gözden Geçirme

Preliminary Design Review
|Bir konfigürasyon biriminin veya işlevsel  olarak ilişkili konfigürasyon birimlerinin resmi teknik gözden geçirmesidir.  Bu gözden geçirme faaliyetinde; sistem yerleşimi, kullanıcı arayüzü, sistem  emniyeti, taşınabilirlik gibi sistem ve kullanıcı arayüzü etkileşimi  konularında onay alınarak, alt sistem tasarım ve yerleşiminin kullanıcı  ihtiyaçlarını karşılar nitelikte olacağı garanti edilir. Sistemin fonksiyonel  hedefleri ile fiziksel sistemlerin eşleştiği gösterilir.
|
|-
|Ön Yapılabilirlik Etüdü
|Proje Tanımlama Dokümanlarında  belirtilen sistem yeteneklerine dayanarak sistem alternatiflerinin  hazırlandığı, her bir alternatife ilişkin taktik ihtiyaçlar ile endüstriyel  imkânların karşılaştırıldığı, alternatif sistemlerin harekât etkinlik ve  uygunluk ile performans ve tahmini maliyetinin değerlendirildiği, bu  değerlendirmeye göre en maliyet-etkin sistem alternatifinin ve teknik  özelliklerinin belirlendiği ayrıntılı çalışmalardır.
|
|-
|Prototip

Prototype
|Teknoloji geliştirme faaliyetleri  sonucunda ortaya çıkan yeni ürün ve sürecin tüm teknik özelliklerini ve  performansını içeren bir modelin oluşturulması, sistem/alt sistem modelinin  güvenilirliğinin daha yüksek laboratuvar ya da sanal ortamda ve sistemin  gerçek ortamda performansının gösteriminin yapılmasıdır.
|
|-
|Proje/İhtiyaç Tanımlama Dokümanı
|Projelerin veya ihtiyaçların her biri  için hazırlanan ve ihtiyacın ortaya konmasından tedarik aşamasına kadar  gerekli teknik, taktik ve lojistik bilgileri kapsayan bir etüt dokümanıdır.
|
|-
|Safha

Stage
|Sistem ömür devri içerisinde  tanımlanmış, işin daha küçük, anlaşılır ve zamanlanabilir bir şekilde  yürütülmesini sağlayan yapılardır.
|
|-
|Sistem Çözümü

Material Solution
|İhtiyacı karşılamaya yönelik sistem  seçenekleri için her bir sistem seçeneği ile ilgili kullanım konseptlerinin  ve ihtiyaç belirleme aşamasındaki verilerin dikkate alınarak  değerlendirilmesidir.
|
|-
|Sistem Mimarisi

System Architecture
|Sistemin yapısını, davranışını ve  diğer yönlerini belirleyen kavramsal yapıdır.
|
|-
|Sistem Ömür Devri

System Life Cycle
|İhtiyacın  belirlenmesi ile başlayan, ön konsept, konsept, geliştirme, üretim, kullanım,  destek safhalarından geçen ve ürünün envanterden çıkarılması safhası ile son  bulan zaman dilimidir.
|
|-
|Sürdürülebilirlik

Sustainability
|Tanımlı  koşullar altında operasyonel hedefleri başarmak için belirli bir oranı ya da  seviyeyi muhafaza edebilme becerisidir.
|
|-
|Tedarik Makamı
|Tedarik faaliyetlerini yürütmekle  yetkili kurumlardır.
|
|-
|Tedarik Zinciri Yönetimi

Supply Chain Management
|Alt yükleniciler, yükleniciler,  tedarik makamı, ihtiyaç makamı ve kullanıcı arasındaki malzeme, para ve bilgi  etkileşimlerini kapsayan bağlantı zincirine ilişkin; ham madde ve  bileşenlerin tedariki, imalat ve montajı, dağıtım ve teslimi ile olası geri  dönüşüm ve yeniden kullanım faaliyetlerinin bütünleşik yönetimidir.
|
|-
|Teklife Çağrı Dokümanı

Request for Proposal
|Tedarik edilecek ürün ve hizmet  alımları ile yapım işlerinin teknik şartnamesi, ihale konusu işin tanımı,  hangi şartlarda yapılacağı, sözleşme görüşmelerine esas mali, idari, hukuki  hususları, teklif verme şekli gibi konuları kapsayan dokümandır.
|
|-
|Teknik Veri Paketi

Technical Data Package
|Bir ürünün temin, üretim, muayene,  mühendislik ve lojistik destek faaliyetlerinin desteklenmesi için yeterli  teknik tanımıdır. Teknik Veri Paketi; modeller, teknik resimler, ilgili  listeler, şartnameler, standartlar, performans gereksinimleri, kalite güvence  gereksinimleri, yazılım dokümantasyonu ve paketleme detayları gibi  uygulanabilir teknik verilerden oluşur.
|
|-
|Test Edilebilirlik

Testability
|Test kriterlerinin belirlenme ve test  performansını kolaylaştırma derecesidir.
|
|-
|Uyarlama

Tailoring
|Bulunduğu safha gereksinimlerine göre  odak sistemin ömür devrine ilişkin yürütülen faaliyetlerin birtakım süreç ve  iş ürünlerinde değişiklikler yapılarak ele alınmasıdır.
|
|-
|Üretim Safhası

Production Stage
|Kalifikasyonu tamamlanan Odak Sistem  ve destek unsurlarının üretilmesi safhasıdır.
|
|-
|Üretim Hattı Kalifikasyonu

Production Line Qualification
|Üretim hattının tanımlı  spesifikasyonlara uygunluğunun kontrolüdür.
|
|-
|Yapılabilirlik Etüdü
|Bir görev yeteneğinin karşılanması  amacıyla sistemlerin kullanımına, geliştirilmesine ve üretimine esas  hususların ortaya konulması, planlamalara dahil edilen ve ihtiyaçları  karşılayabileceği tespit edilen platform/sistem/ alt sistem için bu  platform/sistem/alt sisteme ait teknolojilerin mevcut durumunun analizi,  ayrıntılı teknoloji analizlerinin yapılması, ömür devri dahil maliyetlerinin  tespit edilmesi, risk yönetimi, görev ve harekat ihtiyacını karşılayan  sistemin vazgeçilmez ve arzu edilen taktik ve teknik özelliklerinin envantere  giriş zamanı açısından incelenmesi, proje yönetim esas ve usulleri ile  tedarik makamının ve tedarik modelinin belirlenmesi, proje ile ilgili  maliyet-etkinlik ve fayda değer analiz çalışmalarıdır.
|
|}

=== 1.7.2.  KISALTMALAR ===
'''Tablo 3 Kısaltmalar Tablosu'''
{| class="wikitable"
|'''Kısaltma'''
|'''Açıklama'''
|'''Diğer Kullanım'''
|-
|ADB

SRU
|Atölyede Değiştirilebilir Birim

Shop Replaceable Unit
|
|-
|Ar-Ge

R&D
|Araştırma-Geliştirme

Research-Development
|
|-
|BGA

MTA
|Bakım Görev Analizi

Maintenance Task Analysis
|
|-
|BoM
|Ürün Ağacı

Bill of Materials
|Malzeme Listesi
|-
|DELTMATO

DOTMLPFI
|Doktrin, Eğitim, Liderlik, Teşkilat, Malzeme,  Altyapı, Tesisler, Ortak Çalışabilirlik

Doctrine, Organization, Training, Materiel,  Leadership and Education, Personnel, Facilities and Interoperability
|
|-
|ELD

ILS
|Entegre Lojistik Destek 

Integrated Logistics Support
|
|-
|HDB

LRU
|Hatta Değiştirilebilir Birim

Line Replaceable Unit
|
|-
|HTEKA

FMECA 
|Hata Türleri Etkileri ve Kritiklik Analizi

Failure Modes, Effects and Criticality Analysis
|
|-
|KTGG

CDR
|Kritik  Tasarım Gözden Geçirme

Critical  Design Review
|
|-
|LDA

LSA
|Lojistik  Destek Analizi

Logistic  Support Anaylsis
|
|-
|LDAP

LSAP
|Lojistik  Destek Analizi Planı

Logistic  Support Anaylsis Plan
|
|-
|OSA

LORA 
|Onarım Seviyesi Analizi

Level of Repair Analysis 
|
|-
|ÖTGG

PDR
|Ön Tasarım Gözden Geçirme

Preliminary Design Review
|
|-
|PPP
|Paket Proje Planı
|
|-
|PUT
|Proje Uygulama Takvimi
|
|-
|TÇD

RFP
|Teklife Çağrı Dosyası

Request for Proposal 
|
|-
|TDAP
|Test ve Değerlendirme Ana Planı
|
|-
|TVP

TDP
|Teknik Veri Paketi

Technical Data Package
|
|}

== 1.8. TABLOLAR VE ŞEKİLLER ==

=== 1.8.1. TABLOLAR ===
Tablo 1 Değişiklik İzleme Tablosu

Tablo 2 Tanımlar Tablosu

Tablo 3 Kısaltmalar Tablosu

Tablo 4 Uyarlama

Tablo 5 Farklı Kurumlarda/Standartlarda Sistem Ömür Devri Safhaları Terminolojisi 

=== 1.8.2. ŞEKİLLER ===
Şekil 1 Sistem; Odak Sistem ve Destek Unsurları 

Şekil 2 Sistem Ömür Devri Safhaları 

Şekil 3 Sistem Ömür Devri Maliyet Dağılımı 

Şekil 4 Sistem Ömür Devri Sürecinde Alınan Kararların Gerçekleşen Maliyet Üzerindeki Etkisi 

Şekil 5 Örnek Program Safhaları ve İlişkili Elemanlar 

Şekil 6 Ön Konsept Safhası 

Şekil 7 Konsept Safhası 

Şekil 8 Geliştirme Safhası 

Şekil 9 Üretim Safhası 

Şekil 10 Kullanım Safhası 

Şekil 11 Destek Safhası 

Şekil 12 Envanterden Çıkarma Safhası 

Şekil 13 Risk ve Süreç Denge Grafiği – McConnel, INCOSE SE Handbook. 


= 2. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ YÖNETİMİ =

== 2.1. TEMEL KAVRAMLAR ==
'''Sistem Ömür Devri;''' ihtiyacın belirlenmesi ile başlayan ve sistemin envanterden çıkarılması ile son bulan zaman dilimidir.
[[Dosya:Şekil1 Sistem, Odak Sistem.jpg|alt=Şekil 1 Sistem; Odak Sistem ve Destek Unsurları|sol|küçükresim|600x600pik|Şekil 1 Sistem; Odak Sistem ve Destek Unsurları]]






























'''Sistem;''' ömür devrinin ilk safhasından itibaren Odak Sistem ve Destek Unsurlarının ayrılmaz bir bütün halinde ele alındığı ve yönetildiği bileşenler topluluğudur.

'''Odak Sistem;''' herhangi bir portföy/program/proje çerçevesinde, yeni bir temel yetenek kazandıran ya da mevcut bir temel yeteneğin kapsamlı modernizasyonuna yönelik olan, tedariki, kullanımı ve desteği yüksek maliyetli ve/veya gerçekleştirilmesi nispeten uzun zaman alacak olan savunma ve güvenlik sistemleridir.

Odak Sistemin temel görevi, savunma ve güvenlik ihtiyacını belirlenen kullanım konsepti ve görev profilleri çerçevesinde istenilen performans seviyesinde karşılamaktır. Odak Sistem, sistemler sistemi olarak tanımlanabilecek bir yapı olabileceği gibi sadece alt sistemlerden ve sistem elemanlarından oluşan bir yapı da olabilir. Bu çerçevede, Odak Sistem – yukarıdaki tanıma uygun olacak şekilde - savunma sistemi/platformu, ana silah sistemi, ana sistem, ana malzeme, ürün, cihaz ve benzerlerini ifade etmektedir. 

'''Destek Unsurları;''' Odak Sistemin belirlenen kullanım konsepti ve görev profilleri çerçevesinde istenilen performans seviyesinde görev yapabilmesi ve maliyet etkin olarak kullanımında sürekliliğin sağlanması için ihtiyaç duyulan unsurlardır. Destek Unsurları, bunlarla sınırlı olmamak üzere Şekil 1’deki hususları kapsar.

== 2.2. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ YÖNETİMİNE GİRİŞ ==
Sistem Ömür Devri Yönetimi; performans, maliyet, takvim, kalite, çalışma ortamı, ELD ve demodelik kriterlerine dikkat edilerek sistemin ömür devri boyunca savunma yeteneklerini optimize etmeyi amaçlamaktadır.

İhtiyaç duyulan savunma ve güvenlik yeteneklerinin kazanılması ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasına yönelik olarak Sistem Ömür Devri Yönetimi kapsamında aşağıda belirtilen faaliyetlerin icra edilmesi hedeflenmektedir:

* Harekât, operasyon ve lojistik ihtiyaçlara yönelik gereksinimlerin, yeteneklerin ve risk alanlarının belirlenmesi,
* İhtiyacın giderilmesine yönelik sistem seçeneklerinin belirlenmesi ve uygun sistem çözümüne karar verilmesi,
* Odak Sistem ile birlikte destek unsurlarının da kullanım, destek ve envanterden çıkarma safhalarındaki gereksinimleri karşılayacak şekilde; ihtiyaç tanımlama aşamasından itibaren göz önünde bulundurulması,
* Belirlenen sistem çözümüne ve hedeflenen performansa uygun olarak tasarım, geliştirme ve üretim faaliyetlerinin yürütülmesi,
* Tedarik edilen ve kullanıma alınan sistemin kullanım ve destek safhalarından elde edilen veriler dikkate alınarak sistem üzerinde gerekli iyileştirmelerin yapılması,
* Kullanımdan kaldırılmasına karar verilmiş olan Odak Sistem, alt sistem, sistem elemanları ve/veya destek unsurlarının envanterden çıkarılmasıdır.

