2.239
değişiklik
Değişiklikler
Eğitim ve Eğitim İhtiyaçları Rehberi (kaynağı gör)
14.36, 10 Haziran 2022 tarihindeki hâli
, 14.36, 10 Haziran 2022değişiklik özeti yok
'''[https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/images/c/ce/TSSODYP_13_web_y.l.pdf pdf formatı için tıklayınız.]'''
TSSÖDYP, Savunma Sanayii Başkanlığı çatısı altında faaliyet göstermektedir.
© Fikri mülkiyet hakları T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığına aittir. Kaynak gösterilmek kaydıyla alıntı yapılabilir. Üzerinde değişiklik yapmamak kaydıyla olduğu gibi çoğaltılabilir, dağıtılabilir. Para ile satılmaz.
[[Dosya:Başkan resmi y.logo.jpg|sol|küçükresim|430x430px]]
Savunma Sanayii Başkanlığı çatısı altında, ilgili tüm paydaşların katılımıyla faaliyet göstermek üzere Türk Savunma Sanayii Ömür Devri Yönetimi Platformu (TSSÖDYP) kurulmuştur.
TSSÖDYP; savunma ve güvenlik sistemlerine ilişkin ihtiyacın belirlenmesi, sistemlerin tedariki, kullanımı, desteklenmesi ve envanterden çıkarması safhalarını bir bütün halinde ele alan Sistem Ömür Devri Yönetimi ilke ve uygulamalarının ülkemizde yaygınlaştırılmasını ve savunma programlarının/ projelerinin yürütülmesinde savunma ve güvenlik ekosistemini oluşturan tüm paydaşlarca anlayış birliğine ulaşılmasını amaçlamaktadır.
Savunma sistemlerinin ömür devri yönetiminde millî bünyemize uygun, ülkemize özgü çözümler üretmek ve bunları dokümante etmek gibi önemli bir misyonu olan TSSÖDYP; Başkanlığımız, Milli Savunma Bakanlığı ve ilgili birimleri, Genelkurmay Başkanlığı, K.K.K.lığı, Dz.K.K.lığı, Hv.K.K.lığı, J.Gn.K.lığı, S.G.K.lığı, EGM, TÜBİTAK, SASAD ve savunma sanayii firmaları temsilcilerinin katılımı ile çalışmalarına devam etmektedir.
Sistem ömür devri yönetimi yaklaşımı ile; savunma ve güvenlik sistemlerine ilişkin ihtiyacın belirlenmesi aşamasından envanterden çıkarma safhasının sonuna kadar görev alan tüm kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektör firmalarının sistemlerin istenilen performans seviyesinde mümkün olan en az maliyetle tedariki, kullanımı ve lojistik desteğinin sağlanabilmesi için görev, yetki ve sorumlulukları çerçevesinde ömür devrinin tamamında birlikte çalışmaları öngörülmektedir.
Bu itibarla, savunma ve güvenlik sistemlerine ilişkin ihtiyacın belirlenmesinin, tedarikinin, kullanımının, lojistik desteğinin ve envanterden çıkarılmasının en baştan uzun soluklu bir program olarak kurgulanmasının ve ilgili birimler aracılığı ile sistem ömür devri yönetimi faaliyetlerinin yürütülmesinin faydalı olacağı değerlendirilmektedir.
TSSÖDYP tarafından son iki buçuk yıl içinde gerçekleştirilen çalışmalar ile savunma ve güvenlik sistemlerinin ömür devri yönetimine ilişkin planlama ve uygulamaya esas olacak yaklaşımları ortaya koyan 13 adet rehber, iki adet bilgi kitapçığı ve bir adet terminoloji dokümanı hazırlanmıştır. Uygulamalardan alınacak geri bildirimler ile söz konusu dokümanların güncellenmesi, geliştirilmesi ve önümüzdeki dönemde uygulamaya esas düzenlemelerin alt yapısını oluşturması hedeflenmektedir.
TSSÖDYP çalışmalarına katkı veren ve dokümanların hazırlanmasında görev alan tüm paydaşlarımıza teşekkürlerimi sunuyorum.
Prof.Dr. İsmail DEMİR
T.C. Cumhurbaşkanlığı
Savunma Sanayii Başkanı
'''<big>ÖZET</big>'''
Tehdit algısında ve savunma konseptinde zamanla meydana gelen değişiklikler, savunma sistemlerinin ömür devri maliyetlerindeki artışlar, savunma bütçelerindeki kısıtlamalar, teknolojideki hızlı gelişmeler, uluslararası rekabet ve günümüz sistemlerinin karmaşıklığı gibi faktörler, kamu ve özel sektörün savunma sistemlerinin tedarikine ve lojistik desteğine yönelik faaliyetlerinin planlanmasında ve icrasında yeni yaklaşımlar ve buna bağlı yeni stratejiler geliştirilmesini zaruri hale getirmiştir.
Bu nedenle, tedarik edilen sistemlerin kullanım döneminde hedeflenen muharebe ve/veya operasyon performansının sürdürülebilirliğinin ve maliyet etkinliğinin sağlanması amacıyla sistemlerin ömür devrinde rol ve sorumluluğu bulunan tüm paydaşların katılımı ile Sistem Ömür Devri Yönetimi yaklaşımı geliştirilmiştir.
Sistem Ömür Devri Yönetiminin temel amacı; mevcut durumdaki değişimlere uyum sağlamaktan ziyade gelecekte ortaya çıkabilecek değişimleri öngörmek, belirlenen hedefler doğrultusunda gerekli önlemleri alarak değişimleri yönlendirmek ve kontrol altında tutmaktır. Harekât ihtiyaçlarının zamanında ve verimli şekilde karşılanması ve sahip olunan kaynakların maliyet etkin kullanımı esastır. Başka bir deyişle, sistem ömür devri yönetimi geleceği bugünden tasarlamak ve planlamaktır.
Bu doküman; Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), Milli Savunma Bakanlığının ilgili birimleri, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), diğer ihtiyaç makamları ve savunma sanayi firmalarında Sistem Ömür Devri Yönetimi’nin bir kültür olarak yaygınlaştırılmasına ve uygulanmasına yönelik rehber oluşturmak amacıyla savunma sistemlerinin ömür devrinde rol ve sorumluluğu bulunan ilgili paydaşların katılımıyla hazırlanmıştır.
Bir ürünün ömür devri boyunca etkin şekilde görev yapabilmesi; kurulum, işletim, bakım, onarım ve desteği için ihtiyaç duyulan insan kaynağının gerekli tüm yetkinliğe sahip olmasını gerektirir.
Eğitim ve eğitim ihtiyaçlarının; etkin ve verimli şekilde planlanması, yürütülmesi, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi ile yönetimi sağlanarak ürünün ömür devri boyunca görev etkinliğinin ve kullanıcının yetkinliğinin sağlanması mümkündür.
Eğitim ve Eğitim İhtiyaçları Rehberi ile sistemin ömür devri boyunca etkin kullanımının yetkin insan kaynağı ile sağlanması amacıyla eğitim ve eğitim ihtiyaçları analizlerinin yapılmasının, eğitim kapsamının tasarlanmasının ve geliştirilmesinin, eğitimin gerçekleştirilmesinin ve değerlendirilmesinin yer aldığı eğitim süreçlerinin etkin yönetimine ve bahse konu süreçlerde standardizasyonun sağlanmasına yardımcı olması hedeflenmiştir.
= 1. GENEL =
== 1.1. GİRİŞ ==
Ürünün kullanımına dair verilecek eğitimin doğru eğitim olduğunun temini için temelde yapılan Eğitim İhtiyaçları Analizi (EİA) (Training Needs Analysis) sonuçlarının LDA (Lojistik Destek Analizi) eğitim gereksinimleri ile uyumlu olması gerekir.
EİA ile belirlendiği gibi eğitim ve desteği; bir ürünün kullanım, idame ve desteklenmesi için süreçler, yönergeler, teknikler, eğitim gereç ve ekipmanlarını içerir ve personelin eğitiminde kullanılır.