Sistem ömür devri; uzun bir dönemi kapsamakta, yürütülen işler açısından farklılıklar göstermekte ve birbiri ile etkileşim içinde olan faaliyetlerden oluşmaktadır. Sistem ömür devrinin safhalara ayrılması sureti ile sistemlerin daha etkin yönetilmesi mümkün olmaktadır.

Sistem Ömür Devri Yönetimi aşağıda belirtilen yedi safhadan oluşur:

* Ön Konsept,
* Konsept,
* Geliştirme,
* Üretim,
* Kullanım,
* Destek,
* Envanterden Çıkarma.

Şekil 2’de görüldüğü üzere her bir safha, sistem ömür devrinde yürütülen temel faaliyetleri temsil eder.
[[Dosya:Şekil2 Sistem Ömür Devri.jpg|alt=Şekil 2 Sistem Ömür Devri Safhaları|sol|küçükresim|650x650pik|Şekil 2 Sistem Ömür Devri Safhaları]]


























Sistem ömür devri safhaları, her bir safhada birbirleri ile etkileşim içinde olan faaliyetler dikkate alınarak eş zamanlı yürütülür. İhtiyacı karşılayacak sistem çözümünün bulunacağı safhaya ve proje türüne göre sistem ömür devri safhalarında uyarlamalar söz konusu olabilir.

Bu safhalar boyunca önleyici, geliştirici, düzeltici ve iyileştirici tedbirlerin alınarak muharebe ve/veya operasyon etkinliğinin sağlanması ve ömür devri maliyetinin kontrol altında tutulması amaçlanır.

Ön konsept, konsept, geliştirme ve üretim safhalarında verilen kararlar, Odak Sistemlerin kullanım safhasındaki performansı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Odak Sistemlerin istenilen performans seviyesinde görev yapabilmesi ön konsept, konsept ve geliştirme safhalarında destek unsurlarına ilişkin yapılacak detaylı analizlere, planlara ve alınacak tedbirlere bağlıdır. Bu sebeple, programların/projelerin başlangıcından itibaren ürün destek stratejileri ve ELD Planları üzerinde çalışılmaya başlanmalıdır.

== 2.3. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ MALİYETİ ==
Sistem ömür devri maliyeti; bir harekât ihtiyacının karşılanması kapsamında sistem çözümü kararının verilmesinden, ürünün envanterden çıkarılmasına kadar yürütülen faaliyetler sonucu ortaya çıkan maliyetlerin toplamıdır.

Ömür devri maliyetinin ana faaliyetlere göre dağılımı Şekil 3’te gösterilmiştir.
[[Dosya:Şekil3 Sistem Ömür Devri Maliyet.jpg|alt=Şekil 3 Sistem Ömür Devri Maliyet Dağılımı|sol|küçükresim|650x650pik|Şekil 3 Sistem Ömür Devri Maliyet Dağılımı]]
























Şekil 3, ömür devri maliyetlerinin safhalara göre dağılımını; Tedarik Dönemi, Kullanım ve Destek Dönemi ve Envanterden Çıkarma Dönemi kırılımında yansıtmaktadır. Tedarik Dönemi, bu doküman içerisinde kullanılan terminoloji (Şekil 1) doğrultusunda Ön Konsept, Konsept, Geliştirme ve Üretim safhalarına karşılık gelmektedir. Ömür devri maliyetinin temel unsurları; araştırma-geliştirme, test ve değerlendirme, yatırım,  üretim, kullanım, destek ve envanterden çıkarma maliyetleridir. Ömür devri maliyet unsurlarının, sistem ömür devri safhalarına göre dağılımını yapacak olursak; kullanım ve destek dönemine ilişkin maliyetler - farklı sistemlerde değişiklik göstermekle birlikte - toplam ömür devri maliyetinin ortalama % 70’ini oluşturmaktadır.

Kullanım ve destek safhalarındaki maliyetlerin sadece bu safhalarda alınacak tedbirler ve bu tedbirlere bağlı yürütülecek faaliyetler ile istenilen oranda düşürülmesi mümkün değildir. Şekil 4’te görüldüğü üzere; yapılan bilimsel çalışmalar, ömür devri maliyetinin % 90-95 oranında tedarik döneminde alınan kararlar ile belirlendiğini göstermektedir.
[[Dosya:ŞEKİL4 Sistem Ömür Devri Sürecinde Alınan Kararların Gerçekleşen Maliyet Üzerindeki Etkisi.jpg|alt=Şekil 4 Sistem Ömür Devri Sürecinde Alınan Kararların Gerçekleşen Maliyet Üzerindeki Etkisi|sol|küçükresim|650x650pik|Şekil 4 Sistem Ömür Devri Sürecinde Alınan Kararların Gerçekleşen Maliyet Üzerindeki Etkisi]]





























Ön konsept, konsept, geliştirme ve üretim safhalarında verilen kararlar, Odak Sistemlerin kullanım ve destek safhalarındaki maliyetlerini büyük ölçüde etkilemektedir. Sistem ömür devri maliyetlerinde önemli oranda tasarruf sağlanabilmesi bahse konu odak sistemlerin ön konsept, konsept ve geliştirme safhalarında yapılacak detaylı analizlere ve bu analizlerin sonucunda alınacak kararlara bağlıdır.

== 2.4. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ SAFHALARINA GENEL BAKIŞ ==
Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehber Dokümanı kapsamında, safha ve aşamalarda gerçekleştirilecek faaliyetler ve hazırlanacak dokümanlar tanımlanmaya çalışılmış, bu faaliyetler için herhangi bir sorumluluk belirtilmemiştir. Tüm safha ve aşamalarda ilgili mevzuat ve düzenlemeler gereğince ana sorumlularla birlikte ilgili paydaşların yer alabileceği değerlendirilmiştir.

'''Ön Konsept Safhası'''

Harekât ve lojistik ihtiyaçlara esas gereksinimlere, yeteneklere ve risk alanlarına yönelik ihtiyacın giderilmesi için seçeneklerin belirlenmesi ve sistem çözümüne karar verilmesi halinde uygun sistem çözümüne yönelik ihtiyaç tanımının ana hatları ile ortaya koyulması faaliyetlerinin yürütüldüğü safhadır.

'''Konsept Safhası'''

Sistem çözümüne ilişkin detaylı çalışmaların yürütülerek sistem gereksinimlerinin tanımlandığı ve bu ihtiyaçların karşılanma esaslarının planlandığı safhadır.

'''Geliştirme Safhası'''

Belirlenen sistem çözümüne ve gereksinimlere uygun olarak Odak Sistem ve destek unsurlarının tasarımı, entegrasyonu, doğrulanması ve kalifikasyonu faaliyetlerinin yürütülmesi safhasıdır.

'''Üretim Safhası'''

Kalifikasyonu tamamlanan Odak Sistem ve destek unsurlarının üretilmesi safhasıdır.

'''Kullanım Safhası'''

Odak Sistem ve destek unsurlarının kullanıma alınması ve fiilen kullanılması safhasıdır.

'''Destek Safhası'''

Odak Sistem ve destek unsurlarının işlev devamlılığını ve kullanım sürdürülebilirliğini etkinleştiren destek hizmetlerinin planlanması ve sağlanması safhasıdır. Odak Sisteme ve destek unsurlarına ilişkin desteğin planlanması; Ön Konsept, Konsept, Geliştirme, Üretim ve Kullanım safhalarındaki çalışmalarla birlikte yürütülür.  

'''Envanterden Çıkarma Safhası'''

Kullanımdan kaldırılmasına karar verilmiş olan Odak Sistem, alt sistem, sistem elemanları ve/veya destek unsurlarının envanterden çıkarılması safhasıdır.

= 3. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ YÖNETİM YAKLAŞIMI =

== 3.1. GENEL ==
Aşağıdaki şekilde bir savunma ve güvenlik programının sistem ömür devri yönetimi safhaları şematik olarak gösterilmiştir. Bu şematik gösterimden yola çıkılarak programın sistem ömür devri yönetimindeki safhaları, aşamaları, karar noktaları, giriş ve çıkış kriterleri ile kilometre taşları açıklanacaktır. Bu safhaların her birinde yapılacak çalışmalarda, bilimsel teknik ve yöntemlerden faydalanılır. Örneğin; karar noktalarında karar ağaçları kullanılması verilecek kararlarda kolaylık sağlayacaktır.
[[Dosya:Şekil5.png|alt=Şekil 5 Örnek Program Safhaları ve İlişkili Elemanlar|sol|küçükresim|650x650pik|Şekil 5 Örnek Program Safhaları ve İlişkili Elemanlar]]


















=== 3.1.1. SAFHALAR ===
Bir tedarik programı/projesi; Ön Konsept, Konsept, Geliştirme, Üretim, Kullanım, Destek ve Envanterden Çıkarma olmak üzere yedi safhadan oluşmaktadır.

5’te de görüldüğü üzere programın her safhasında girdiler, çıktılar ve safhaların sonundaki karar noktalarında incelenecek olan giriş ve çıkış kriterleri bulunmaktadır. Safhaların en başında safha boyunca yapılacak çalışmaları yönlendirmek, çalışmalar sırasında ihtiyaç duyulacak bilgileri sağlamak amacıyla girdiler bulunmaktadır.

Safhaların sonlarında ise safha boyunca girdiler ve yapılan çalışmalar ile üretilmiş bilgiler çıktı olarak belirtilmiştir.

Safha 1 ve Safha 2 ardışık olarak yürütülebildiği gibi birbiri ile eş zamanlı olarak da yürütülebilir. Eş zamanlı olarak yürütülecek olan safhalara geçiş için geçilecek safhaya ilişkin girdilerin tamamlanması gereklidir. Safhaların tamamlanması için ise ilgili safhaya ilişkin çıkış kriterlerinin tamamlanması yeterlidir.

Program safhalarının başlangıç ve bitişi programın tümü ile birlikte değerlendirilmelidir.

=== 3.1.2. GİRDİLER VE ÇIKTILAR ===
Şekil 5’te de görüldüğü üzere bir programın ilgili safhasının başlaması için her safhaya özel olarak tanımlanmış girdilerin tamamlanmış olması gerekmektedir.

Girdiler, ihtiyaç veya tedarik makamından alınan bilgiler olabildiği gibi, ilgili safhada yapılacak analiz çalışmalarına girdi oluşturabilecek diğer çalışmaların sonucunda üretilen rapor/doküman vb. de olabilmektedir.

Bununla birlikte bir programın ilgili safhasında yapılan çalışmaların sonucunda ortaya çıkan bilgi paketleri dokümanlar ve/veya raporlar ilgili safhanın çıktısıdır. Safhanın tamamlanabilmesi için çıkış kriterlerinden bir tanesi de ilgili safhanın çıktılarının tamamlanmış olmasıdır. Özellikle bir sonraki safhada girdi olarak kullanılacak çıktılar her safhanın sonunda mutlaka çıktı olarak ortaya konulmalıdır.

=== 3.1.3. FAALİYETLER ===
Safhaların içerisinde girdilerin çıktılara dönüştürülmesi için yapılan tüm çalışmalardır. Faaliyetler, safhaların detaylı olarak anlatıldığı bölümde aşamalar kırılımında ele alınacaktır.

=== 3.1.4. AŞAMALAR ===
Safhalar içerisinde bulunan ve ilgili safhanın tamamlanabilmesi için gerekli çıktıların üretildiği yerlerdir. Aynı safha içinde yer alan aşamalarda yapılan çalışmalar ardışık bir sıra takip eder.

=== 3.1.5. KARAR NOKTALARI ===
Karar noktaları; safhalar arasındaki geçişlerde, önceki safhada yapılmış çalışmaların yeterliliğinin ve sonraki safhada yapılacak çalışmalar için gerekli girdilerin değerlendirildiği, aynı zamanda öğrenilmiş derslerin kaydedildiği noktalardır.

Karar noktalarında alınan kararlar gereği bir sonraki safhaya geçiş ve bir önceki safhadan çıkış onaylanmış olur. Karar noktaları; imzalı toplantı tutanakları, rapor ve/veya program yönetiminin kabul ettiği herhangi bir şekilde geçilebilir.

Karar noktalarında alınan bazı kararlar aşağıda listelenmiştir.

* Bir sonraki safhaya geçiş ve o safhadaki çalışmaların yürütülmesi kararı
* Mevcut safhaya devam etme kararı
* Daha önceki safhaya dönme veya daha sonraki bir safhaya atlama kararı
* Programın askıya alınması kararı
* Programın sonlandırılması kararı

=== 3.1.6. GİRİŞ ve ÇIKIŞ KRİTERLERİ ===
Giriş ve çıkış kriterleri; karar noktalarında alınacak kararları desteklemek amacıyla kullanılan ölçütlerdir.

Karar noktalarında giriş ve çıkış kriterlerinin birden farklı şekilde ele alındığı durumlar vardır.

1.   Safha 1’den Safha 2’ye geçişte, Safha 1’in çıkış kriterleri ve Safha 2’nin giriş kriterleri karar noktasında alınacak kararlar açısından belirleyici olur.

2.   Herhangi bir safhanın yalnızca giriş kriteri ilgili safhaya geçiş için karar noktasında alınacak kararlarda belirleyici olur. Bu durum genellikle eşgüdüm içerisinde yürütülecek safhalarda karşılaşılan bir durumdur.

3.   Herhangi bir safhanın yalnızca çıkış kriteri ilgili safhadan çıkış için karar noktasında alınacak kararlarda belirleyici olur. Bu durum genellikle ömür devri yönetiminin sonuna gelindiğinde ya da ilgili safhanın sonunda başka bir safhaya geçilmeyecek ise karşılaşılan bir durumdur.

=== 3.1.7. KİLOMETRE TAŞLARI ===
Karar noktalarından farklı olarak kilometre taşları, safhaların içerisindeki aşamalar arasında veya herhangi bir noktada süreci gözlemlemek amacıyla bulunurlar. İlgili safhalarda, kilometre taşları “M [Safha No]. [Sıra No]” şeklinde numaralandırılmıştır.