== 1.2. AMAÇ ==
Bu dokümanın amacı; eğitim ve eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi, planlanması ile eğitim desteği için kaynak ayrılması ve bir eğitim stratejisinin uygulanması, personelin eğitilerek ürünün faal halde ve en iyi performansta tutularak ömrü boyunca kullanımı ve desteğinin sağlanmasında gerçekleştirilecek faaliyetle hakkında bilgi vermektir.
Bu doküman, savunma ve güvenlik sektöründe görev alan tüm paydaşların eğitim ve eğitim ihtiyaçlarına ilişkin faaliyetlerinde rehberlik etmek üzere hazırlanmıştır.
|-
|
== 1.3. KAPSAM ==
|
Eğitim sistemi, eğitim konseptleri ile stratejilerini ve lojistik destek elemanlarını entegre ederek eğitim sistemlerinin kullanımı, idamesi ve desteklenmesi için gereken personel performans seviyelerinin karşılanmasını sağlar. Bunlar öğrenme deneyimi sağlayan bilgisayar destekli etkileşimli kurs dokümanları, simülatörler, ürün (gerçek ekipmana gömülü eğitim kabiliyetli), görev başı yardımcıları ve IETP (Etkileşimli Elektronik Teknik Yayın) gibi araçlardır. Ürün tasarımı ile eğitim programının eş güdümlü olabilmesi için; ürün tasarımında yapılan değişikliklerden en az etkilenecek şekilde, ancak tüm etkilerin ele alındığı bir eğitim programı hazırlanmalıdır. Eğitim ürünleri ayrı konfigürasyon takibi ve desteği gerektirebilir.
|
|
Eğitimin iki fazı şu şekilde tanımlanabilir:
|-
|
* '''Başlangıç Eğitimi;''' ürün sahaya çıktığında kullanacak ve bakımını gerçekleştirecek personele verilen kullanıcı ve bakım eğitimidir. Bu eğitim; normalde, ürünün ilk sahaya çıkması ve kullanımı sürecinde gerçekleştirilir.
|
* '''Tazeleme Eğitimi;''' ürünü kullanan ve bakımını yapan personele verilen yenileme eğitimi olup eğitime yeni personel de katılabilir. Başlangıç Eğitimi sonrasındaki fazda başlar ve ürünün ömrü boyunca devam eder.
|
* Her bir fazda dört kategoride eğitim olabilir:
|
* '''Operatör (Kullanıcı) Eğitimi,''' ürünün kullanımı, ürünü çalışır durumda tutacak kullanıcı seviyesi tüm planlı ve plansız bakımların gerçekleştirilmesi ve ürün arızlarının belirlenmesi için operatörün yapabileceği tüm aktiviteleri içerir.
|-
* '''Bakım Eğitimi,''' ürünün bakımını ya da bakım organizasyonlarını gerçekleştiren personel içindir. Bu eğitimler; her kademedeki bakım personelini içerebilir. Bakım eğitimi, ELD stratejisi kapsamında geliştirilen bakım konseptine göre yansıtılmak zorundadır.
|
* '''Yönetici Eğitimi,''' kullanıcı ve bakım personeli aktivitelerinin koordinasyonunun yönetimini sağlamaya yönelik becerilerin kazandırılması için düzenlenir. Bu eğitim, gerçekleştirilecek tüm görevleri ve yöneticiler için görevlerin uygun şekilde yapıldığını belirleyebilecekleri kriterleri kurgulayacak içerikte olmalıdır.
|
* '''Eğitici Eğitimi;''' operatör ve bakım personeline eğitim verecek eğitmenin eğitimine yönelik kapsamlı eğitimdir.
|
Bir ürünün kullanım ve bakımını gerçekleştirecek personelin tüm eğitim konsepti sistem ömür devrinin erken safhalarından itibaren geliştirilmelidir.
EİA’da belirlenen eğitim ihtiyaçları, konu ve personele verilecek eğitim ile eş güdümlü olmalıdır.
Sonrasında da en az aşağıdaki bilgileri içeren bir Eğitim Planı (veya Programı) hazırlanır:
* Kurs tipine göre tüm personelin başlangıç eğitimini gerçekleştirmek için gerekli ders sayısını belirtir bir eğitim müfredatı,
* Her tip kurs için:
** Eğitim Yöntemleri (Sınıf içi, Uygulama Eğitimi, Görev Başı Eğitimi (On-the Job Training, OJT), Tek Çalışma (Self Study) gibi),
** Eğitim Malzemeleri (Eğitici Rehberi, Öğrenci Rehberi, Görev Başı Eğitim El Kitabı, Eğitim Yardımcıları),
** Aşağıdaki içerikte Eğitim Desteği:
*** Eğiticiler,
*** Tesisler (sınıfın boyutu ve düzeni vb.),
*** Eğitim Ekipmanları (gerçek ekipman, taklit ekipman (mock-up/ canlı eğitim maketleri), simülatörler vb.).
== 1.4. REHBERİN KULLANIMI ==
Eğitim ve İhtiyaçları Hazırlama Rehberi, beş bölüm ve bir ekten oluşmaktadır.
Birinci bölüm; amaç, kapsam, referanslar gibi genel bilgileri içermektedir; ayrıca terim ve kısaltmalar da bu bölümün içinde yer almaktadır.
İkinci bölüm; Lojistik Destek Analizleri ile LDA – Eğitim ve Eğitim Yardımcıları Analizleri arasındaki ilişkiyi açıklamaktadır.
Üçüncü bölümde, Eğitim Planlama ve Uygulama Süreci’nin aşamaları detaylandırılmaktadır.
Dördüncü bölüm, Eğitim İhtiyaçları Analizi’nin kullanım amacını, proje türleri ve proje modelleri çerçevesinde açıklamaktadır.
Beşinci bölümde, ekler yer almaktadır.
== 1.5. REHBERİN GÜNCELLENMESİ ==
Rehber; ilgili paydaşların ihtiyacı doğrultusunda güncellenecektir. Değişiklikler, aşağıdaki Değişiklik İzleme Tablosu’ndan izlenecektir.
'''Tablo 1 Değişiklik İzleme Tablosu'''
{| class="wikitable"
|'''YAYIN NO'''
|'''YAYIN TARİHİ'''
|'''DEĞİŞİKLİK YAPILAN BÖLÜM/SAYFA'''
|'''AÇIKLAMA'''
|-
|0
|Ağustos 2021
|<nowiki>-</nowiki>
|İlk yayın
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|
|
|
|
|-
|-
|'''DOKÜMAN ADI '''
|
| '''DOKÜMAN KODU'''
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|-
|Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve)
|
|TSSÖDYP-01
|
|
|
|-
|-
|Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri Rehberi
|
|TSSÖDYP-02
|
|
|
|-
|-
|Ürün Destek Stratejileri ve Modelleri Rehberi
|
|TSSÖDYP-03
|
|
|
|-
|-
|Entegre Lojistik Destek (ELD) Rehberi
|
|TSSÖDYP-04
|
|
|
|-
|-
|Entegre Lojistik Destek (ELD) İsterleri Hazırlama Rehberi
|
|
|-
|
|Lojistik Destek Analizleri ve Kayıtları Rehberi
|
|TSSÖDYP-06
|}
== 1.6. REFERANSLAR ==
S1000D International Specification for Technical Publications Using a Common Source Database
SX000i International Guide for the use of the S-Series Integrated Logistics Support Spesificationsp
S6000T International Specification for Training Informations
NAVEDTRA_130B__(Vol_I) guidance for developing effective training materials
NAVEDTRA_130B__(Vol_II) Sample Products for Vol I
JSP 822 Defence Direction and Guidance for Training and Education
JSP 886 DEFENCE LOGISTICS SUPPORT CHAIN MANUAL PART 8.01 Training And Training Equipment
{| class="wikitable"
|+
! colspan="2" |'''TSSÖDYP DOKÜMAN SETİ'''
|-
|-
|Tedarik Zinciri Yönetimi Rehberi
|'''DOKÜMAN ADI '''
|TSSÖDYP-07
| '''DOKÜMAN KODU'''
|-
|-
|Sistem Ömür Devri Yönetiminde Demodelik Yönetimi Rehberi
|Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve)
|TSSÖDYP-01
|-
|Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri Rehberi
|TSSÖDYP-02
|-
|Ürün Destek Stratejileri ve Modelleri Rehberi
|TSSÖDYP-03
|-
|Entegre Lojistik Destek (ELD) Rehberi
|TSSÖDYP-04
|-
|Entegre Lojistik Destek (ELD) İsterleri Hazırlama Rehberi
| TSSÖDYP-05
|-
|Lojistik Destek Analizleri ve Kayıtları Rehberi
|TSSÖDYP-06
|-
|Tedarik Zinciri Yönetimi Rehberi
|TSSÖDYP-07
|-
|Sistem Ömür Devri Yönetiminde Demodelik Yönetimi Rehberi
|TSSÖDYP-08
|TSSÖDYP-08
|-
|-
=== 1.7.1. TANIMLAR ===
=== 1.7.1. TANIMLAR ===
Tablo 2 Tanımlar
'''Tablo 2 Tanımlar'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''Terim'''
|'''Terim'''
|-
|-
|Çoklu Ortam Sunumu
|Çoklu Ortam Sunumu
Multimedya Presentation
|Bir içeriğin ses, görüntü, grafik, animasyon gibi çeşitli formatlarda sunulmasıdır.
|Bir içeriğin ses, görüntü, grafik, animasyon gibi çeşitli formatlarda sunulmasıdır.
|
|
|Kapsam Belirleme
|Kapsam Belirleme
Scoping Study
|EİA projesinin yönetimini, risk alanlarını, programlama ve kaynak bulma konularını, politikalarını, varsayımlarını ve kısıtlamalarını, gereksinimlerden etkilenen personeli tanımlama.
|EİA projesinin yönetimini, risk alanlarını, programlama ve kaynak bulma konularını, politikalarını, varsayımlarını ve kısıtlamalarını, gereksinimlerden etkilenen personeli tanımlama.
|
|
|Nihai Rapor
|Nihai Rapor
Final Report
|Gereksinimleri karşılayarak yönlendirme grubu (yürütme kurulu) tarafından onaylanmış eğitim çözümü ve önceki tüm EİA ürünlerine erişimleri, uygulama sorunlarını ve Proje Sonrası Değerlendirme (Post Project Evaluation-PPE) stratejilerini içeren rapor.
|Gereksinimleri karşılayarak yönlendirme grubu (yürütme kurulu) tarafından onaylanmış eğitim çözümü ve önceki tüm EİA ürünlerine erişimleri, uygulama sorunlarını ve Proje Sonrası Değerlendirme (Post Project Evaluation-PPE) stratejilerini içeren rapor.
|
|
|Yetkinlik Taslağı
|Yetkinlik Taslağı
Competence Framework
|Gereksinimleri karşılayarak yönlendirme grubu (yürütme kurulu) tarafından onaylanmış eğitim çözümü
|Gereksinimleri karşılayarak yönlendirme grubu (yürütme kurulu) tarafından onaylanmış eğitim çözümü
|
|
=== 1.7.2. KISALTMALAR ===
=== 1.7.2. KISALTMALAR ===
Tablo 3 Kısaltmalar
'''Tablo 3 Kısaltmalar'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''Kısaltma'''
|'''Kısaltma'''
= 2. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ YÖNETİMİ YAKLAŞIMI =
= 2. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ YÖNETİMİ YAKLAŞIMI =
Ürünün temel görevi savunma ve güvenlik ihtiyacını belirlenen kullanım ve görev profilleri çerçevesinde istenilen performans seviyesinde karşılamaktır. Ürünün kabiliyeti/kabiliyetleri kapsamında kendisine tanımlanan fonksiyonları “kesintiye uğramaksızın” yerine getirebilmesi; destek unsurlarının sağlanması ve ilgili prosedürlerin yürütülmesi ile mümkündür. Sistem ömür devri boyunca sistem etkinliğinin sağlanması için tüm sistem ömür devrinin safhalar halinde tanımlanması, yürütülen faaliyetlerin ölçülmesi, geliştirilmesi ve iyileştirilmesi esastır. Bu amaçla ihtiyacın ortaya çıkışından ürünün envanterden çıkarılmasına kadar tanımlanan tüm safha ve aşamalar içinde yer alan faaliyetlerin bütünleşik olarak yönetimi esas alınmalıdır. [(Bkz.TSSÖDYP-01 Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve)]
Ürünün temel görevi savunma ve güvenlik ihtiyacını belirlenen kullanım ve görev profilleri çerçevesinde istenilen performans seviyesinde karşılamaktır. Ürünün kabiliyeti/kabiliyetleri kapsamında kendisine tanımlanan fonksiyonları “kesintiye uğramaksızın” yerine getirebilmesi; destek unsurlarının sağlanması ve ilgili prosedürlerin yürütülmesi ile mümkündür. Sistem ömür devri boyunca sistem etkinliğinin sağlanması için tüm sistem ömür devrinin safhalar halinde tanımlanması, yürütülen faaliyetlerin ölçülmesi, geliştirilmesi ve iyileştirilmesi esastır. Bu amaçla ihtiyacın ortaya çıkışından ürünün envanterden çıkarılmasına kadar tanımlanan tüm safha ve aşamalar içinde yer alan faaliyetlerin bütünleşik olarak yönetimi esas alınmalıdır. [(Bkz.[http://ssbwiki.ssb.gov.tr/index.php/Sistem_%C3%96m%C3%BCr_Devri_Y%C3%B6netimi_Rehberi_(Ana_%C3%87er%C3%A7eve) TSSÖDYP-01 Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve)]]
Bu kapsamda harekât ihtiyaçlarının zamanında ve verimli şekilde karşılanması ve sahip olunan kaynakların maliyet etkin kullanımı esastır. Lojistik destek faaliyetleri söz konusu ürünün istenilen performans seviyesinde faaliyet gösterebilmesi için ihtiyaç duyulan kaynakların sağlanması ve idamesi ile ilgili idari ve teknik süreçleri kapsar. (Bkz.TSSÖDYP-02 Sistem Ömür Devri Süreçleri Rehberi)
Bu kapsamda harekât ihtiyaçlarının zamanında ve verimli şekilde karşılanması ve sahip olunan kaynakların maliyet etkin kullanımı esastır. Lojistik destek faaliyetleri söz konusu ürünün istenilen performans seviyesinde faaliyet gösterebilmesi için ihtiyaç duyulan kaynakların sağlanması ve idamesi ile ilgili idari ve teknik süreçleri kapsar. (Bkz.[https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Sistem_%C3%96m%C3%BCr_Devri_Y%C3%B6netimi_S%C3%BCre%C3%A7leri_Rehberi TSSÖDYP-02 Sistem Ömür Devri Süreçleri Rehberi])
== 2.1. LOJİSTİK DESTEK ANALİZLERİ ==
== 2.1. LOJİSTİK DESTEK ANALİZLERİ ==
* ELD elemanlarına ilişkin esas bilgiler oluşturulur.
* ELD elemanlarına ilişkin esas bilgiler oluşturulur.
Sistem ömür devri boyunca olası darboğazların öngörülmesi, bahse konu darboğazların bertaraf edilmesine yönelik önleyici planların oluşturulması ve oluşturulan önleyici planların iyileştirilmesi, geliştirilmesi ve yönetilmesi amacıyla Lojistik Destek Analizleri tekrarlamalı olarak yürütülür.(Bkz. TSSÖDYP-06 LDA ve Kayıtları Rehberi)
Sistem ömür devri boyunca olası darboğazların öngörülmesi, bahse konu darboğazların bertaraf edilmesine yönelik önleyici planların oluşturulması ve oluşturulan önleyici planların iyileştirilmesi, geliştirilmesi ve yönetilmesi amacıyla Lojistik Destek Analizleri tekrarlamalı olarak yürütülür.(Bkz. [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Lojistik_Destek_Analizleri_ve_Kay%C4%B1tlar%C4%B1_Rehberi TSSÖDYP-06 LDA ve Kayıtları Rehberi])
== 2.2. EĞİTİM VE EĞİTİM İHTİYAÇLARI ANALİZİ ==
== 2.2. EĞİTİM VE EĞİTİM İHTİYAÇLARI ANALİZİ ==
[[Dosya:Şekil 1 Lojistik Destek Analizleri Süreci.png|alt=Şekil 1 Lojistik Destek Analizleri Süreci|sol|küçükresim|700x700pik|Şekil 1 Lojistik Destek Analizleri Süreci]]
[[Dosya:Şekil1 Lojistik Destek Analizleri Süreci.jpg|alt=Şekil 1 Lojistik Destek Analizleri Süreci|sol|küçükresim|781x781pik|Şekil 1 Lojistik Destek Analizleri Süreci]]
* '''I'''mplementation (Uygulama),
* '''I'''mplementation (Uygulama),
* '''E'''valuation (Değerlendirme).