= 4. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ SAFHALARI =

== 4.1. ÖN KONSEPT SAFHASI ==

=== 4.1.1. AMAÇ ===
Ön Konsept Safhasının amacı;

* Yetenek kazanımına veya bir tehdidin ortadan kaldırılmasına yönelik harekât ve lojistik ihtiyaçların belirlenmesi ve tanımlanması,
* Sistem çözümüne gidilmeden ihtiyaçların mevcut imkân ve kabiliyetlerle veya bunların geliştirilmesi suretiyle karşılanma imkânının araştırılması,
* Sistem çözümüne ihtiyaç olup olmadığı kararının verilmesi,
* Sistem çözümüne karar verilmesi halinde,
** Harekât ihtiyacını karşılayacak seçeneklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi,
** Uygun sistem çözümüne yönelik ihtiyaç tanımının ana hatları ile ortaya konulduğu Proje/İhtiyaç Tanımlama Dokümanı ve eklerinin hazırlanmasıdır.

=== 4.1.2. TANIM ===
Ön Konsept Safhası; harekât ve lojistik destek ihtiyaçlarının mevcut imkân ve kabiliyetlerle karşılanıp karşılanamayacağı hususunun belirlenmesi, karşılanamaması halinde maliyet, performans, süre ve risk gibi hususlar göz önünde bulundurularak olası sistem seçeneklerinin oluşturulması, değerlendirilmesi ve uygun sistem çözümüne yönelik ihtiyaç tanımının ana hatları ile ortaya konulması faaliyetlerini kapsayan safhadır. Bu safhada yürütülen faaliyetler ve alınan kararlar başlatılacak program/proje üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.

=== 4.1.3. AŞAMALAR ===
Ön Konsept Safhası, iki aşamadan ve iki kilometre taşından oluşur. Her aşamanın girdileri, çıktıları, başarım kriterleri ve aşamalar süresince tüm paydaşlarca değerlendirilerek üretilen iş ürünleri vardır. Aşamalar boyunca yapılan gözden geçirmelerde, ilgili aşama sonunda üretilmesi gereken iş ürünleri ve risk tanımlamaları incelenerek riski yönetmek için alınması gereken eylemler karara bağlanır.

* İhtiyaç Belirleme Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: M1.1 - Sistem çözümüne ihtiyaç olup olmadığı kararı

* İhtiyaç Tanımlama Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: M1.2 - Proje başlatılmak üzere dokümanların tedarik makamına gönderilmesi kararı

=== 4.1.4. FAALİYETLER ===
'''Savunma ve Güvenlik İhtiyaçlarının Belirlenme Aşaması'''

Bu aşamanın amacı; harekât ve lojistik destek ihtiyaçlarının,

* Harekât verileri
* Tatbikat verileri,
* Tehditlerdeki değişimler,
* Yasal yükümlülükler,
* Teknolojik yenilikler,
* Alternatifler (DELTMATO - Doktrin, Eğitim, Liderlik, Teşkilat, Malzeme, Altyapı, Tesisler, Ortak çalışabilirlik),
* Mevcut imkân ve kabiliyetler ile uzun vadede sahip olunmasına ihtiyaç duyulan imkân ve kabiliyetler,
* Muharebe ve/veya operasyon alanının coğrafi, atmosferik ve çevresel şartları,
* Kaynak durumu,
* İşletme ve lojistik destek sürecinde yaşanan zafiyetler ve elde edilen veriler,
* Ülkemizdeki sosyoekonomik gelişmeler

değerlendirilerek karşılanıp karşılanamayacağının belirlenmesi aşamasıdır.

* Hazırlanan Dokümanlar: Mevcut imkân ve kabiliyetlerle karşılanamayan ürünler için proje kararı
* Gözden Geçirmeler: İhtiyacın mevcut imkân ve kabiliyetlerle karşılanıp karşılanamadığı, Sistem çözümüne ihtiyaç olup olmadığı  

'''İhtiyaç Tanımlama Aşaması'''

Bu aşamanın amacı; ihtiyacı karşılamaya yönelik sistem seçenekleri için her bir sistem seçeneği ile ilgili kullanım konseptlerinin ve ihtiyaç belirleme aşamasındaki verilerin dikkate alınarak değerlendirilmesidir. Bu aşamada ön yapılabilirlik çalışması yürütülerek en iyi sistem çözümüne yönelik ihtiyaç tanımı ana hatları ile ortaya konulur ve yürütülen faaliyetler ile genel amaç ve hedefleri belirleyen bir yol haritası çizilir.

* Hazırlanan Dokümanlar: Proje/İhtiyaç Tanımlama Dokümanı,
* Gözden Geçirmeler: Hazırlanan dokümanların uygunluğu

=== 4.1.5. KİLOMETRE TAŞLARI ===
Ön Konsept safhasındaki kilometre taşları:

* M1.1: Sistem çözümüne ihtiyaç olup olmadığı kararı
* M1.2: Proje başlatmak üzere dokümanların tedarik makamına gönderilmesi kararı

=== 4.1.6. GİRİŞ KRİTERLERİ ===

* Yetenek kazanımı,
* Harekât ve/veya lojistik ihtiyacın bulunması

=== 4.1.7. ÇIKIŞ KRİTERLERİ ===

* Proje/İhtiyaç Tanımlama Dokümanının oluşturulmuş olması

=== 4.1.8. GİRDİLER ===

* Harekât Verileri
* Tatbikat Verileri
* Tehditlerdeki Değişimler
* Yasal Yükümlülükler
* Teknolojik Yenilikler
* Alternatifler (DELTMATO – Doktrin, Eğitim, Liderlik, Teşkilat, Malzeme, Altyapı, Tesisler ve Ortak Çalışabilirlik)
* Mevcut İmkân ve Kabiliyetler 

=== 4.1.9. ÇIKTILAR ===

* Proje/İhtiyaç Tanımlama Dokümanı
* Operasyonel Konsept Dokümanı
[[Dosya:Şekil6.1.jpg|alt=Şekil 6 Ön Konsept Safhası|sol|küçükresim|1000x1000pik|Şekil 6 Ön Konsept Safhası]]










































== 4.2. KONSEPT SAFHASI ==

=== 4.2.1. AMAÇ ===
Konsept safhasının amacı;

* Harekât ve lojistik destek ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak, ana hatları ortaya konulan ihtiyaç tanımına ilişkin sistem çözümünün yapılabilirliğinin değerlendirilmesi,
* Sistem tedarikine yönelik planlamaların yapılarak Teklife Çağrı Dokümanının (TÇD) hazırlanması ve yayımlanması,
* Tedarik sözleşmesinin imzalanmasıdır.

=== 4.2.2. TANIM ===
Sistem çözümüne ilişkin detaylı çalışmalar kapsamında Yapılabilirlik Etüdü’nün hazırlandığı, sistem gereksinimlerinin tanımlandığı ve bu gereksinimlerin karşılanma esaslarının planlandığı safhadır. Bu safhada alınan kararlar; maliyet, performans (göreve hazır olma, görevi yerine getirme) ve desteklenebilirlik açısından sistem ömür devri üzerinde büyük bir etkiye sahiptir.

=== 4.2.3. AŞAMALAR ===

* İnceleme ve TÇD Hazırlama Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: M2.1 - TÇD ve eklerinin yayınlanması kararı

* Teklif Değerlendirme ve Sözleşme Görüşmeleri Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: M2.2 - Sözleşme imzalanması

=== 4.2.4. FAALİYETLER ===
'''İnceleme ve TÇD Hazırlama Aşaması'''

İnceleme aşamasında, sistem çözümüne ilişkin ihtiyaçlar detaylandırılarak gereksinimlere dönüştürülür. Sistem gereksinimlerinin eksiksiz tespit edilebilmesi ve uzun vadeli ürün destek stratejilerinin oluşturulabilmesi için tüm paydaşların (ihtiyaç ve tedarik makamı, sanayici, üniversiteler vb.) katılımı sağlanmalıdır. İnceleme aşamasında yapılan çalışmalara bağlı olarak Proje/İhtiyaç Tanımlama Dokümanı, Konsept safhasında güncellenebilir.

* Hazırlanan Dokümanlar: Yapılabilirlik Raporu, kullanım ve görev profilleri, TÇD ve Ekleri
* Gözden Geçirmeler: Sistem gereksinimlerinin gözden geçirilmesi, Ürün destek stratejilerinin ve modellerinin değerlendirilmesi (Lojistik Destek, Sanayii Katılımı, Kamu Özel Sektör İş birlikleri vb.)

'''Teklif Değerlendirme ve Sözleşme Görüşmeleri Aşaması'''

Bu aşamada gereksinimlerin ne oranda sağlanabildiğine dair genel bir değerlendirme yapmak amacıyla; yapılabilirlik çalışmalarından faydalanılarak maliyet, performans, süre ve risk analizleri gerçekleştirilir. Önerilen sistem çözümü için kurulacak program çerçevesinde ürüne ve programa özgü destek stratejileri geliştirilir ve başlangıç ELD Planlarına aktarılır.

* Hazırlanan Dokümanlar: Operasyonel Konsept Dokümanı, Sözleşme ve Ekleri (Teknik İsterler, İş Tanımı ve diğerleri), Ürün Destek Stratejisi ve Modeli (Yerlileştirme/Millîleştirme dahil), Ömür Devri Maliyet Tahmini, Kullanım Konsepti ve Görev Profilleri, Risk Değerlendirme Planı, Proje Uygulama Takvimi, Proje Yönetim Planı, ELD Planı, Kalite Yönetim Planı, Konfigürasyon Yönetim Planı, Demodelik Yönetim Planı

* Gözden Geçirmeler: Teklif Gözden Geçirmeleri

=== 4.2.5. KİLOMETRE TAŞLARI ===
Konsept safhası kilometre taşları:

* M2.1: TÇD ve Eklerinin Yayınlanması Kararı
* M2.2: Sözleşme İmzalanması

=== 4.2.6. GİRİŞ KRİTERLERİ ===

* Uygun sistem çözümüne yönelik ihtiyaç tanımının ana hatları ile ortaya konulmuş olması

=== 4.2.7. ÇIKIŞ KRİTERLERİ ===

* Sözleşmenin imzalanması 

=== 4.2.8. GİRDİLER ===

* Proje/İhtiyaç Tanımlama Dokümanı,
* Operasyonel Konsept Dokümanı.

=== 4.2.9. ÇIKTILAR ===

* Sözleşme ve Ekleri
* Operasyonel Konsept Dokümanı
* Ürün Destek Stratejisi ve Modeli (Yerlileştirme/Millîleştirme dahil)
* Ömür Devri Maliyet Tahmini
* Risk Değerlendirme Planı
* Proje Yönetim Planı
* ELD Planı
* Kalite Yönetim Planı
* Konfigürasyon Yönetim Planı
* Demodelik Yönetim Planı


[[Dosya:Şekil7 Konsept Safhası.jpg|alt=Şekil 7 Konsept Safhası|sol|küçükresim|900x900pik|Şekil 7 Konsept Safhası]]























































== 4.3. GELİŞTİRME SAFHASI ==

=== 4.3.1. AMAÇ ===
Geliştirme safhasının amacı, gereksinimleri karşılayacak bir Odak Sistemi tasarlamak ve üretime hazır hale getirmektir. Bu süreç sonunda tasarlanan Odak Sistemin üretilebilir, test edilebilir, değerlendirilebilir, işletilebilir, desteklenebilir ve kullanımdan kaldırılabilir nitelikte olması gerekmektedir. Odak sistem çalışmalarına paralel olarak ELD elemanlarına ilişkin detay çalışmalara bu safhada başlanır.  

=== 4.3.2. TANIM ===
Geliştirme Safhası, Konsept Safhasının temel çıktısı olan program/proje sözleşmesinin imzalanması ile başlar. Bu safhada sözleşme (ekleri dahil) ve Operasyonel Konsept Dokümanı esas alınarak faaliyetler yürütülür. Yükleniciler, teklif çalışmaları kapsamında hazırlamış oldukları dokümanları sözleşme ve Operasyonel Konsept Dokümanı ile uyumlu olmak veya uyumlu hale getirmek şartıyla bu safhada kullanabilirler. Bağlayıcı olan sözleşmedir. Geliştirme safhası Odak Sisteme ilişkin dokümantasyonun ve kayıtların oluşturulması ile tamamlanır. Bu safha süresince Odak Sistemin konfigürasyonu kademeli olarak gelişir ve üretim safhası için hazır hale gelir.

Geliştirme Safhası toplam 6 aşamadan ve bu aşamalar içinde gerçekleştirilen toplam 10 adet kilometre taşından oluşur. Her aşamanın kendi girdileri, çıktıları, başarım kriterleri ve aşamalar süresince üretilen iş ürünleri mevcuttur. Aşamalar boyunca yapılan gözden geçirmelerde, ilgili aşama sonunda üretilmesi gereken iş ürünleri ve risk tanımlamaları gözden geçirilerek riski yönetmek için yürütülmesi gereken faaliyetler karara bağlanır.

=== 4.3.3. AŞAMALAR ===

* Kavramsal Tasarım Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: -

* Sistem Gereksinim Tanımlama Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: M3.1

* Ön Tasarım Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: M3.2, M3.3

* Detay Tasarım Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: M3.4

* Entegrasyon ve Doğrulama Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: M3.5, M3.6, M3.7

* Ürün Kalifikasyon Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: M3.8, M3.9, M3.10

=== 4.3.4. FAALİYETLER ===
'''Kavramsal Tasarım Aşamasında;''' Sözleşmede yer alan gereksinimlere göre sistem çözümüne yönelik çalışmalar yapılır. Başlangıç tasarım çözümü çizimler, modeller, prototipler vb. yollar ile belirlenir. Kavramsal tasarım çalışmaları yüklenici adayı tarafından sözleşmeden önce gerçekleştirilmiş ise sonuçlar teklif dokümanları ile sunulabilir. Ancak, sözleşme imzasından sonra kavramsal tasarımın sözleşme hükümlerine uygun hale getirilmesi gerekir. Kavramsal tasarıma ilişkin sonuçlar Kavramsal Tasarım Raporu ile sunulur.

* Hazırlanan Dokümanlar: Kavramsal Tasarım Raporu (Teklif Dokümanları ile sunulmuş olması durumunda sözleşme hükümlerine uygun hale getirilmesi zorunludur)
* Gözden Geçirmeler: -

'''Sistem Gereksinim Tanımlama Aşamasında;''' paydaş isteklerinin ayrıştırılması, türetilmesi ve sınıflandırılması ile önceliklendirilmesi yapılır. Tanımlanan gereksinimler için doğrulama yöntemleri belirlenir.

* Hazırlanan Dokümanlar: Sistem Gereksinim Tanımlama Dokümanı
* Gözden Geçirmeler: Sistem Gereksinimleri Gözden Geçirme Toplantısı

'''Ön Tasarım Aşamasında;''' Sistemin İşlevsel Mimari Model ve Fiziksel Mimari Model’i oluşturulur. Alt sistem gereksinim analizi ve alt sistem gereksinim tanımlama faaliyetleri gerçekleştirilir.

* Hazırlanan Dokümanlar: Sistem Tasarım Tanımlama (STT) Dokümanı, Sistem Arayüz Kontrol Dokümanı, Test ve Değerlendirme Ana Planı (TDAP), Alt Sistemler için Gereksinim Tanımlama Dokümanları, Güncellenmiş ELD Planı ve Alt Planları (Teknik Dokümantasyon Planı,   Planı, Eğitim Planı, LDAP, Envanterden Çıkarma Planı vb.)
* Gözden Geçirmeler: Ön Tasarım Gözden Geçirme Toplantısı

'''Detay Tasarım Aşamasında;''' alt sistem ve sistem detaylı analiz (performans, yapısal, dinamik, termal, güvenilirlik vb.) ve tasarım faaliyetleri (yapısal, fonksiyonel, yazılım, ara yüz) gerçekleştirilir. Üretim ve test faaliyetleri için gereken hazırlık yapılır. Ön Tasarım Aşamasında hazırlanan Test ve Değerlendirme Ana Planı içerisinde, bu aşamanın çıktısı olarak verilen Sistem ve Alt Sistem Doğrulama Planları yer alabilir. 

* Hazırlanan Dokümanlar: TVP (katı modeller, teknik resimler, şartnameler, Ürün Ağacı, yazılım, dokümantasyon vb.), Sistem ve Alt Sistem Doğrulama Planları, LDA Çıktıları, Güvenilirlik ve Emniyet Çıktıları, Güncellenmiş Sistem Ömür Devri Yönetim Stratejisi ve Modeli
* Gözden Geçirmeler: Kritik Tasarım Gözden Geçirme (Kritik tasarım gözden geçirme faaliyetlerine ELD birimlerinin katılımı sağlanmalıdır.)

'''Entegrasyon ve Doğrulama Aşamasında;''' tanımlı doğrulama yöntemleri ile entegrasyonu yapılan prototiplerin (sistem ve alt sistem) test ve değerlendirme faaliyetleri sistem ve alt sistem gereksinim tanımlama dokümanları ve tasarım doğrulama planlarına göre gerçekleştirilir.

* Hazırlanan Dokümanlar: Doğrulama Test Prosedürleri, Doğrulama Sonuç Raporları
* Gözden Geçirmeler: Test Hazırlıkları Gözden Geçirme Toplantısı, Tasarım Doğrulama Gözden Geçirme Toplantısı
* Denetimler: İşlevsel Konfigürasyon Denetimi

'''Ürün Kalifikasyon Aşamasında;''' tanımlı doğrulama yöntemleri ile entegrasyonu yapılan prototiplerin (sistem ve alt sistem) test ve değerlendirme faaliyetleri müşteri istekleri ve sistem gereksinim tanımlama dokümanlarına uygun olarak hazırlanan test prosedürlerine göre gerçekleştirilir. Seri üretim aşaması için hazırlıklar tamamlanır. Bu süreç sonunda gerçeklenen Odak Sistemin üretilebilir, test edilebilir, değerlendirilebilir, işletilebilir, desteklenebilir ve kullanımdan kaldırılabilir nitelikte olması güvence altına alınır.

* Hazırlanan Dokümanlar: Kalifikasyon Test Prosedürleri, Kalifikasyon Sonuç Raporları
* Gözden Geçirmeler: Kalifikasyon Gözden Geçirme Toplantısı, Üretim Hazırlıkları Gözden Geçirme Toplantısı
* Denetimler: Fiziksel Konfigürasyon Denetimi

=== 4.3.5. KİLOMETRE TAŞLARI ===
Geliştirme Aşamasındaki kilometre taşları yapılacak gözden geçirme toplantıları ve konfigürasyon denetimlerinden oluşmaktadır:

* M3.1: Sistem Gereksinimleri Gözden Geçirme Toplantısı
* M3.2: Sistem Fonksiyonel Gözden Geçirme Toplantısı
* M3.3: Ön Tasarım Gözden Geçirme Toplantısı
* M3.4: Kritik Tasarım Gözden Geçirme Toplantısı
* M3.5: Test Hazırlıkları Gözden Geçirme Toplantısı
* M3.6: Tasarım Doğrulama Gözden Geçirme Toplantısı
* M3.7: İşlevsel Konfigürasyon Denetimi
* M3.8: Kalifikasyon Gözden Geçirme Toplantısı
* M3.9: Fiziksel Konfigürasyon Denetimi
* M3.10: Üretim Hazırlıkları Gözden Geçirme Toplantısı

=== 4.3.6. GİRİŞ KRİTERLERİ ===
Konsept safhasının çıktılarının oluşturulmuş olması 

=== 4.3.7. ÇIKIŞ KRİTERLERİ ===
Odak Sistem ile ilgili dokümantasyonun ve Teknik Veri Paketinin oluşturulmuş olması 

=== 4.3.8. GİRDİLER ===

* Sözleşme ve Ekleri
* Operasyonel Konsept Dokümanı
* Ürün Destek Stratejisi ve Modeli (Yerlileştirme/Millîleştirme dahil)
* Kavramsal Tasarım Raporu / Teklifi (Sözleşme’nin bağlayıcı nitelikte olması sebebiyle sözleşme imzasından önce sunulmuş veya üzerinde çalışılmış bütün hususların sözleşme hükümlerine uygun hale getirilmesi zorunludur. Aksi takdirde sözleşme imzasından önce hazırlanmış/sunulmuş dokümanların geçerliliği bulunmayacaktır.)
* Proje Yönetim Planı
* ELD Planı
* Ömür Devri Maliyet Tahmini
* Kalite Yönetim Planı
* Konfigürasyon Yönetim Planı
* Risk Değerlendirme Planı
* Demodelik Yönetimi Planı

=== 4.3.9. ÇIKTILAR ===

* Sözleşme ve Ekleri
* TVP
* Prototip / Odak Sistem
* Yedek / Destek Donanımları
* Üretim Planı
* Teknik Yayın (Bakım ve diğerleri)
* Eğitim / Eğitim Dokümanları
* Güncellenmiş Proje Yönetim Planı
* Güncellenmiş ELD Planı
* Güncellenmiş Kalite Yönetim Planı
* Güncellenmiş Konfigürasyon Yönetim Planı
* Güncellenmiş Risk Değerlendirme Planı
* Güncellenmiş Demodelik Yönetimi Planı
* Güncellenmiş Ömür Devri Maliyet Tahmini
[[Dosya:Şekil8 Geliştirme Safhası.jpg|alt=Şekil 8 Geliştirme Safhası|sol|küçükresim|990x990pik|Şekil 8 Geliştirme Safhası]]



































== 4.4. ÜRETİM SAFHASI ==

=== 4.4.1. AMAÇ ===
Üretim safhasının amacı, Odak Sistemi üretmek ve gereksinimlerin karşılandığını doğrulamaktır. Üretim safhasında, Odak Sisteminin üretimi ile birlikte ELD Elemanları başta olmak üzere destek ihtiyaçlarına yönelik üretim/kazanım faaliyetleri de yürütülür.

=== 4.4.2. TANIM ===
Üretim safhası, girdilerin incelenmesi ve analizi ile başlar. Bu analiz sonucunda çıktılar ve safhanın uygulama adımları belirlenir. Detaylı üretim planı ve kalite yönetim planı üretilir ve uygulanır.

Üretim ve kalite yönetim planına kritik yol analizi yapılarak öncelikler belirlenir ve Odak Sistemin üretim döneminde verimliliği artırılır. Risk değerlendirmesi yapılarak daha detay düzeydeki kritik yollar ve üretim safhasındaki hassas faaliyetler belirlenir.

Üretim safhasının sonunda Odak Sistem ile birlikte diğer ELD elemanları birleştirilerek kabiliyetin ürün ile sağlanması hedeflenir. Üretim safhasının sonunda sürdürülebilir kullanım ve destek dönemi için gereken tüm ELD elemanları planlanmış ve Odak Sistemin envanterden çıkarılması ile ilgili konsept geliştirilmiş olur.

=== 4.4.3. AŞAMALAR ===
Üretim safhasının aşamaları;

* İlk Üretim
** İlgili Kilometre Taşları: M4.1, M4.2

* Seri Üretim
** İlgili Kilometre Taşları: M4.3

olarak belirlenmiştir.

=== 4.4.4. FAALİYETLER ===
'''İlk Üretim Aşamasında;''' ürün ile ilgili olan malzemelerin üretilmesi, üretimin kontrolü ve gözlenmesi (Teknik, kalite ve performans özelliklerinin) ve kabul ve kalifikasyonların gerçekleştirilmesi faaliyetleri yürütülür.

* Hazırlanan Dokümanlar: Üretim Hattı Kalifikasyon Test Prosedürleri, Üretim Hattı Kalifikasyon Sonuç Raporları
* Gözden Geçirmeler: Üretim Planı Gözden Geçirme

'''Seri Üretim Aşamasında;''' ilk üretim aşaması faaliyetlerine ek olarak aşağıdaki faaliyetler yürütülür:

* Üretim safhasının bitimi ile ilgili kabul dokümanlarının oluşturulması ve yönetilmesi
* İlgili tüm verilerin arşivlenmesi
* ELD Planı’nın ihtiyaç varsa güncellenmesi
* Envanterden çıkarma konsepti ile ilgili girdilerin verilmesi
* Konfigürasyon Yönetim Planı’nın ihtiyaç varsa güncellenmesi
* Demodelik yönetimi stratejisinin ya da planının ihtiyaç varsa güncellenmesi
* Ürün ile ilgili ihtiyaç varsa ömür devri maliyet tahmininin güncellenmesi
* Öğrenilmiş derslerin safha sonunda dokümante edilmesi
* Ürünün ELD elemanları ile ilgili uygulama yöntemlerinin ve güncellemelerin kontrol edilmesi faaliyetleri gerçekleştirilir.
* Hazırlanan Dokümanlar: Kabul Test Prosedürleri, Kabul Test Sonuç Raporları
* Gözden Geçirmeler: Kabul Test Prosedürleri Gözden Geçirme

=== 4.4.5. KİLOMETRE TAŞLARI ===
Üretim safhasındaki kilometre taşları aşağıda belirtilmiştir:

* M4.1: Üretim planının onaylanması
* M4.2: Kalite planının onaylanması
* M4.3: Odak Sistemin ihtiyaç makamı ve tedarik makamı tarafından kabulü

=== 4.4.6. GİRİŞ KRİTERLERİ ===
Üretim safhasındaki giriş kriterleri aşağıda belirtilmiştir:

* Üretim safhası içindeki aşamalarda gerçekleştirilecek faaliyetler için gerekli kaynakların varlığı 

=== 4.4.7. ÇIKIŞ KRİTERLERİ ===
Üretim safhasındaki çıkış kriterleri aşağıda belirtilmiştir:

* Safha çıktılarının sunulması
* Programın durdurulması, devamı, bir önceki safhaya geri dönüş gibi kararların verilmesi

=== 4.4.8. GİRDİLER ===
Üretim safhasındaki safha girdileri aşağıda belirtilmiştir:

* TVP
* Güncellenmiş Proje Yönetim Planı
* Güncellenmiş ELD Planı
* Güncellenmiş Kalite Yönetim Planı
* Güncellenmiş Konfigürasyon Yönetim Planı
* Güncellenmiş Risk Değerlendirme Planı
* Güncellenmiş Demodelik Yönetimi Planı
* Üretim Planları
* Ömür Devri Maliyet Tahmini
* Riskler ve Aksiyon Planı
* Bakım El Kitapları
* Eğitim/Eğitim Dokümanları
* Prototip / Odak Sistem

=== 4.4.9. ÇIKTILAR ===
Üretim safhasındaki safha çıktıları aşağıda belirtilmiştir:

* Üretilmiş Odak Sistem
* Yedek / Destek Donanımları
* Teknik Yayın (Bakım ve diğerleri)
* Eğitim/Eğitim Dokümanları
* Envanterden Çıkarma Safhası için Güncellenmiş Konsept
* Sürdürülebilir Kullanım ve Destek Dönemi için Gerekli Tüm ELD Elemanları
* Güncellenmiş ELD Planı ve Alt Planlar
* Güncellenmiş Kalite Yönetim Planı
* Güncellenmiş Konfigürasyon Yönetim Planı
* Güncellenmiş Demodelik Yönetimi Planı
* Güncellenmiş Ömür Devri Maliyet Tahmini
[[Dosya:Şekil9 Üretim Safhası.jpg|alt=Şekil 9 Üretim Safhası|sol|küçükresim|950x950pik|Şekil 9 Üretim Safhası]]
















































== 4.5. KULLANIM SAFHASI ==

=== 4.5.1. AMAÇ ===
Kullanım safhası, ürünün envanterde bulunduğu ve/veya harekat alanlarında fiilen kullanıldığı safhadır.  