* '''E'''valuation (Değerlendirme).
[[Dosya:Şekil ADDIE Modeli Aşamaları – Doğrusal.png|alt=Şekil ADDIE Modeli Aşamaları – Doğrusal|sol|küçükresim|500x500pik|Şekil ADDIE Modeli Aşamaları – Doğrusal]]
[[Dosya:Şekil 2 ADDIE Modeli Aşamaları – Doğrusal.jpg|alt=Şekil 2 ADDIE Modeli Aşamaları – Doğrusal|sol|küçükresim|500x500pik|Şekil 2 ADDIE Modeli Aşamaları – Doğrusal]]
İlerleyen dönemde ADDIE modeli en çok kullanılan öğretim tasarım modeli olmuş, ihtiyaca göre modelin farklı sürümleri türetilmiştir. ADDIE modelinin ilk sürümlerinde aşamalar '''Şekil 2'''’deki gibi doğrusal olarak ilerliyor olarak düşünülmüş olsa da sonrasında bu ilerleyiş değişikliğe uğramış ve '''Şekil 3'''’deki gibi daha dairesel ve tekrarlayan bir format ortaya çıkmıştır.
İlerleyen dönemde ADDIE modeli en çok kullanılan öğretim tasarım modeli olmuş, ihtiyaca göre modelin farklı sürümleri türetilmiştir. ADDIE modelinin ilk sürümlerinde aşamalar '''Şekil 2'''’deki gibi doğrusal olarak ilerliyor olarak düşünülmüş olsa da sonrasında bu ilerleyiş değişikliğe uğramış ve '''Şekil 3'''’deki gibi daha dairesel ve tekrarlayan bir format ortaya çıkmıştır.
[[Dosya:Şekil 3 ADDIE Modeli Aşamaları - Tekrarlayan.png|alt=Şekil 3 ADDIE Modeli Aşamaları - Tekrarlayan|sol|küçükresim|500x500pik|Şekil 3 ADDIE Modeli Aşamaları - Tekrarlayan]]
[[Dosya:Şekil3 ADDIE Modeli Aşamaları - Tekrarlayan.jpg|alt=Şekil 3 ADDIE Modeli Aşamaları - Tekrarlayan|sol|küçükresim|500x500pik|Şekil 3 ADDIE Modeli Aşamaları - Tekrarlayan]]
Eğitim sonunda kullanıcının sahip olması beklenen çıktıların belirlenmesi, eğitimde verilecek konuların belirlenmesi için tek başına yeterli değildir. Bunu belirlemek için eğitimi alacak olan kullanıcıların mevcut bilgi birikiminin de bilinmesi, eğitim içeriğinin doğrudan onların ihtiyaçlarına uygun şekilde hazırlanması için kritik önem taşımaktadır.
Eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi ve gerekli eğitimlerin tasarlanarak gerçekleştirilmesi sürecinin aşamaları ve yöntemleri sonraki bölümlerde detaylandırılmıştır. Bu bölümde ise bu sürecin temelini oluşturan ADDIE modelinin temel aşamaları anlatılmaktadır.
'''ANALİZ'''
Analiz aşaması, öğretim tasarımının temelini oluşturur. Eğitimde anlatılacak konular, eğitim sonunda kazanılması beklenen bilgi ve kabiliyetler, kullanıcının sahip olduğu geçmiş bilgi birikimi, eğitimin hangi koşullarda, ne zaman ve ne kadar sürede gerçekleştirileceği gibi konulara bu aşamada karar verilmesi beklenir.
Eğitim konusunun kullanıcıyı daha önce yapmamış olduğu bir görev ya da iş için eğitmek olduğu durumlarda, öğretim tasarımcısı bu görev/iş için performans gereksinimlerini analiz etmeli ve bir görev listesi çıkartmalıdır. Bu görev listesi detaylı olarak incelenmeli ve kullanıcının bu görevleri yerine getirmek için sahip olması gereken bilgi, yetenek ve davranışlar tespit edilmelidir.
Eğitim sonunda kullanıcının sahip olması beklenen çıktıların belirlenmesi, eğitimde verilecek konuların belirlenmesi için tek başına yeterli değildir. Bunu belirlemek için eğitimi alacak olan kullanıcıların mevcut bilgi birikiminin de bilinmesi, eğitim içeriğinin doğrudan onların ihtiyaçlarına uygun şekilde hazırlanması için kritik önem taşımaktadır.
Eğitimin verileceği yer ve zaman gibi unsurların analiz aşamasında belirlenmesi, bunlardan kaynaklanan bir kısıtlama varsa tespit edilmesi gerekmektedir. Geliştirilecek öğretim araçlarının gerçekleşecek olan eğitim için uyumlu olması ancak bu şekilde sağlanabilecektir. Örneğin, yalnızca sahada sistem başında yapılacak bir eğitim için sayısal ortamda çoklu ortam sunumu hazırlamak, kaynakların yanlış kullanımına neden olacaktır.
Eğitimin verileceği yer ve zaman gibi unsurların analiz aşamasında belirlenmesi, bunlardan kaynaklanan bir kısıtlama varsa tespit edilmesi gerekmektedir. Geliştirilecek öğretim araçlarının gerçekleşecek olan eğitim için uyumlu olması ancak bu şekilde sağlanabilecektir. Örneğin, yalnızca sahada sistem başında yapılacak bir eğitim için sayısal ortamda çoklu ortam sunumu hazırlamak, kaynakların yanlış kullanımına neden olacaktır.
Kursiyer ve eğiticinin farklı zamanlarda ve ortamlarda ya da aynı zamanda farklı ortamlarda bulunduğu, eğitim etkinliklerinin ise farklı iletişim araçları ile paylaşıldığı eğitim türüdür.
Kursiyer ve eğiticinin farklı zamanlarda ve ortamlarda ya da aynı zamanda farklı ortamlarda bulunduğu, eğitim etkinliklerinin ise farklı iletişim araçları ile paylaşıldığı eğitim türüdür.
[[Dosya:Şekil 4 Uzaktan Eğitim Modeli.gif|alt=Şekil 4 Uzaktan Eğitim Modeli|sol|küçükresim|400x400pik|Şekil 4 Uzaktan Eğitim Modeli]]
[[Dosya:Şekil4 Uzaktan Eğitim Modeli.jpg|alt=Şekil 4 Uzaktan Eğitim Modeli|sol|küçükresim|400x400pik|Şekil 4 Uzaktan Eğitim Modeli]]
'''· GÖREV BAŞI EĞİTİM:'''
Bu eğitim tipinde de kursiyerler ve eğiticinin aynı zamanda aynı mekânda bulunabilmesi şartı vardır. Sınıf içi teorik eğitimden farklı olarak kursiyerlerin gerçek sistem, araç, yazılım vb. üzerinde uygulama yaparak etkileşimli bir şekilde konuyu öğrenmeleri sağlanmaktadır. Yapılan araştırmalar uygulamalı eğitimin oldukça faydalı olduğunu ortaya koymaktadır. Özellikle yeni bir ekipman, sistem, araç vb. ile ilgili veya uçtan uca değil belirli konularla ilgili eğitim verileceğinde tercih edilmesi öğrenmeyi kolaylaştırmakta, hızlandırmakta ve kalıcı hale getirmektedir. Görev Başı Eğitim gözlemleyerek, rehberlik alarak ve uygulayarak öğrenme imkânı sunduğu için unutma oranını düşürmekte başarı oranını arttırmaktadır.
[[Dosya:Şekil 5 Görev Başı Eğitimin Faydaları.png|alt=Şekil 5 Görev Başı Eğitimin Faydaları|sol|küçükresim|400x400pik|Şekil 5 Görev Başı Eğitimin Faydaları]]
EİA kapsamında yapılan tasarım aşamasında eğitime en iyi katkı sağlayacak olan araçlar ve yöntemler seçilmekte, geliştirme aşamasında da hazırlanmaktadır. Bu aşamada hazırlanacak olan eğitim yardımcılarına örnek olarak Bilgisayar Tabanlı Eğitim Sistemleri (BTES), sanal/arttırılmış gerçeklik uygulamaları ve simülatörler verilebilir.
'''· BİLGİSAYAR TABANLI EĞİTİM SİSTEMLERİ (BTES)'''
'''· BİLGİSAYAR TABANLI EĞİTİM SİSTEMLERİ (BTES)'''
Eğitim materyallerini hem 2/3 boyutlu görseller/animasyonlar ile hem de işitsel olarak sunan, kursiyerlerin etkileşimli olarak bilgisayar ortamındaki sistemleri kullanmasına imkân sağlayan simülasyonlardır. Eğitici nezaretinde ya da bireysel olarak faydalanılabilmektedir. BTES; sınıf içi veya uzaktan eğitimde kullanılabilmektedir. Hazırlanması maliyetli olduğu için uzun ömürlü ve çok katılımcı tarafından kullanılabileceği durumlarda tercih edilmelidir.
Eğitim materyallerini hem 2/3 boyutlu görseller/animasyonlar ile hem de işitsel olarak sunan, kursiyerlerin etkileşimli olarak bilgisayar ortamındaki sistemleri kullanmasına imkân sağlayan simülasyonlardır. Eğitici nezaretinde ya da bireysel olarak faydalanılabilmektedir. BTES; sınıf içi veya uzaktan eğitimde kullanılabilmektedir. Hazırlanması maliyetli olduğu için uzun ömürlü ve çok katılımcı tarafından kullanılabileceği durumlarda tercih edilmelidir.
[[Dosya:Şekil 6 Bilgisayar Tabanlı Eğitim Sistemi.jpg|sol|küçükresim|600x600pik|Şekil 6 Bilgisayar Tabanlı Eğitim Sistemi]]
BTES, Etkileşimli Elektronik Teknik Yayın (IETM) kapsamına girmektedir. IETM; basılı teknik dokümanların sayısallaştırılarak görsel desteği yüksek, hızlı, güvenilir ve kolay anlaşılır elektronik dokümanlara/ortamlara dönüştürülmesi ile oluşturulur. Dünyada savunma sanayiinde IETM’ye yönelme eğiliminin nedenleri olarak veri ve bilginin çok fazla olması, dokümanların yönetilemez hale gelmesi, veri aktarımında gecikmelerin ve sorunların yaşanması, istenilen bilgiye erişimin zorlaşması ve zaman alması, güncel bilgilere anlık olarak erişim sorunu yaşanması, baskı ve dağıtım maliyetlerinin artması gösterilebilir. IETM, '''Şekil 7'''’de gösterildiği şekilde 5 sınıfa (class) ayrılmaktadır.
[[Dosya:Şekil7 IETM Sınıfları.jpg|alt=Şekil 7 IETM Sınıfları|sol|küçükresim|500x500pik|Şekil 7 IETM Sınıfları]]
IETM ve BTES; bilgiye erişimi kolaylaştırır ve hızlandırır, anlaşılırlığı arttırır, sökme-takma işlem adımlarındaki hata oranını düşürür, arıza giderme işlemlerinde performans artışı sağlar, zaman kazandırır, zorunlu ve kapalı ortam eğitimlerin gerekliliğini azaltır, kullanıcı etkileşimi olduğu için motivasyonu arttırır ve personelin eğitim süresini kısaltır.
Tüm askeri ve sivil projelerde kullanılan sistemler gün geçtikçe daha karmaşık hale gelmekte, kullanıcılar tarafından okuyarak öğrenme yerine izleyerek ve uygulayarak öğrenme daha çok tercih edilmekte, bilgisayar ve mobil cihazların depolama kapasitesinin artması büyük avantaj sağlamakta, daha kompakt hale gelen bilgisayarlar ve mobil cihazlar bilgiyi her an yanımızda taşımaya imkân sağlamakta ve teknoloji ilerledikçe üretim maliyeti düşmektedir. Bu nedenlerden dolayı IETM ve BTES dünyada ve ülkemizde giderek yaygınlaşmaktadır.
'''· SANAL/ARTTIRILMIŞ GERÇEKLİK UYGULAMALARI:'''
Sanal gerçeklik gerçek dünyadaki bir ortamın 2/3B modellenerek kullanıcının gerçek dünyadan soyutlanıp tamamen sanal bir ortamda etkileşimli olarak öğrenme faaliyetini gerçekleştirmesine imkân sağlar. Arttırılmış gerçeklik ise cihazların nesne tanıma özelliği kullanılarak sanal ortamda oluşturulmuş olan nesnelerin gerçek görüntüler üzerine bindirilerek kullanıcıya sunulmasıdır. Gerçek dünyadaki bir ortam ile çevreye göre kendisini otomatik olarak güncelleyen 2/3B sanal ortam bileşenleri aynı ortamda kullanıcıya sunulmaktadır. İşbaşı eğitimde bahsedilen faydaların maliyet etkin olarak ve tehlike içermeyecek şekilde sağlanması hedeflenmektedir. Bu teknolojiler eğitim, sağlık, savunma, sanat, turizm, endüstri vb. birçok alanda kullanılmaktadır.
Sanal/Arttırılmış Gerçeklik uygulamaları için ihtiyaç duyulan bileşenler; donanım altyapısı (bilgisayar, tablet, gözlük vb.), yazılım altyapısı, markerlar (işaretçiler) ve 2/3B modellenmiş ortamlardır. Bu uygulamalar; görüntüler yansıtılarak, gerçek dünya ile üst üste bindirilerek, marker kullanılarak ya da nesne tanımlama şeklinde oluşturulabilir.
Sanal/Artırılmış Gerçeklik gösterimi Şekil 8‘de yer almaktadır.
[[Dosya:Şekil 8 Arttırılmış Gerçeklik Gösterimi.png|alt=Şekil 8 Arttırılmış Gerçeklik Gösterimi|sol|küçükresim|Şekil 8 Arttırılmış Gerçeklik Gösterimi]]
'''· SİMÜLATÖRLER/CANLI EĞİTİM MAKETLERİ:'''
Gerçek hayattaki bir ortamın, aracın veya sistemin dokunmatik ekranlar ya da gerçeğiyle birebir aynı ortamda sanal olarak kullanıcıya sunulmasıdır. Gerçek hayatta uygulanması maliyetli olan ya da tehlike içeren ortamlar için kullanımı oldukça faydalıdır. Simülatörlerin maliyeti oldukça yüksek olduğu için maliyet etkin olacağı, çok fazla kullanıcı tarafından kullanılacağı ve uzun süreli faal olacağı durumlarda tercih edilmelidir. Havacılık sektöründe yaygın olarak kullanılmakta olan simülatörler, diğer alanlarda da hızla yayılmaktadır.
Simülatör gösterimi Şekil 9‘da yer almaktadır.
[[Dosya:Şekil 9 Simülatör.png|alt=Şekil 9 Simülatör|sol|küçükresim|400x400pik|Şekil 9 Simülatör]]
Genel bir kural olarak EİA yöntemi operasyonel/iş kabiliyetindeki bir değişikliğin gerekli olan eğitim kaynakları üzerinde bir artışa veya azaltmaya (düşürmeye) yönelik muhtemel bir etkisi olduğunda kullanılmalıdır.
Canlı eğitim maketleri; gerçek aracın veya sistemin, operatör/mürettebat görevlerine yönelik, fonksiyonlarının ve saha uygulamalarının gerçek ekipmanlar ile göreve yönelik bölümlerinin kullanıcıya sunulmasıdır. Eğitime ayrılan zamanın daha etkin kullanılması ve aynı anda daha fazla operatör/mürettebat eğitiminin yapılabilmesi hususunda kullanımı oldukça faydalıdır.
Canlı Kule gösterimi Şekil 10‘da yer almaktadır.