Kullanım safhası, sınırlı yetenekle üretilmiş ürünlerin kullanımı ile başlayabilir. İlave yetenekler tamamlanıp, sisteme eklenir ve hedeflenen tüm yetenek kullanıcıya sağlanır.

=== 4.5.2. TANIM ===
Kullanım safhası, Odak Sistemin operasyonel çerçevede kullanıma hazır hale gelmesi (aktifleştirilmesi) ile birlikte başlar ve bundan itibaren sorumluluk tamamen kullanıcıya geçer. Odak Sistem, hizmet dışı kaldığı anda bu safha sonlanır. Odak Sistemin etkin hale getirilmesi ve kullanılmaya başlamasıyla birlikte, performansı izlenmeli ve uygunsuzluklar, eksiklikler, arızalar uygun şekilde kayıt altına alınmalı, tanımlanmalı, çözülmeli ve sonrasında da tüm sonuçlar kayıt altına alınmalıdır. Kullanım safhası süresince, Odak Sistem ve verilen hizmetler geliştirilebilir, bu da farklı konfigürasyonların ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu tarz konfigürasyon değişikliklerinin Konfigürasyon Yönetim Planı uygulamaları doğrultusunda dokümante edilmesi gereklidir. İlgili organizasyonun, operasyonel altyapıya tesis, ekipman, eğitimli personel ve el kitapları dahil (tüm bunların üretim safhasında geliştirilmiş veya edinilmiş olması gerekir) sahip olduğu varsayılmaktadır.

=== 4.5.3. AŞAMALAR ===

* Odak Sistemin Kullanımı Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: M5.1, M5.2

=== 4.5.4. FAALİYETLER ===
Kullanım safhasının faaliyetleri Destek safhası ile yakından ilişkilidir ve çoğu zaman bu faaliyetler iç içe geçmiş durumdadır.

Kullanım Safhası, Odak Sistemin Kullanımı Aşaması boyunca aşağıdaki faaliyetlerin yerine getirilmesi gereklidir;

* Etkinleştirilmiş ürün ve hizmetler sağlanması,
* Eğitilmiş ve kalifiye operatörler atanması,
* Sistemin tanımlı operasyonel çevresinde etkin hale getirilmesi,
* Sistemin operasyonel planlara, iş güvenliğine, çevre koruma yönetmeliklerine ve uluslararası insan hakları hukukuna uygun olarak kullanıldığından emin olacak şekilde operasyonun izlenmesi,
* Servis performansının güvenilirlik, bakım yapılabilirlik ve kullanıma hazır olma değerlerini kapsayacak şekilde kabul edilebilir parametreler dâhilinde olduğunu doğrulamak amacıyla veri toplayarak, sistem operasyonun izlenmesi,
* Sağlanan hizmetlerle ilgili bir uygunsuzluk olması durumunda, hata tanımlama faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi,
* Uygulanabilir olan durumlar için düzeltici faaliyetlerin belirlenmesi,
* Gerekli olması durumunda, işletim prosedürlerinin güncellenmesi,
* Kullanıcı geri bildirimlerinin alınması,
* Uygulanabilir olması durumunda, düzeltici tasarım değişikliklerinin talep edilmesi,
* Ömür durum tespiti ve uzatımı yaklaşımının belirlenmesi,
* Mühendislik değişikliklerinin gözden geçirilmesi ve uygulamaya alınması,
* Kazanılmış dersleri kaçırmamak için, faaliyet sonrası gözden geçirmelerin gerçekleştirilmesi.

Kullanım safhasında:

* Hazırlanan Dokümanlar: Kullanım dönemi verileri ile hazırlanan/güncellenen dokümanlar.
* Gözden Geçirmeler: Kullanım dönemi verilerine yönelik çeşitli gözden geçirmeler.

=== 4.5.5. KİLOMETRE TAŞLARI ===

* M5.1: Kullanım Gözden Geçirme  (In-Service Review)
* M5.2: Planlı Büyük Bakımlar (Planned major maintenance events)

=== 4.5.6. GİRİŞ KRİTERLERİ ===

* Kalifikasyon sonuçları ve muayene kabul raporları
* Safha faaliyetlerini gerçekleştirmek için tedarik desteği, insan gücü ve personel, destek ve test ekipmanı, eğitim ve eğitim desteği, teknik bilgi ve veri paketi, tesisler ve alt yapı, bilgisayar kaynakları vb. kaynakların hazır bulunması

=== 4.5.7. ÇIKIŞ KRİTERLERİ ===

* Envanterden çıkarma planının hazırlanmış ve onaylanmış olması
* Envanterden çıkarma planının hem donanım hem de yazılımlar için tüm prosedürleri içermesi
* Gerekli safha çıktılarının sağlanması
* Programı sonlandırma kriteri

=== 4.5.8. GİRDİLER ===

* Sözleşme ve Ekleri
* Kullanıma hazır odak sistemin üretilmiş ve envantere alınmış olması
* Kullanıcı tarafında, malzeme dışında kalan, ilke, organizasyon, eğitim, materyal, liderlik ve eğitim ve eğitim desteği, tesisler ve birlikte çalışabilirlik gibi tüm gerekliliklerin (DELTMATO: Doktrin, Eğitim, Liderlik, Teşkilat, Malzeme, Altyapı, Tesisler, Ortak çalışabilirlik) tamamlanmış olması
* Destek safhası için bakım, insan gücü ve personel, alt yapı, ambalajlama, taşıma, depolama, nakliye ve bilgisayar kaynakları gibi hususları kapsayan tüm plan ve hükümlerin sağlanmış olması
* Uluslararası insan hakları hukuku ile ilgili olarak planlanmış çözümlerin, çevresel emniyet ve sağlık risk değerlendirmelerinin ve sistem emniyet programlarının uygunluğunun kanıtlanmış olması
* Envanterden çıkarma safhası için belirlenmiş konseptin gerekli olması durumunda güncellenmesi
* Kullanım için sınırlama ve özel koşulların yerine getirilmesinde eksikliklerin bildirilmesi ve gerekiyorsa, kullanım safhasının sürdürülmesi için resmi onayların alınması
* Ürün Destek Stratejisi ve Modeli (Yerlileştirme/Millîleştirme dahil)
* Tedarik Zinciri Yönetimi
* Destek Stratejileri Metrikleri, İyileştirme Metrikleri, Envanter Bilgileri
* Destek ve Test Ekipmanları
* Kalite Yönetim Planı
* Konfigürasyon Yönetim Planı
* ELD Planı
* Demodelik Yönetim Planı
* Ömür Devri Maliyet Tahmini
* Kazanılmış Dersler

=== 4.5.9. ÇIKTILAR ===

* Sağlanan Yetenek
* Odak Sistemin Envanterden Çıkarılması Kararı
* Envanterden Çıkarma Onayı
* Kullanım ve Bakım Verileri Dokümanı
* Güncellenmiş Ömür Devri Maliyet Tahmini
* Kazanılmış Dersler


[[Dosya:Şekil10 Kullanım Safhası.jpg|alt=Şekil 10 Kullanım Safhası|sol|küçükresim|990x990pik|Şekil 10 Kullanım Safhası]]
















































== 4.6. DESTEK SAFHASI ==

=== 4.6.1. AMAÇ ===
Sistemin ömür devri boyunca kendisinden beklenen yetenekleri ve hizmetleri yerine getirmesi ve kullanım sürdürülebilirliğini sağlaması maksadıyla planlanan lojistik destek hizmetlerinin yürütülmesidir.

=== 4.6.2. TANIM ===
Destek Safhası; Odak Sistemin işlevine ve kullanımına yönelik lojistik destek kapsamında yer alan bakım ve diğer destek gereklerinin planlanması çalışmaları ile başlar. Bu safha, Odak Sistem kullanıcısının yürüteceği destek hizmetine yönelik tüm faaliyetlerin kapsamının tanımlanmasını içerir. Ürüne özgü destek stratejisinin ve planların oluşturulması ve uygulanması bu safhadaki temel faaliyettir. Odak Sistemlerin muharebe ve/veya operasyon etkinliğinin sağlanması açısından Odak Sisteme ilişkin teknik gereksinimler kadar lojistik desteğe ilişkin gereksinimlerin de karşılanması zorunluluğu vardır. Sistem ömür devrinin erken safhalarından itibaren ELD çalışmalarına başlanılması ve geliştirme safhasında sistem mühendisliği ile ELD ve LDA çalışmalarının birlikte yürütülmesi esastır. Destek unsuru ve hizmetin tanımlanması, sınıflandırılması, performansının izlenmesi, aksaklıkların, eksikliklerin ve hataların raporlanmasının yanı sıra, bu aksaklık ve eksikliklerin düzeltilmesine yönelik çözüm önerilerinin sunulması da destek safhası kapsamında yürütülür. Öngörülen/karşılaşılan darboğazların çözümleri; bakım yapısında gözden geçirme sonucu yapılan değişiklikler, büyük/küçük sistem hizmet değişikliği veya Odak Sistem ve/veya destek unsurlarının envanterden çıkarılması şeklinde olabilir. Bu safhadaki geri bildirimler ve yeniden değerlendirme faaliyetleri kritik öneme sahiptir. Bu safha destek faaliyetlerinin tamamlanması ve Odak Sistemin envanterden çıkarılması ile son bulur.

=== 4.6.3. AŞAMALAR ===

* Desteğin Planlanması Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: M6.1

* Desteğin Uygulanması Aşaması
** İlgili Kilometre Taşları: M6.2, M6.3

=== 4.6.4. FAALİYETLER ===
Sistem Ömür Devri Yönetimi içindeki safhalarla karşılaştırıldığında kullanım ve destek safhaları diğer safhalara göre daha uzun bir süreyi kapsamaktadır. Bu uzun süre boyunca Odak Sistemle ilgili tüm parametreler değişmekte, kısıtlar farklılaşmakta, söz konusu iki safhada yer alan tüm fiziki ve fiziki olmayan ögeler arasındaki ilişkilerin şekli, büyüklüğü, yönü, yoğunluğu da buna uygun olarak değişim göstermektedir. Bu nedenle Kullanım Safhası ile Destek Safhasının, bir birleri üzerindeki etkileri göz ardı edilmeden ayrı ayrı değerlendirilmesinin planlama, uygulama ve program/proje yönetimi açısından önemli faydaları bulunmaktadır. Teknolojideki hızlı değişim ve idame maliyetlerindeki artış dikkate alındığında Destek Safhasının çok zamanlı, çok katmanlı ve dinamik tarzda tasarlanması önem kazanmaktadır.

Destek Safhası süresince;

* Destek stratejisinin/planının (periyodik bakım, arıza tespiti, onarım, test işlemleri vb.) planlanması ve uygulanması,
* Odak Sistemin geliştirme, üretim ve kullanım safhalarında yapılan lojistik destek analizlerine göre hazırlanan ELD Planı kapsamında uygulamaların gerçekleştirilmesi,
* Sistem yeterliliğinin değerlendirilmesi için kullanım ve hata verilerinin izlenmesi,
* Düzeltici, önleyici ve duruma bağlı bakım faaliyetlerinin geliştirilmesi ve yapılandırılmış yeterliliğin onaylanması, (Tedarik makamı, üretici, kullanıcı, teknik otorite ve destek unsurları arasındaki ilişki ve etkileşiminin en yüksek seviyede olmasını sağlamak bakımından)
* Geçmiş problemlerin ve bunlara yönelik olarak yürütülen düzeltici eylemler ve eğilimlerinin raporlarının hazırlanması,
* Demodelik yönetiminin sağlanması,
* Alınan derslerin oluşturulması amacıyla “Eylem Sonrası Gözden Geçirme” faaliyetleri yürütülmesi,
* Savunma sistemleri tedarik edildiğinde son kullanıcı ihtiyaçlarının karşılanması ve bu sistemleri faal tutacak desteğin sağlanması esastır. Odak sistemlerin kullanım ve destek safhasında, zamanla operasyonel çevrelerdeki ihtiyaçlar değişmekte, lojistik destekte zorluk, kesinti ve yüksek maliyet artışları yaşanmakta (demodelik), yaşlanan sistem kabiliyetlerinde düşüş olabilmekte, aynı zamanda teknolojik gelişmelere uyum ve yeni kabiliyet ekleme ihtiyaçları ortaya çıkmaktadır. Savunma platform ve sistemlerinin öngörülen ömür devri boyunca kabiliyet muhafazasının sağlanması ve/veya arttırılması kapsamında bu sistemler için çözüm olarak yarı ömür (devri) modernizasyonunun / ömür ortası kabiliyet yükseltmesinin yapılması planlanır ve bu maksatla modernizasyon/modifikasyon projeleri geliştirilir. 