[[Dosya:Şekil 10 Canlı (Kule) Eğitim Maketi.jpg|alt=Şekil 10 Canlı (Kule) Eğitim Maketi|sol|küçükresim|Şekil 10 Canlı (Kule) Eğitim Maketi]]
===3.1.2. EĞİTİM İHTİYAÇLARI ANALİZİ ===
Ömür Devri Yönetimi kapsamında Eğitim İhtiyaçları Analizi; yeni ekipman tedariği, doktrin değişimi, organizasyonel değişim veya mevzuattaki değişikliklerin sonucu olarak ortaya çıkan eğitim gereksinimlerinin yapılandırılmış bir anketi ve analizidir. En uygun maliyet etkinliği için en elverişli eğitim sistemini önermek amacıyla farklı eğitim yöntemlerini ve ekipman karşılaştırmasını içerir. Projeler arasında değişkenlik gösterebilen destekleyici araç ve tekniklerin seçimi ile oldukça esnek bir prosedürdür. Bununla birlikte, her durumda EİA, tüm kararlar için bir denetim izi sağlayan, faaliyet bazlı, yinelemeli (tekrarlayan) bir süreçtir. EİA, eğitimin tek başına bir çözüm olacağını ifade etmez ve etmemelidir.
Genel bir kural olarak EİA yöntemi operasyonel/iş kabiliyetindeki bir değişikliğin gerekli olan eğitim kaynakları üzerinde bir artışa veya azaltmaya (düşürmeye) yönelik muhtemel bir etkisi olduğunda kullanılmalıdır.
=== 3.1.3. EİA FAALİYETLERİ VE ÇIKTILARI ===
=== 3.1.3. EİA FAALİYETLERİ VE ÇIKTILARI ===
Tasarım aşamasında tamamlanması beklenen adımlar Şekil 10’da kısaca gösterilmiştir. Bu adımların sıralaması örnek olarak verilmiş olup duruma göre sıralı yerine eş zamanlı olarak gerçekleştirilmeleri de mümkündür.
Tasarım aşamasında tamamlanması beklenen adımlar Şekil 10’da kısaca gösterilmiştir. Bu adımların sıralaması örnek olarak verilmiş olup duruma göre sıralı yerine eş zamanlı olarak gerçekleştirilmeleri de mümkündür.
[[Dosya:Şekil 10 Tasarım Aşaması Adımları.png|alt=Şekil 10 Tasarım Aşaması Adımları|sol|küçükresim|400x400pik|Şekil 10 Tasarım Aşaması Adımları]]
[[Dosya:Şekil 10 Tasarım Aşaması Adımları.png|alt=Şekil 10 Tasarım Aşaması Adımları|sol|küçükresim|400x400pik|Şekil 10 Tasarım Aşaması Adımları]]
'''Tablo 5 Eğitim Kazanımları'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|PERFORMANS/DAVRANIŞ
|PERFORMANS/DAVRANIŞ
'''Tablo 6 Eğitim Tasarımı Yönergeleri'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="2" |YÖNERGELER
| colspan="2" |YÖNERGELER
===3.2.3. ÖĞRENME HİYERARŞİSİNİN KURULMASI ===
===3.2.3. ÖĞRENME HİYERARŞİSİNİN KURULMASI ===
Birçok görev birden fazla alt görevden oluşur ve öğrencilerin bir görevi yerine getirebilmeleri için öncelikle bu alt görevleri bilmeleri ve gerçekleştirmeleri gerekir. Etkin bir eğitim için bu alt görevlere ait öğrenim kazanımları da belirlenmelidir. Görevler ve alt görevler için kazanımlar belirlendikten sonra farklı seviyelerdeki kazanımlar, sıralamalarının ve hiyerarşilerinin görülebildiği bir diyagramda görselleştirilebilir. Bu diyagram kazanım ya da öğrenme hiyerarşisi olarak adlandırılır. Eğitim tasarımı yaparken bilginin verilme sırasını belirleyen husus bu hiyerarşik diyagramdır. Örnek bir diyagram Şekil 11’de verilmiştir.
Birçok görev birden fazla alt görevden oluşur ve öğrencilerin bir görevi yerine getirebilmeleri için öncelikle bu alt görevleri bilmeleri ve gerçekleştirmeleri gerekir. Etkin bir eğitim için bu alt görevlere ait öğrenim kazanımları da belirlenmelidir. Görevler ve alt görevler için kazanımlar belirlendikten sonra farklı seviyelerdeki kazanımlar, sıralamalarının ve hiyerarşilerinin görülebildiği bir diyagramda görselleştirilebilir. Bu diyagram kazanım ya da öğrenme hiyerarşisi olarak adlandırılır. Eğitim tasarımı yaparken bilginin verilme sırasını belirleyen husus bu hiyerarşik diyagramdır. Örnek bir diyagram Şekil 11’de verilmiştir.
[[Dosya:Şekil 11 Hiyerarşik Diyagram Örneği.png|alt=Şekil 11 Hiyerarşik Diyagram Örneği|sol|küçükresim|400x400pik|Şekil 11 Hiyerarşik Diyagram Örneği]]
[[Dosya:Şekil12 Hiyerarşik Diyagram Örneği.jpg|alt=Şekil 11 Hiyerarşik Diyagram Örneği|sol|küçükresim|568x568pik|Şekil 11 Hiyerarşik Diyagram Örneği]]
Öğrenim kazanımları arasında görülebilecek ilişkiler tabloda verilmektedir.
Öğrenim kazanımları arasında görülebilecek ilişkiler tabloda verilmektedir.
'''Tablo 7 Öğrenim Kazanımları Arasındaki İlişki'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|BAĞIMLI
|BAĞIMLI
Mevcut materyallerin uygunluğu değerlendirilirken aşağıdaki tablo kullanılabilir.
Mevcut materyallerin uygunluğu değerlendirilirken aşağıdaki tablo kullanılabilir.
Tablo 8. Mevcut Materyallerin Uygunluğunun Değerlendirilmesi
'''Tablo 8 Mevcut Materyallerin Uygunluğunun Değerlendirilmesi'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|
|
Çoklu ortam materyallerinin dağıtım tiplerine göre gruplanmış başlıklarla avantaj ve kısıtları tablo ile verilmiştir.
Çoklu ortam materyallerinin dağıtım tiplerine göre gruplanmış başlıklarla avantaj ve kısıtları tablo ile verilmiştir.
'''Tablo 9 Çoklu Ortam Materyallerinin Avantaj ve Kısıtları'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|FORMAT
|FORMAT
'''Tablo 10 Unsurlar ve Soruları'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|UNSUR
|UNSUR
Bir eğitimin değerlendirilmesi için gerekli veriler, eğitilen personelin bilgi düzeyindeki değişim, davranışlarındaki farklılıklar, işyeri performansındaki değişim gibi etkilerin doğrulanması ile belirlenir. Bu doğrulama sürecinin sistematik hale getirilmesiyle oluşturulmuş olan ve dünyada sıkça kullanılan bir analiz yöntemi aşağıda yer almaktadır.
Bir eğitimin değerlendirilmesi için gerekli veriler, eğitilen personelin bilgi düzeyindeki değişim, davranışlarındaki farklılıklar, işyeri performansındaki değişim gibi etkilerin doğrulanması ile belirlenir. Bu doğrulama sürecinin sistematik hale getirilmesiyle oluşturulmuş olan ve dünyada sıkça kullanılan bir analiz yöntemi aşağıda yer almaktadır.
'''Tablo 11 Doğrulama Evreleri'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''Evre'''
|'''Evre'''
==== İç Doğrulama ====
==== İç Doğrulama ====
'''Tablo 12 İç Doğrulama Evreleri'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''Evre'''
|'''Evre'''
====Dış Doğrulama====
====Dış Doğrulama====
'''Tablo 13 Harici Doğrulama Evresi'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''Evre'''
|'''Evre'''
====Yorumlama (Çıkarımda Bulunma)====
====Yorumlama (Çıkarımda Bulunma)====
'''Tablo 14 Yorumlama Evresi'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''Evre'''
|'''Evre'''
Kurum harekât ihtiyaçlarını veya operasyonel gereksinimlerini karşılamak maksadıyla yeni bir proje başlatmaya, mevcut sistemini iyileştirme ve idamesine, hazır bir ürünü veya seçilen ürün üzerinde ihtiyaçlarına göre değişiklik yapılmasına karar verebilir. Söz konusu tercihler de kurumda yeni bir ekipman (sistem veya ürün) tedarikine, organizasyonel değişime ve mevzuat değişikliklerine yol açabilir. Bu seçimler ihtiyaç duyulacak eğitimleri doğrudan etkiler.