=== 4.6.5. KİLOMETRE TAŞLARI ===

* M6.1: Sahada İlk kullanım
* M6.2: Hizmet Durumu Gözden Geçirme
* M6.3: Modifikasyon/İyileştirme, Ömür Uzatım Faaliyetleri

=== 4.6.6. GİRİŞ KRİTERLERİ ===

* Sistem destek ihtiyacı
* Destek safhası esnasında kullanılacak destek sistemlerinin, sistem elemanlarının ve hizmetlerin bir araya getirilmesi

=== 4.6.7. ÇIKIŞ KRİTERLERİ ===

* Envanterden çıkarma planının hazırlanmış ve onaylanmış olması
* Safhanın beklenen çıktılarının ilgili seviyelere dağıtımı
* Proje/Program sonlandırma kriterleri/stratejileri

=== 4.6.8. GİRDİLER ===
'''Destek Planlama Aşaması:'''

* Sistem Kullanım ve Destek Gerekleri
* Mevcut İmkan ve Kabiliyetler
* Ürün Destek Stratejisi ve Modeli (Yerlileştirme/Millîleştirme dahil)
* Ömür Devri Maliyet Tahmini
* Sözleşme ve Ekleri
* ELD Planı
* Kalite Yönetim Planı
* Konfigürasyon Yönetim Planı
* Demodelik Yönetim Planı
* Alınan Dersler

'''Destek Uygulama Aşaması:'''

* Sözleşme ve Ekleri
* Ürün Destek Stratejisi ve Modeli (Yerlileştirme/Millîleştirme dahil)
* Sürdürülebilir Kullanım ve Destek Dönemi için Gerekli Tüm ELD Elemanları
* Ömür Devri Maliyet Tahmini
* ELD Planı
* Kalite Yönetim Planı
* Konfigürasyon Yönetim Planı
* Demodelik Yönetim Planı
* Alınan Dersler

=== 4.6.9. ÇIKTILAR ===

* Güncellenmiş Kullanım ve Bakım Verileri
* Odak Sistemin Güvenilirlik, Hazır Bulunuşluk Oranı, Desteklenebilirlik Durumu
* Muharebe ve/veya Operasyon Performansı
* Güncellenmiş Sistem Bakım Gerekleri
* Kullanıcı Hata Raporları
* Güncellenmiş Ömür Devri Maliyet Tahmini ve Gerçekleşen Maliyet
* İdame Stratejisinde Düzeltici Faaliyetler
* Odak Sistem Envanterden Çıkarma Kararı
* Deaktivasyon Onayı
* Alınan Dersler


[[Dosya:Şekil11 Destek Safhası.jpg|alt=Şekil 11 Destek Safhası|sol|küçükresim|990x990pik|Şekil 11 Destek Safhası]]












































== 4.7. ENVANTERDEN ÇIKARMA SAFHASI ==

=== 4.7.1. AMAÇ ===
Envanterden çıkarma, sahip olunan Odak Sistemin yeniden kullanım, transfer, hibe, satış, imha veya diğer seçeneklerle değerlendirilmesi sürecidir.

Envanterden çıkarma safhasının amacı; planlanan kullanım ömrü sonunda veya kullanım ömrü dolmadan envanterden çıkarma kararının verilebildiği durumlarda ilgili sistemin operasyonel ve destek hizmetlerinin sonlandırılması ve sistem için mümkün olan seçeneklerin değerlendirilerek sürecin işletilmesidir. Bu kapsamda standart yapıda envanterden çıkarma rehber dokümanlarını işletebilmek faydalı bir uygulamadır. Süreç sonucunda temel çıktılar:

* Ulusal güvenlik düzenlemelerinin korunması,
* Çevreye etki edebilecek hataların minimuma indirilmesi,
* Kısa veya uzun vadede çevreyi ve insan sağlığını olumsuz etkileyecek zehirli maddelerin etkilerinin yok edilmesi,
* Planlanan envanterden çıkarma opsiyonlarıyla ilgili olabilecek açık ihtiyaçların karşılanabilmesi,
* Optimum parasal dönüşün sağlanması,
* Sistemin yok edilmesi ya da değerlendirilmeksizin kullanımının terk edilmesi seçimlerinin minimize edilmesi,
* Özellikle savunma sanayii ürünlerinde silahların yayılması ya da kötü amaçlı gruplar tarafından ele geçirilmelerinin engellenmesi olacaktır.

=== 4.7.2. TANIM ===
Envanterden çıkarma safhası resmi olarak Odak Sistemin kullanımdan kaldırılması kararı ile başlasa da sistem ömür devrinin erken safhalarında gerekli planlamalar yapılmalıdır. Geliştirme programlarında envanterden çıkarma gereksinimleri; tasarıma dâhil edilmeli, envanterden çıkarma kararları ve yürütülecek faaliyetler, etkilenen paydaşlar açısından dikkatlice değerlendirilmeli ve en fazla faydayı sağlayacak opsiyonlar uygulamaya alınmalıdır. Envanterden çıkarma kararlarının alınmasında şüphesiz en önemli kriter, sistemden beklenen tanımlı fonksiyonların/operasyonel etkinliğin maliyet etkin bir şekilde tam anlamıyla yerine getirilip getirilemediğinin sorgulanmasıdır. Bu aşamada gelişen teknoloji dolayısıyla ortaya çıkabilecek yeni kabiliyet ihtiyaçları da etkili bir diğer faktör olarak belirtilebilir.

Sistem envanterden çıkarma gereksinimleri; sürecin özellikle çevresel ve ekonomik boyutta önemli etkileri olabileceği için bir plan dâhilinde projenin erken safhalarından itibaren yönetilmesi gereken bir konudur. Faydalı ömür sonuna gelmeden geliştirilmesi gereken envanterden çıkarma planı, seçeneklerin tanımlanması ve gereklerin belirlenmesi ile yasal ve düzenleyici gereklere uyumu sağlayacaktır. Bu planın safha başlangıcından önce tamamlanmış olması gerekmektedir.

Erken dönemlerde planlama ile ürün kullanımı süresince de ortaya çıkabilecek atıkların yönetimi sağlanabilecektir. Bu kapsamda, geliştirme safhasında zararlı maddelerin ürün verisi ve konfigürasyon yönetimi olarak ürün kırılımında yer alması sürecin önemli bir iş adımı olarak örnek verilebilir. Yine kimyasal malzemelerin uluslararası düzenlemelere göre kodlandırılması ayrı bir geliştirme safhası aktivitesi olarak aktarılabilir.

Envanterden çıkarma safhası aktiviteleri kapsamında ürün demontajı gibi bazı görevler, Bakım Görev Analizi (Maintenance Task Analysis) çalışmaları kapsamında değerlendirilebilir. Belirli bir formatı olmamasına rağmen, plan aşağıdakileri içerebilir:

* Sürecin tanımlanması
* Organizasyonel sorumluluklar
* Güvenlik hususları
* Tehlikeli madde idaresi ve sivilleştirme gereksinimleri
* Envanterden çıkarma takvimi
* Envanterden çıkarma maliyeti ve finansman

Envanterden çıkarma safhası kapsamında planlamalara dâhil edilebilecek bir takım faktörler söz konusudur. Faaliyetin niteliğine göre uyarlama mümkündür. Aşağıdakiler örnek olarak listelenebilir:

* Optimum geri dönüşü sağlayacak satış metotlarının değerlendirilmesi
* Sivilleştirme programlarının değerlendirilmesi
* Ticari düzenleme ve yasalara uyum gösterilmesi
* Alt yüklenici kullanımı söz konusu olacaksa buna uygun gereksinimlerin belirlenmesi ve bunların etkin yönetimi
* Uygun yerleşim planı ve çeşitli güvenlik önemlerine sahip envanterden çıkarma tesisleri
* Müşteriler için fazla/artık ürünler konusunda yeniden kullanım, bağış ve pazar desteği seçeneklerinin değerlendirilmesi
* Tehlike unsuru içeren bileşenler için yetki durumlarına göre envanterden çıkarma talimatlarının belirtilmesi
* Çevresel korumanın sağlanabilmesi için uygun ulaştırma/taşıma elemanları
* Farklı düzenlemelere göre hareket etmeyi gerektirebilecek sistem bileşenlerinin ayrıştırılması ve tehlikeli maddeler için uygun depolama koşullarının oluşturulması
* Hazır ürünler için envanterden çıkarma gereksinimlerinin, tedarikleri ile birlikte değerlendirilmesi
* Radyoaktif atık, nükleer silahlar ve kimyasal yayılma ile ilgili malzemeler ve kriptolojik bilgi içeren güvenlik birimlerinin ayrıca değerlendirilmesi

=== 4.7.3. AŞAMALAR ===
Envanterden çıkarma safhası iki aşamadan oluşur:

* İlişkinin Kesilmesi Usulleri Aşaması; Odak sistem ve destek unsurlarının hizmet sürelerinin sonlandırıldığı, erken safhalarda planlanan faaliyetlerin detaylandırıldığı ve maksimum faydayı sağlayacak stratejilerin geliştirildiği aşamadır.
** İlgili kilometre taşları: M7.1

* İlişkinin Kesilmesi Aşaması; bir önceki aşamada geliştirilen stratejilerin onaylanması ile başlar. Faydalı ömür sonunda savunma ve güvenlik sisteminin sivilleştirilmesi ve envanterden çıkarılması ile ilişkili maliyetlerin değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu aşamada, sistem kaynak havuzuna tekrar eklenebilecek değerli malzemelerin ve parçaların maliyet etkin bir şekilde envanterden çıkarılması değerlendirilir. Sistemi oluşturan bütün elemanların ekonomik geri dönüşüm seçenekleri değerlendirilmeden envanterden çıkarılmasının önüne geçilir. 
İlişkinin kesilmesi aşaması; envanterden çıkarma safhasına yönelik faaliyetlerin sonlandırıldığı aşama olacaktır. Bu aşamada, farklı sistem bileşenleri için farklı envanterden çıkarma seçenekleri söz konusu olabilecektir. Sistem ömür devri maliyeti hesaplamaları için maliyet ve elde edilen gelir kayıtları değerlendirilir. Diğer projelere yönelik süreçlerin iyileştirilmesi için kazanılmış dersler mutlaka kayıt altına alınmalı ve etkin kullanıma sunulması açısından uygun şekilde muhafaza edilmeleri sağlanmalıdır.

** İlgili kilometre taşları: M7.2

=== 4.7.4. FAALİYETLER ===
Envanterden çıkarma safhasında yürütülebilecek faaliyetler aşağıdaki şekilde listelenebilir:

'''İlişkinin Kesilmesi Usulleri Aşamasında;'''

* Tehlike analizi ve risk değerlendirmesi yapılması (özellikle kullanım ömrü dolmadan envanterden çıkarma kararı verildiğinde güvenlik ve gizlilik anlamında gerekli önlemlerin değerlendirilmesi)
* Odak Sistem sayısı, envanterden çıkarma takvimi, işlem sırası vb. bilgileri içeren envanterden çıkarma stratejisinin tanımlanması
* Envanterden çıkarma sırasında kullanılacak yardımcı bileşenlerin ve hizmetlerin tedariği
* Operasyondan kaldırmaya hazırlamak için Odak Sistem deaktivasyonu
* Sistem personelinin programdan çekilmesi
* Envanterden çıkarma bölgelerine gönderilecek birimlerin gerekli bilgilerinin sağlandığı dokümantasyon ile gönderilmesi
* Envanterden çıkarma programlarının yürütülmesinden sorumlu olacak birimler ile askeri makamların koordinasyonunun sağlanması
* Değerli malzemelerin geri dönüşüm programlarının izlenmesi ve gerekli desteğin sağlanması
* Ayrıştırılan sistem elemanları için yeterli alanların düzenlenmesi, mevcut durumlarının korunması ve temasın azaltılması
* Kirlilik ve karışmanın engellenmesi, düzgün kimliklendirme işlemlerinin yürütülmesi ve depolama alanlarında bilgilendirici yazı, levha ve çizgilerin kullanılması
** Hazırlanan Dokümanlar: Envanterden Çıkarma Stratejisi
** Gözden Geçirmeler: …

'''İlişkinin Kesilmesi Aşamasında;'''

* Yeniden kullanım, geri dönüşüm, yenileme (reconditioning), yenileştirme (overhaul), arşivleme, yok etme, bağışlama, iade (return) veya satış vb. işlemler için Odak Sistemin envanterden çıkarılmasını kolaylaştırmak anlamında Odak Sistemin yönetilebilir elemanlara demonte edilmesi
* Gerekli güvenlik önlemlerinin sağlanması
* Eğer Odak Sistem depolanacaksa, koruma tesisleri, depolama lokasyonları, gözlem kriterleri ve depolama periyotlarının tanımlanması
* Atık yönetimini kolaylaştırmak ve atık miktarını azaltmak için gerekli hallerde Odak Sistemin yok edilmesi
* Tehlikeli maddelerin uygun depolama ve taşıma işlemlerinin yürütülmesi
* Hurda geri dönüşüm programlarına destek sağlanması, hurda ayıklama ve kimliklendirme işlemlerinin yapılması
* Çeşitli opsiyonlarda tekrar kullanımı mümkün olacak birimler için kalite kontrol süreçlerinin işletilmesi
* Düzenli aralıklarla stok durumunun izlenmesi ve kayıtların güncellenmesi
* Konfigürasyon anlamında gerekli kayıtların tutulması
* Herhangi bir kaydın/bilginin envanterden çıkarılmasında paydaş onaylarının alınması
* Envanterden çıkarma faaliyetleri sonrası sağlık, emniyet, güvenlik ve çevresel anlamda zararlı faktörlerin olmadığının temin edilmesi
* Envanterden çıkarma raporlarının hazırlanması
* Uzun dönemli sağlık, emniyet, güvenlik ve çevre tehlikeleri durumlarında denetim ve gözden geçirmelere izin vermek adına program ömrü boyunca toplanan bilginin arşivlenmesi
** Hazırlanan Dokümanlar: Envanterden Çıkarma Safhası Gerçekleşme Raporu
** Gözden Geçirmeler: -

=== 4.7.5. KİLOMETRE TAŞLARI ===

* M7.1: Envanterden çıkarma stratejisi
* M7.2: Envanterden çıkarma safhası gerçekleşme raporu

=== 4.7.6. GİRİŞ KRİTERLERİ ===

* Envanterden çıkarma kararı ve konsepti
* Envanterden çıkarma planının hazırlanması
* Envanterden çıkarma stratejisinin geliştirilmesi

=== 4.7.7. ÇIKIŞ KRİTERLERİ ===

* Envanterden çıkarma safhası gerçekleşme raporu

=== 4.7.8. GİRDİLER ===

* Envanterden Çıkarma Kararı Alınan Sistem/Ürün
* İlgili Malzemelere Yönelik Emniyet Veri Dosyaları
* Envanterden Çıkarma Planı
* Envanterden Çıkarma Stratejisi
* Kullanım ve Bakım Verileri
* Ömür Devri Maliyet Tahmini ve Gerçekleşen Maliyet

=== 4.7.9. ÇIKTILAR ===

* Envanterden Çıkarma Safhası Gerçekleşme Raporu
* Olası Mali Fayda
* Toplam Ömür Devri Maliyeti Raporu
* Sonraki Programlar için Geri Besleme
* Gerçekleşen Ömür Devri Maliyeti
[[Dosya:Şekil12 Envanterden Çıkarma Safhası.jpg|alt=Şekil 12 Envanterden Çıkarma Safhası|sol|küçükresim|990x990pik|Şekil 12 Envanterden Çıkarma Safhası]]






































= 5. UYARLAMA =
Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehber Dokümanı; ömür devri faaliyetleri ve bu faaliyetler sırasında oluşturulacak iş ürünlerinin, NATO AAP-20, NATO AAP-48 ve ISO/IEEE 15288 standartları temel alınarak oluşturulan genel bir modeli tanımlamaktadır. Bu model Odak Sistemin yapısına göre olduğu gibi kullanılabileceği gibi, bazı durumlarda birtakım süreç ve iş ürünlerinde değişikliklerin yapılması gerekebilir. Genel anlamda, yapılacak bu değişiklikler Odak Sistemin durumuna göre, sistem mühendisliği süreçlerinin daha yoğun ya da seyrek şekilde ele alınması şeklinde gerçekleşir.