Kurum harekât ihtiyaçlarını veya operasyonel gereksinimlerini karşılamak maksadıyla yeni bir proje başlatmaya, mevcut sistemini iyileştirme ve idamesine, hazır bir ürünü veya seçilen ürün üzerinde ihtiyaçlarına göre değişiklik yapılmasına karar verebilir. Söz konusu tercihler de kurumda yeni bir ekipman (sistem veya ürün) tedarikine, organizasyonel değişime ve mevzuat değişikliklerine yol açabilir. Bu seçimler ihtiyaç duyulacak eğitimleri doğrudan etkiler.
Sistemin veya ürünün en uygun performansta hazır olma durumunu temin ederek ömrü boyunca işletilmesi, idamesi ve desteklenmesini sağlanmak için eğitim en önemli unsurlardan biridir. Kullanıcı tarafından başarı ile kullanılamayan çok iyi bir sistem veya ürünün, yeterli operasyonel katkı sağlaması beklenemez. Projenin başarılı bir şekilde uygulanması için de eğitim faaliyetlerinin eğitim ihtiyaçları analizi yapılarak yürütülmesi büyük bir katkı sağlayacaktır.
Sistemin veya ürünün en uygun performansta hazır olma durumunu temin ederek ömrü boyunca işletilmesi, idamesi ve desteklenmesini sağlanmak için eğitim en önemli unsurlardan biridir. Kullanıcı tarafından başarı ile kullanılamayan çok iyi bir sistem veya ürünün, yeterli operasyonel katkı sağlaması beklenemez. Projenin başarılı bir şekilde uygulanması için de eğitim faaliyetlerinin eğitim ihtiyaçları analizi yapılarak yürütülmesi büyük bir katkı sağlayacaktır.
Eğitimhtiyaçları Analizi kapsamında, eğitim ve ihtiyaçlarının belirlenmesi, planlanması ile eğitim desteği için kaynak ayrılması, bir eğitim stratejisinin uygulanması, personelin eğitilerek proje türü, büyüklüğü ve proje modeline göre özel uyarlama ve değerlendirme yapılması da iş yükünü ve maliyetleri düşürecektir. Aksi takdirde kaynak israfından kaçınmak ve maliyet etkinliğini sağlamak açısından hem kurum hem de projeyi/ürünü sağlayan firma zarar görebilir.
Eğitimhtiyaçları Analizi kapsamında, eğitim ve ihtiyaçlarının belirlenmesi, planlanması ile eğitim desteği için kaynak ayrılması, bir eğitim stratejisinin uygulanması, personelin eğitilerek proje türü, büyüklüğü ve proje modeline göre özel uyarlama ve değerlendirme yapılması da iş yükünü ve maliyetleri düşürecektir. Aksi takdirde kaynak israfından kaçınmak ve maliyet etkinliğini sağlamak açısından hem kurum hem de projeyi/ürünü sağlayan firma zarar görebilir.
==4.2. PROJE TÜRLERİ VE EİA İLİŞKİSİ==
==4.2. PROJE TÜRLERİ VE EİA İLİŞKİSİ==
Eğitim ihtiyaçları analizinde öncelikle projenin türü dikkate alınmalıdır. Genel olarak projeler dört ana başlıkta değerlendirilebilir. Bunlar;
Eğitim ihtiyaçları analizinde öncelikle projenin türü dikkate alınmalıdır. Genel olarak projeler dört ana başlıkta değerlendirilebilir. Bunlar;
* '''Modernizasyon Projesi (MP):''' Tedariki sağlanacak mal, hizmet alımları ile bu alımlara ilişkin yapım işlerinin teminine yönelik projedir. Bu tür projeler yeni bir sistemin/ ürünün envantere kazandırılmak veya mevcut sistemlerin/ürünlerin yeteneklerin arttırılmak istendiği projelerdir. Yeni bir sistemin/ürünün envantere girecek olması durumunda daha önce sahip olunmayan teknoloji ve yeteneği kazandırmak amacıyla tasarım ve çalışma yapıldığından EİA son derece detaylı olmaktadır. Eğitim yöntemi, eğitim malzemeleri ve destek sistemleri ilk defa belirlenir ve oluşturulur. Genel olarak uygulaması en zor projelerdir. Diğer projelere göre daha uzun zaman alır ve ihtiyaç makamı ile firma arasında ileri düzeyde işbirliği gerektirir. Envanterdeki bir sistemin/ürünün yeteneğinin artırılması durumunda mevcut sistemin eğitimini almış personel bulunması sebebiyle, projenin kapsamına bağlı olarak geniş kapsamlı ve uzun süreli eğitimlere ihtiyaç duyulmayabilir.
* '''Modernizasyon Projesi (MP):''' Tedariki sağlanacak mal, hizmet alımları ile bu alımlara ilişkin yapım işlerinin teminine yönelik projedir. Bu tür projeler yeni bir sistemin/ ürünün envantere kazandırılmak veya mevcut sistemlerin/ürünlerin yeteneklerin arttırılmak istendiği projelerdir. Yeni bir sistemin/ürünün envantere girecek olması durumunda daha önce sahip olunmayan teknoloji ve yeteneği kazandırmak amacıyla tasarım ve çalışma yapıldığından EİA son derece detaylı olmaktadır. Eğitim yöntemi, eğitim malzemeleri ve destek sistemleri ilk defa belirlenir ve oluşturulur. Genel olarak uygulaması en zor projelerdir. Diğer projelere göre daha uzun zaman alır ve ihtiyaç makamı ile firma arasında ileri düzeyde işbirliği gerektirir. Envanterdeki bir sistemin/ürünün yeteneğinin artırılması durumunda mevcut sistemin eğitimini almış personel bulunması sebebiyle, projenin kapsamına bağlı olarak geniş kapsamlı ve uzun süreli eğitimlere ihtiyaç duyulmayabilir.
* '''Ar-Ge Projesi (ARGE):''' Yurtiçi teknolojik birikim sağlamayı, alt sistem, bileşen ve teknoloji geliştirmeyi hedefleyen, seri üretimi içermeyen projedir. Seri üretimi içermemesi sebebiyle eğitime ihtiyaç olup olmadığı, eğer varsa eğitim ihtiyacı kapsamının projede net olarak belirlenmesi önemlidir.
* '''Ar-Ge Projesi (ARGE):''' Yurtiçi teknolojik birikim sağlamayı, alt sistem, bileşen ve teknoloji geliştirmeyi hedefleyen, seri üretimi içermeyen projedir. Seri üretimi içermemesi sebebiyle eğitime ihtiyaç olup olmadığı, eğer varsa eğitim ihtiyacı kapsamının projede net olarak belirlenmesi önemlidir.
* '''Lojistik Destek Projesi (LDP):''' Envanterde bulunan veya bulunacak olan araç, gereç ve sistemlere bakım, onarım, iyileştirme ve benzeri hususlarda lojistik destek sağlanmasına yönelik mal ve hizmet alımına ilişkin bütünleşik projedir. Proje kapsamında yapılması öngörülen iyileştirmeler varsa, bu iyileştirmelerin büyüklüğü eğitim ihtiyaçlarını belirler. Görev başı eğitimlerin uygulanabilmesi sebebiyle eğitim maliyetleri daha düşük olabilir.
* '''Lojistik Destek Projesi (LDP):''' Envanterde bulunan veya bulunacak olan araç, gereç ve sistemlere bakım, onarım, iyileştirme ve benzeri hususlarda lojistik destek sağlanmasına yönelik mal ve hizmet alımına ilişkin bütünleşik projedir. Proje kapsamında yapılması öngörülen iyileştirmeler varsa, bu iyileştirmelerin büyüklüğü eğitim ihtiyaçlarını belirler. Görev başı eğitimlerin uygulanabilmesi sebebiyle eğitim maliyetleri daha düşük olabilir.