Uyarlama faaliyeti, risk ve süreç yoğunluğu arasında denge kurulmasını gerektirir. Şekil‑13’te görüldüğü gibi sistem mühendisliği faaliyetlerinin yoğunluğu arttıkça, ürün doğruluğu ile ilgili sorun yaşama riski azalmaktadır. Ancak bu ilişki doğrusal değildir ve artan efora karşılık edinilen kazanımın optimizasyon bölgesi dışında çok düşük seviyede olduğu görülmektedir. Bu durum grafiğin iki uç bölgesinde de projenin takvimsel ve maliyet risklerinin artmasına neden olmaktadır. Uyarlama faaliyetini yapacak olan uzman personelin iki durum arasındaki dengeyi oluşturması gerekmektedir.
[[Dosya:Şekil13 Risk Ve Süreç Denge Grafiği.jpg|alt=Şekil 13 Risk ve Süreç Denge Grafiği – McConnel, INCOSE SE Handbook|sol|küçükresim|800x800pik|Şekil 13 Risk ve Süreç Denge Grafiği – McConnel, INCOSE SE Handbook]]








































'''Uyarlamanın Zamanlaması:'''

Sistem ömür devri içinde Konsept safhasının inceleme aşamasında ilk uyarlama faaliyetinin gerçekleştirilmesi ve sözleşmeye yansıtılması amaçlanmaktadır.  Ancak uyarlama, ömür devri boyunca dinamik olarak tüm aşamalar içinde değişen risk ve koşullara göre her zaman ele alınması gereken bir faaliyettir. Projenin sözleşmeye bağlanması ile birlikte uyarlama faaliyetlerinin ne şekilde ele alınacağı hususunun proje içinde hazırlanacak olan yönetsel planlarda (Sistem Mühendisliği Yönetim Planı, Proje Yönetim Planı, Kalite Yönetim Planı vs.) tanımlanması ve yönetilmesi gerekmektedir.

'''Uyarlama Faaliyetleri:'''

* Uyarlama faaliyetini tetikleyen durumlar/gerekçeler her aşama için tanımlanır ve açıklanarak kayıt altına alınır. ''Bu durumlar aşağıda örnek olarak listelenmiş olup, farklı projeler kapsamında bunların dışında uyarlama gerekçeleri de oluşturulabilir''
** Proje riskleri, büyüklüğü, karmaşıklık seviyesi, paydaşlarının sayısı ve takvimi
** Teknoloji hazırlık seviyeleri
** Kullanım döneminin başlangıç zamanı ve toplam süresi
** Güvenlik, emniyet, kullanılabilirlik ve bulunabilirlik özellikleri ile ilgili koşullar
** Operasyonel koşullar ve kullanıcının acil ihtiyaçları
** Yeni gelişen teknolojiler
** Projeye tahsis edilmiş kaynaklar ve bütçe
** Servis sağlayıcı sistemlerin bulunabilirliği
** Ömür devri içindeki paydaşların program içindeki rol ve sorumlulukları
** Uymakla yükümlü olunan mevzuat (anayasa ve kanunlar, uluslararası antlaşmalar, kanun hükmünde kararnameler, tüzük ve yönetmelikler, yönergeler vb.)
** Müşteri tarafından talep edilen veya uymakla sorumlu olunan diğer standartlar

* Uyarlama alanları belirlenir.

Değişiklik yapılacak süreç adımları, iş ürünleri, gözden geçirme faaliyetleri vb. belirlenir ve uyarlama şekli tanımlanır. 

* Uyarlama sonuçlarının etkileri tanımlanır ve bunlardan etkilenen tüm paydaşlardan görüş alınır.

* Uyarlama kararı verilir ve bu karar “Karar Yönetim Süreci” disiplini içinde ele alınır. Bu kapsamda kararı tetikleyen sebepler, etkileri, sonuçları, riskleri, getiri-götürü analizleri, paydaşların karar ile olan ilişkisi, kararın karakterizasyonu ve tüm olası alternatif çözümlerin incelenmesi ile en faydalı kararın verildiğinin kanıtlanması gerekir.

* Karar sonrası uyarlanmış süreç ve iş ürünleri tanımlanır.
* Yapılan tüm çalışmalar kayıt altına alınır. Bu kayıt bir rapor formatında oluşturulur.
* Uyarlama süreci ile ilgisi olan tüm paydaşlardan onay alınır.

= 6. EKLER =

== 6.1. UYARLAMA ÖRNEĞİ ==
Bu doküman kapsamında tanımlanan safha, aşama, girdi, çıktı, faaliyet vb. Sistem Ömür Devri Yönetimi elemanları, Uyarlama bölümünde anlatıldığı üzere çeşitli nedenlerle farklılaşabilecektir. Hazır Alım Projesi, Geliştirme Projesi, Üretim Projesi vb. proje türleri Sistem Ömür Devri Yönetimini şekillendirecek en önemli faktörlerden olacaktır. Zira bir geliştirme projesi için Sistem Ömür Devri Yönetiminin tüm safhaları işletilebilecekken, tasarımı ve doğrulaması daha önce farklı bir proje ile tamamlanmış yeni bir üretim projesi için geliştirme safhasına yönelik birçok faaliyet uyarlanabilecektir. Örnek bir geliştirme projesi için uyarlama bilgileri aşağıda verilmiştir:

* Kullanıcının elinde hazır alımla tedarik edilen daha eski nesil bir sistem bulunmaktadır.
* İlk kez geliştirilen, karmaşık sayılabilecek bir kara aracı söz konusudur.


'''Tablo 4 Uyarlama'''
{| class="wikitable"
|'''Sıra No'''
|'''Görev No'''
|'''Safha /   Aşama / Faaliyet / Karar noktası'''
|'''Açıklama'''
|'''Uyarlama   Bilgisi'''
|'''Referans   Doküman'''
|-
|1
|1
|Ön Konsept Safhası
|Harekât ve lojistik ihtiyaçların belirlenmesi ve tanımlanmasını  içerdiği için uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|2
|1.1
|İhtiyaç Belirleme  Aşaması
|Sistem çözümüne ihtiyaç olup olmadığı kararı gerektiği  için uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|3
|1.1.1
|Proje Kararı
|Bir sonraki aşamaya geçiş veya proje sonlandırma  kriteri olduğu için uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|4
|1.2
|İhtiyaç Tanımlama  Aşaması
|İhtiyacı karşılamaya yönelik sistem seçenekleri  değerlendirildiğinden uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|5
|1.2.1
|Proje / İhtiyaç  Tanımlama Dokümanı
|Sistem çözümü işaret etmeden temel gereksinimleri  içerecek bir doküman hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|X Projesi Proje  Tanımlama Dokümanı Rev1
|-
|6
|1.2.2
|Ön  Yapılabilirlik Raporu
|Ön yapılabilirlik raporu hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|Ön Yapılabilirlik  Raporu Rev1
|-
|7
|1.2.3
|Proje  Planı (ELD Elemanları dahil)
|Proje/İhtiyaç Tanımlama Dokümanı ve ön yapılabilirlik  raporu haricinde ihtiyaç tanımlaması için gereken dokümanlar belirlenecek ve  hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|Proje Planı (ELD  Elemanları dahil) Rev1
|-
|8
|1.2.4
|Tedarik Makamına Gönderilmesi Kararı
|Karar olduğu için  uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|9
|2
|Konsept  Safhası
|İhtiyacın karşılanmasına yönelik sistem çözümünün  yapılabilirliğinin değerlendirilmesini kapsadığı için uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|10
|2.1
|İnceleme  Aşaması
|Sistem çözümüne ilişkin ihtiyaçların detaylandırılarak  gereksinimlere dönüştürülmesini içerdiği için uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|11
|2.1.1
|Yapılabilirlik  Raporu
|Sistem  gereksinimlerinin eksiksiz tespit edilebilmesi ve uzun vadeli ürün destek  stratejilerinin oluşturulabilmesi için tüm paydaşların katılımı ile  oluşturulmuş Yapılabilirlik Raporu hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|12
|2.1.2
|Detaylı  Proje Planı (ELD Elemanları dahil)
|Detaylı Proje Planı hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|13
|2.1.3
|Kullanım  Konsepti ve Görev Profilleri
|Destek stratejisinin belirlenebilmesi için değişik  operasyon modlarını da içerecek şekilde araçların/görev ekipmanlarının  dağılımı ve kullanım görev profili oluşturulacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|14
|2.1.4
|TÇD  ve Ekleri
|TÇD uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|15
|2.2
|Projelendirme  Aşaması
|Proje maliyet, performans, süre ve risk analizleri  gerçekleştirildiği için uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|16
|2.2.1
|Operasyonel  Konsept Dokümanı
|Kullanıcının gizli harekat bilgilerini açıklamayacağı  fakat tasarım ve lojistik destek tasarımı için gerekli olan bilgileri  sağlayacak şekilde (beraber görev yapacağı araçlar, kullanım konsepti, birlik  isimleri belirtmeden birliklere dağılımı, farklı kullanım modları, depolama  alanları, vb. ) Operasyonel Konsept Dokümanı hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|17
|2.2.2
|Sözleşme  ve Ekleri
|Uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|18
|2.2.3
|Ürün  Destek Strateji ve Modeli (Yerlileştirme/Millîleştirme dahil)
|Ürün Destek Strateji ve Modeli  (Yerlileştirme/Millîleştirme dahil) hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|19
|2.2.4
|Ömür  Devri Maliyet Tahmini
|Hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|20
|2.2.5
|Kullanım  Konsepti ve Görev Profili
|İnceleme aşamasında hazırlanan Görev profili  Operasyonel Konsept Dokümanı ile beraber incelenerek güncellemesi  yapılacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|21
|2.2.6
|Risk  Değerlendirme Planı
|Risk  Değerlendirme Planı hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|22
|2.2.7
|Proje  Uygulama Takvimi (PUT)
|PUT  hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|23
|2.2.8
|Proje  Yönetim Planı
|Proje  Yönetim Planı hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|24
|2.2.9
|ELD  Planı
|ELD  Planı hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|25
|2.2.10
|Kalite  Yönetim Planı
|Kalite  Yönetim Planı hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|26
|2.2.11
|Konfigürasyon  Yönetim Planı
|Konfigürasyon  Yönetim Planı hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|27
|2.2.12
|Demodelik  Yönetimi Planı
|Ürün destek stratejisi ve ELD planı kapsamında  Geliştirme safhasında hazırlanmasına karar verilmiştir.
|Uyarlanmıştır
|
|-
|28
|3
|Geliştirme  Safhası
|Hedeflere uygun olarak Odak Sistem ve destek  unsurlarının tasarım ve geliştirme faaliyetleri yürütüleceği için  uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|29
|3.1
|Kavramsal  Tasarım Aşaması
|Sistem çözümüne yönelik ilk geliştirme çalışmalarını  içerdiğinden uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|30
|3.1.1
|Kavramsal  Tasarım Raporu / Teklif Dokümanları
|Sözleşme imzası öncesi ilk değerlendirmeler teklif  dokümanları ile iletildiği için Kavramsal Tasarım Raporu hazırlanmayacaktır.
|Uyarlanmıştır
|
|-
|31
|3.2
|Sistem  Gereksinim Tanımlama Aşaması
|Gereksinimlerin yönetimi gerçekleştirildiği için  uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|32
|3.2.1
|Sistem  Gereksinim Tanımlama Dokümanı
|Projedeki Odak Sistem, alt sistem ve konfigürasyon  birimlerinin gereksinimlerini yönetmek ve bu gereksinimlerle proje planları  ve iş ürünleri arasındaki tutarsızlıkları engellemek amacıyla Sistem  Gereksinim Tanımlama Dokümanı hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|33
|3.2.2
|Sistem  Gereksinimleri Gözden Geçirme Toplantısı
|İlgili paydaşların katılımıyla Sistem Gereksinim Gözden  Geçirme Toplantıları düzenli olarak icra edilecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|34
|3.3
|Ön  Tasarım Aşaması
|Sistem mimarisi oluşturulması ve alt sistem gereksinim  tanımlama faaliyetleri yürütüldüğü için uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|35
|3.3.1
|Sistem  Tasarım Tanımlama Dokümanı
|Elektriksel ve mekanik arayüzler, nereden-nereye  bilgileri, mesajlaşma arayüzleri ve şemaları vb. bilgileri içerecek Sistem  Tasarım Tanımlama Dokümanı hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|36
|3.3.2
|Sistem  Arayüz Kontrol Dokümanı
|Sistem Tasarım Tanımlama Dokümanı Ek’i olarak  verilecektir.
|Uyarlanmıştır
|
|-
|37
|3.3.3
|Test  ve Değerlendirme Ana Planı
|Test edilecek yapılara ilişkin test gereksinimleri ve  test planlarını içeren Test ve Değerlendirme Ana Planı hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|38
|3.3.4
|Alt  Sistemler İçin Gereksinim Tanımlama Dokümanları
|Sistem Tasarım Tanımlama Dokümanı Ek’i olarak  verilecektir.
|Uyarlanmıştır
|
|-
|39
|3.3.5
|Güncellenmiş  ELD Planı ve Alt Planlar
|Detay bileşenlerin detay tasarım aşamasında belli  olması sebebiyle Envanterden Çıkarma Planı detay tasarım aşamasında  hazırlanacaktır. ELD Planı ve diğer alt planlar ihtiyaçlar doğrultusunda  güncellenecektir.
|Uyarlanmıştır
|
|-
|40
|3.3.6
|Ön  Tasarım Gözden Geçirme Toplantısı
|İlgili paydaşların katılımıyla Ön Tasarım Gözden  Geçirme Toplantısı düzenlenecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|41
|3.4
|Detay  Tasarım Aşaması
|Sistem ve alt sistem  detay analiz ve tasarım faaliyetleri yürütüleceğinden uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|42
|3.4.1
|Teknik  Veri Paketi
|Proje kapsamında  gerekli katı modeller, teknik resimler, şartnameler, BoM, yazılım  dokümantasyon vb. üretilecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|43
|3.4.2
|Sistem  ve Alt Sistem Doğrulama Planları
|Test ve Değerlendirme Ana Planı içerisinde  verilecektir.
|Uyarlanmıştır
|
|-
|44
|3.4.3
|LDA  Çıktıları
|Örnek 1:

Daha önce geliştirilmiş olan ortak alt  sistem / LRU / SRU kapsamında hazırlanmış FMECA, RCM, LORA, MTA vb. analiz  kayıtlarından faydalanılabilecektir. Diğer aday alt sistem / LRU / SRU’lar  için LDA sonuçları kaydedilecektir.

Aday birimler ve gerçekleştirilecek  analizlere yönelik planlama Lojistik Destek Analiz Planı içerisinde takip  edilecektir. Güvenilirlik ve Emniyet çalışmaları ile etkileşimler; bu plan ve  özel mühendislik faaliyetleri sonucunda üretilecek planlar ile sağlanacaktır.

Örnek 2:

LDA aday alt sistemler S3000L spesifikasyonuna  göre seçilerek kritik görülen alt sistemler için LDA yapılacaktır.
|Örnek 1:Kısmen Uyarlanmıştır

Örnek 2:Uyarlanmıştır
|
|-
|45
|3.4.4
|Güvenilirlik  ve Emniyet Çıktıları
|Daha önce geliştirilmiş olan ortak alt sistem / LRU /  SRU kapsamında gerçekleştirilmiş GİK (RAMST) analiz sonuçlarından  faydalanılabilecektir. Diğer aday alt sistem / LRU / SRU’lar için GİK  çalışmaları yürütülecektir.
|Kısmen Uyarlanmıştır
|
|-
|46
|3.4.5
|Güncellenmiş  Sistem Ömür Devri Yönetimi Stratejisi ve Modeli
|Detay tasarım faaliyetleri sonrası Sistem Ömür Devri  Yönetim Stratejisi ve Modeli güncellenecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|47
|3.4.6
|Kritik  Tasarım Gözden Geçirme Toplantısı
|İlgili paydaşların katılımıyla Kritik Tasarım Gözden  Geçirme Toplantısı düzenlenecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|48
|3.5
|Entegrasyon  ve Doğrulama Aşaması
|Sistem ve alt sistem test ve değerlendirme faaliyetleri  yürütüleceğinden uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|49
|3.5.1
|Doğrulama  Test Prosedürleri
|Sistem gereksinimleri ile uyumlu olarak yürütülecek  testler sırasında kullanılacak kaynaklar, ihtiyaç duyulan test düzenekleri ve  destek unsurları ile detaylı test adımlarını/metodolojisini içerecek  Doğrulama Test Prosedürleri hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|50
|3.5.2
|Doğrulama  Sonuç Raporları
|Test faaliyetleriyle elde edilen sonuçları ve  karşılaşılan hataları/uygunsuzlukları içerecek Doğrulama Sonuç Raporları  hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|51
|3.5.3
|Test  Hazırlıkları Gözden Geçirme Toplantısı
|Doğrulama Test Prosedürleri ilgili paydaşlar ile hazırlanarak  Test Hazırlıkları Gözden Geçirme Toplantısı gerçekleştirilecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|52
|3.5.4
|Tasarım  Doğrulama Gözden Geçirme Toplantısı
|İlgili paydaşların katılımıyla test sonuçları (Tasarım  Doğrulama Gözden Geçirme Toplantısı) gözden geçirilecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|53
|3.5.5
|İşlevsel  Konfigürasyon Denetimi
|İşlevsel Konfigürasyon Denetimi gerçekleştirilecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|54
|3.6
|Ürün  Kalifikasyon Aşaması
|Odak Sistemin üretilebilir, test edilebilir,  değerlendirilebilir, işletilebilir, desteklenebilir ve kullanımdan  kaldırılabilir nitelikte olması sağlanacağından uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|55
|3.6.1
|Kalifikasyon  Test Prosedürleri
|Sistem gereksinimlerinin karşılandığını gösterebilmek  adına gerekli kaynakları içerecek şekilde Kalifikasyon Test Prosedürleri  hazırlanacaktır.
|Uyarlanamaz
|
|-
|56
|3.6.2
|Kalifikasyon  Sonuç Raporları
|Kalifikasyon faaliyetleri ile elde edilen sonuçlar,  uygunsuzluklar ve düzeltici faaliyetler Kalifikasyon Sonuç Raporlarında  kaydedilecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|57
|3.6.3
|Kalifikasyon  Gözden Geçirme Toplantısı
|Kalifikasyon Test Prosedürleri ilgili paydaşlar ile  hazırlanarak Kalifikasyon Gözden Geçirme Toplantısı gerçekleştirilecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|58
|3.6.4
|Üretim  Hazırlıkları Gözden Geçirme Toplantısı
|Üretim Hazırlıkları Gözden Geçirme Toplantısı  gerçekleştirilecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|59
|3.6.5
|Fonksiyonel  Konfigürasyon Denetimi
|Fonksiyonel Konfigürasyon Denetimi gerçekleştirilecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|60
|4
|Üretim  Safhası
|Odak Sistemin ve destek unsurlarının üretilmesi ve test  edilmesi faaliyetleri gerçekleştirileceği için uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|61
|4.1
|İlk  Üretim Aşaması
|Uyarlanamaz. Üretim faaliyetleri kontrol edilip kabul  ve kalifikasyonlar gerçekleştirilecektir.
|Uyarlanamaz
|
|-
|62
|4.1.1
|Üretim  Hattı Kalifikasyon Test Prosedürleri
|Üretim hattı kalifikasyonu sağlanacağından uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|63
|4.1.2
|Üretim  Hattı Kalifikasyon Sonuç Raporları
|Üretim hattı uygunsuzlukları ile ilgili hataların  minimuma indirilmesi hedeflendiğinden uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|64
|4.1.3
|Üretim  Planının Gözden Geçirilmesi
|Değişken koşullar dolayısıyla üretim planının güncel  tutulması gerektiğinden uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|65
|4.2
|Seri  Üretim Aşaması
|Geliştirme sözleşmesi kapsamında sadece prototip  üretimi gerçekleştirileceğinden seri üretim aşaması işletilmeyecektir.
|Uyarlanmıştır
|
|-
|66
|5
|Kullanım  Safhası
|Odak Sistem etkin hale getirilip kullanıma alınacağı  için uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|67
|5.1
|Odak  Sistemin Kullanımı Aşaması
|Odak Sistem tanımlı operasyon çevresinde gerekli destek  unsurları ile etkin hale getirileceğinden uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|68
|6
|Destek  Safhası
|Sistemin ömür devri boyunca kendisinden beklenen kabiliyetleri  yerine getirmesi, kullanım sürdürülebilirliğini sağlaması hedeflendiğinden  uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|69
|6.1
|Destek  Planlama ve Uygulama Aşamaları
|Uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|70
|7
|Envanterden  Çıkarma Safhası
|Sahip olunan Odak Sistemin ve destek unsurlarının  kullanım süresi sonunda envanterden çıkarma seçenekleri ile değerlendirilmesi  finansal etki, yasal yükümlülükler, çevresel faktörler vb. konularda fayda  sağlayacağından uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|71
|7.1
|İlişkinin  Kesilmesi Usulleri Aşaması
|Odak Sistem ve destek unsurlarının hizmet sürelerinin  sonlandırıldığı ve erken safhalarda planlanan faaliyetlerin detaylandırıldığı  aşama olduğundan uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|72
|7.1.1
|Envanterden  Çıkarma Stratejisi
|Maksimum getiriyi sağlayacak stratejilerin  geliştirilmesi gerektiğinden uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|73
|7.2
|İlişkinin  Kesilmesi Aşaması
|Envanterden çıkarma stratejileri uygulanacağından  uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|-
|74
|7.2.1
|Envanterden  Çıkarma Safhası Gerçekleşme Raporu
|Envanterden çıkarma faaliyetlerine yönelik sonuçlar  belirtileceğinden uyarlanamaz.
|Uyarlanamaz
|
|}

== 6.2. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ KARŞILAŞTIRMALARI ==
Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi hazırlıkları sırasında NATO AAP-20 standardı referans alınmıştır. Bu bölümde safha isimlendirmelerinin farklı kurumlarda, standartlarda ya da rehberlerde nasıl kullanıldığına dair bilgilendirme amaçlanmıştır.

'''Tablo 5 Farklı Kurumlarda/Standartlarda Sistem Ömür Devri Safhaları Terminolojisi'''
{| class="wikitable"
|'''AAP-20'''
|'''UK   MoD'''
|'''US   DoD'''
|'''SX000i S-Series Specification'''
|'''NASA Systems Engineering   Handbook'''
|'''ISO/IEC 15288 Systems and   Software Engineering-System Life Cycle Processes'''
|-
|'''Ön  Konsept'''
|Konsept  (Concept)
|Sistem  Çözümü Analizi (Material Solution Analysis)
| rowspan="2" |Hazırlık  (Preparation)
|Konsept  Çalışmaları (Concept Studies)
| rowspan="2" |Konsept  (Concept)
|-
|'''Konsept'''
|Değerlendirme  (Assessment)
|Teknoloji  Geliştirme (Technology Development)
|Konsept  ve Teknoloji Geliştirme (Concept and Technology Development)
|-
| rowspan="2" |'''Geliştirme'''
| rowspan="2" |Gösterim  (Demonstration)
| rowspan="2" |Mühendislik  ve Üretim Geliştirme (Engineering and Manufacturing Development)
| rowspan="2" |Geliştirme  (Development)
|İlk  Tasarım ve Teknoloji (Preliminary Design and Technology)
| rowspan="2" |Geliştirme  (Development)
|-
|Son  Tasarım (Final Design)
|-
| rowspan="2" |'''Üretim'''
| rowspan="2" |Üretim  (Manufacture)
| rowspan="2" |Üretim  ve Konuşlanma (Production and Deployment)
| rowspan="2" |Üretim  (Production)
|Son  Tasarım ve Üretim (Final Design and Fabrication)
| rowspan="2" |Üretim  (Production)
|-
|Sistem  Montajı, Entegrasyon ve Test,   Kullanıma Alma (System Assembly, Integration and Test, Launch)
|-
|'''Kullanım'''
|Kullanım  (In-Service)
| rowspan="3" |Operasyon  ve Destek (Operations and Support)
| rowspan="2" |Kullanım  (In-Service)
| rowspan="2" |Operasyon  ve Sürdürülebilirlik (Operations and Sustainment)
|Kullanım  (Utilization)
|-
|'''Destek'''
|<nowiki>-</nowiki>
|Destek  (Support)
|-
|'''Envanterden  Çıkarma'''
|Sonlandırma  (Terminate)
|Envanterden  Çıkarma (Disposal)
|Envanterden  Çıkarma  (Closeout)
|Envanterden Çıkarma (Retirement)
|}

= 7. KAYNAKÇA =
1.    Systems Engineering and Management for Sustainable Development – Volume II, Edited by Andrew P. Sage, ENCYCLOPEDIA OF LIFE SUPPORT SYSTEMS

2.    Systems Life Cycle Costing, Economic Analysis, Estimation and Management John Vail Farr (Basım: 2011), (Modified from Andrews, Richard. 2003. An overview of Acquisition Logistics. DAU)

3.    Logistics Engineering and Management  (Benjamin S. Blanchard)

4.    Systems Engineering and Analysis (Benjamin S. Blanchard &Wolter J. Fabrycky)

5.    Systems Engineering Handbook, A Guide for System Life Cycle Processes and Activities, International Council on Systems Engineering, 2010



'''DOKÜMANIN HAZIRLANMASINDA GÖREV ALAN KURUM/KURULUŞLAR'''

SAVUNMA SANAYİİ BAŞKANLIĞI

MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI

         KARA KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI

         ASKERİ FABRİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

        TERSANELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ASELSAN A.Ş.

EPENEK GESG SAVUNMA VE GÜVENLİK SİSTEMLERİ LTD. ŞTİ.

FNSS SAVUNMA SİSTEMLERİ A.Ş.

MİLSOFT YAZILIM TEKNOLOJİLERİ A.Ş.

ROKETSAN A.Ş.