* '''Acil Alım Projesi (AA):''' Önceden öngörülemeyen, İhtiyaç makamı tarafından 12 (on iki) ay içerisinde karşılanması talep edilen ve karşılanamaması durumunda ulusal/uluslararası görev ve/veya sorumlulukların yerine getirilmesini engelleyen ihtiyaçların teminine yönelik projedir. Kısa süreli olması nedeniyle hazır ürün veya sisteme sahip firmaların tercih edilmesine sebep olur. Ürünleşme tamamlandığı takdirde ürün ile beraber oluşturulmuş kullanıcı ve bakım kılavuzlarının olgunlukları yüksektir. Daha evvel eğitimlerinin verilmiş olması da eğitim planlamasının hızlı ve kolay uygulanabilmesinin yolunu açar. Ancak tedarik zamanının kısa olması nedeniyle müşterinin değişiklik isteklerine genel olarak destek verilmesini zorlaştırır.
* '''Acil Alım Projesi (AA):''' Önceden öngörülemeyen, İhtiyaç makamı tarafından 12 (on iki) ay içerisinde karşılanması talep edilen ve karşılanamaması durumunda ulusal/uluslararası görev ve/veya sorumlulukların yerine getirilmesini engelleyen ihtiyaçların teminine yönelik projedir. Kısa süreli olması nedeniyle hazır ürün veya sisteme sahip firmaların tercih edilmesine sebep olur. Ürünleşme tamamlandığı takdirde ürün ile beraber oluşturulmuş kullanıcı ve bakım kılavuzlarının olgunlukları yüksektir. Daha evvel eğitimlerinin verilmiş olması da eğitim planlamasının hızlı ve kolay uygulanabilmesinin yolunu açar. Ancak tedarik zamanının kısa olması nedeniyle müşterinin değişiklik isteklerine genel olarak destek verilmesini zorlaştırır.
== 4.3. PROJE MODELİ VE EİA İLİŞKİSİ==
== 4.3. PROJE MODELİ VE EİA İLİŞKİSİ==
Proje türleri ile arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Genel olarak proje modelleri aşağıdaki gibidir;
Proje türleri ile arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Genel olarak proje modelleri aşağıdaki gibidir;
* '''Yurtiçi Geliştirme:''' Tasarım, geliştirme, üretim faaliyetlerinin yerli yükleniciler tarafından yapıldığı proje modelidir. Genellikle, modernizasyon ve ARGE projelerinde yeni yetenek ihtiyacının kazanılması için uygulanmaktadır. EİA detaylı olarak yapılmalı, kurum ve firma işbirliği içinde çalışmalıdır.
* '''Yurtiçi Geliştirme:''' Tasarım, geliştirme, üretim faaliyetlerinin yerli yükleniciler tarafından yapıldığı proje modelidir. Genellikle, modernizasyon ve ARGE projelerinde yeni yetenek ihtiyacının kazanılması için uygulanmaktadır. EİA detaylı olarak yapılmalı, kurum ve firma işbirliği içinde çalışmalıdır.
* '''Hazır Alım:''' Mal ve/veya hizmetin hazır olarak temin edildiği proje modelidir. Lojistik Destek ve/veya acil alım projelerinde tercih edilir ve bu kapsamda değerlendirilebilir.
* '''Hazır Alım:''' Mal ve/veya hizmetin hazır olarak temin edildiği proje modelidir. Lojistik Destek ve/veya acil alım projelerinde tercih edilir ve bu kapsamda değerlendirilebilir.
* '''Ortak Üretim:''' Mal ve/veya hizmetin teknoloji veya üretim veri paketi transferi/geliştirme ile yurtiçinde üretildiği veya ifa edildiği proje modelidir. Genellikle, modernizasyon ve ARGE projelerinde uygulanmaktadır.
* '''Ortak Üretim:''' Mal ve/veya hizmetin teknoloji veya üretim veri paketi transferi/geliştirme ile yurtiçinde üretildiği veya ifa edildiği proje modelidir. Genellikle, modernizasyon ve ARGE projelerinde uygulanmaktadır.
* '''Uluslararası Konsorsiyum:''' Birden fazla ülkenin ortak ihtiyacının karşılanmasına yönelik proje modelidir. Ortak üretim modelinde olduğu gibidir, ancak uluslararası olarak iştirak edilir ve ortak maliyetleri düşürmek için kullanılmaya çalışılır. Bununla beraber ürün veya sistemin parçalarının farklı ülke ve gruplar tarafından üretilmesi ve geliştirilmesi ELD faaliyetlerinin özellikle eğitim ihtiyaçları analizi ve yeteneğinin elde edilmesi ve korunması konusunda detaylı çalışma gerektirir.
* '''Uluslararası Konsorsiyum:''' Birden fazla ülkenin ortak ihtiyacının karşılanmasına yönelik proje modelidir. Ortak üretim modelinde olduğu gibidir, ancak uluslararası olarak iştirak edilir ve ortak maliyetleri düşürmek için kullanılmaya çalışılır. Bununla beraber ürün veya sistemin parçalarının farklı ülke ve gruplar tarafından üretilmesi ve geliştirilmesi ELD faaliyetlerinin özellikle eğitim ihtiyaçları analizi ve yeteneğinin elde edilmesi ve korunması konusunda detaylı çalışma gerektirir.
==4.4. EİA UYARLAMASI BASAMAKLARI==
==4.4. EİA UYARLAMASI BASAMAKLARI==
EİA daha evvelki bölümlerde belirtildiği gibi temel olarak dört aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada kapsam belirlenir, bu esnada öncelikle projenin türü ve modeli belirlenir. Proje ve nihai kullanıcıların ihtiyaç duyduğu hususlar hakkında mümkün olduğunca fazla bilgi edinilerek başlanmalıdır ve mümkün olduğunca erken tamamlanmalıdır. Belirlenen türe ve modele göre toplanacak veriler doğrultusunda EİA’nın ne detayda yapılacağına karar verilir.
EİA daha evvelki bölümlerde belirtildiği gibi temel olarak dört aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada kapsam belirlenir, bu esnada öncelikle projenin türü ve modeli belirlenir. Proje ve nihai kullanıcıların ihtiyaç duyduğu hususlar hakkında mümkün olduğunca fazla bilgi edinilerek başlanmalıdır ve mümkün olduğunca erken tamamlanmalıdır. Belirlenen türe ve modele göre toplanacak veriler doğrultusunda EİA’nın ne detayda yapılacağına karar verilir.
===4.4.1. PROJE TÜRÜ, MODELİ VE BÜYÜKLÜKLERİ İLİŞKİSİ ===
===4.4.1. PROJE TÜRÜ, MODELİ VE BÜYÜKLÜKLERİ İLİŞKİSİ ===
[[Dosya:Proje Türü, Modeli ve Büyüklükleri İlişkisi .png|alt=Proje Türü, Modeli ve Büyüklükleri İlişkisi |sol|küçükresim|667x667pik|Proje Türü, Modeli ve Büyüklükleri İlişkisi ]]
[[Dosya:Proje Türü, Modeli ve Büyüklüğü İlişkisi.jpg|alt=Proje Türü, Modeli ve Büyüklükleri İlişkisi|sol|küçükresim|673x673pik|Proje Türü, Modeli ve Büyüklükleri İlişkisi]]
Tablo 15. Operasyonel Görev Analizi ve Proje Türleri Arasındaki Uyarlama Zorluk Derecesi İlişkisi
'''Tablo 15 Operasyonel Görev Analizi ve Proje Türleri Arasındaki Uyarlama Zorluk Derecesi İlişkisi'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="8" |'''Operasyonel Görev Analizi (Operational Task Analysis-OTA)'''
| colspan="8" |'''Operasyonel Görev Analizi (Operational Task Analysis-OTA)'''
|}
|}
'''Tablo 16 Eğitim Seçenekleri Analizi ve Proje Türlerine Göre Uyarlamada Dikkate Alınması Gerekli Hususlar'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="7" |Eğitim Seçenekleri Analizi (Training Options Analysis-TOA)
| colspan="7" |Eğitim Seçenekleri Analizi (Training Options Analysis-TOA)
'''Tablo 17 Eğitim Fark Analizi ve Proje Türleri Arasındaki Uyarlama Zorluk Derece İlişkisi'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="7" |Eğitim Fark Analizi (Training Gap Analysis-TGA)
| colspan="7" |Eğitim Fark Analizi (Training Gap Analysis-TGA)