2.239
değişiklik
Değişiklikler
Sistem Ömür Devri Yönetiminde Demodelik Yönetimi Rehberi (kaynağı gör)
14.47, 28 Mayıs 2021 tarihindeki hâli
, 14.47, 28 Mayıs 2021→1.7 TANIMLAR VE KISALTMALAR
|}
|}
== 1.7 TANIMLAR VE KISALTMALAR ==
== 1.7 TANIMLAR VE KISALTMALAR ==
=== 1.7.1 TANIMLAR ===
=== 1.7.1 TANIMLAR ===
Tablo 2 Tanımlar
Tablo 2 Tanımlar
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|}
|}
=== 1.7.2 KISALTMALAR ===
=== 1.7.2 KISALTMALAR ===
Tablo 3 Kısaltmalar
Tablo 3 Kısaltmalar
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
== 1.8 TABLOLAR VE ŞEKİLLER ==
== 1.8 TABLOLAR VE ŞEKİLLER ==
=== 1.8.1 TABLOLAR ===
=== 1.8.1 TABLOLAR ===
Tablo 1 Değişiklik İzleme Tablosu. 8
Tablo 1 Değişiklik İzleme Tablosu. 8
Tablo 3 Kısaltmalar 13
Tablo 3 Kısaltmalar 13
=== 1.8.2 ŞEKİLLER ===
=== 1.8.2 ŞEKİLLER ===
Şekil 1 Demodelik Gösterimi 16
Şekil 1 Demodelik Gösterimi 16
Şekil 9 Parça Üretim Hacmi Grafiğinde Üretim Sonu (EOP) Duyurusu ve Demodelik Senaryoları 37
Şekil 9 Parça Üretim Hacmi Grafiğinde Üretim Sonu (EOP) Duyurusu ve Demodelik Senaryoları 37
= 2. DEMODELİK VE DEMODELİK YÖNETİMİ =
= 2. DEMODELİK VE DEMODELİK YÖNETİMİ =
== 2.1 DEMODELİK NEDİR? ==
== 2.1 DEMODELİK NEDİR? ==
Demodelik; IEC62402 standardında, “bir ürünün, orijinal özelliklerine uygun şekilde üreticisinden temin edilebilirlikten temin edilememeye geçiş durumu” olarak tanımlanmakta olup uluslararası literatürde “Obsolescence” ve “Diminishing Manufacturing Sources and Material Shortages” olarak da bilinmektedir. Demodelik,
Demodelik; IEC62402 standardında, “bir ürünün, orijinal özelliklerine uygun şekilde üreticisinden temin edilebilirlikten temin edilememeye geçiş durumu” olarak tanımlanmakta olup uluslararası literatürde “Obsolescence” ve “Diminishing Manufacturing Sources and Material Shortages” olarak da bilinmektedir. Demodelik,
Şekil 1 Demodelik Gösterimi
Şekil 1 Demodelik Gösterimi
Savunma sanayinde üretilen elektronik/elektro optik malzemelerin yaşam süreleri 15-20 yıl ve uçak, obüs, gemi vb. sistemlerin yaşam süreleri 30-50 yıl civarında iken silah sistemleri için bu süreler 60 yıla kadar uzayabilmektedir. Bu sebeple, geliştirilen veya tedarik edilen sistemlerde, sürdürülebilir olma, göreve hazır bulundurulma hususları kritik öneme sahiptir. Diğer taraftan, ömrü uzun olan bir sistemde, daha kısa yaşam ömrüne sahip alt sistemler ve bileşenler bulunabilmektedir. Şekil 2’deki grafikte de bir örneği görüldüğü üzere, bir sistem ömür devrinin daha başlarında iken, bahse konu sistemde kullanılan bir elektronik/elektro-optik parça kendi ömür devrinin sonuna gelebilmektedir.
Savunma sanayinde üretilen elektronik/elektro optik malzemelerin yaşam süreleri 15-20 yıl ve uçak, obüs, gemi vb. sistemlerin yaşam süreleri 30-50 yıl civarında iken silah sistemleri için bu süreler 60 yıla kadar uzayabilmektedir. Bu sebeple, geliştirilen veya tedarik edilen sistemlerde, sürdürülebilir olma, göreve hazır bulundurulma hususları kritik öneme sahiptir. Diğer taraftan, ömrü uzun olan bir sistemde, daha kısa yaşam ömrüne sahip alt sistemler ve bileşenler bulunabilmektedir. Şekil 2’deki grafikte de bir örneği görüldüğü üzere, bir sistem ömür devrinin daha başlarında iken, bahse konu sistemde kullanılan bir elektronik/elektro-optik parça kendi ömür devrinin sonuna gelebilmektedir.
Şekil 2'''.''' Sistem Ömür Devri - Parça Ömür Devri Gösterimi
Şekil 2'''.''' Sistem Ömür Devri - Parça Ömür Devri Gösterimi
Şekil 3'''.''' İdeal Dünya Beklentileri İle Gerçekte Yaşananlar
Şekil 3'''.''' İdeal Dünya Beklentileri İle Gerçekte Yaşananlar
== 2.2 DEMODELİK YÖNETİMİ NEDİR? ==
== 2.2 DEMODELİK YÖNETİMİ NEDİR? ==
Ömür devri uzun olan savunma sistemlerinin, sistemin harekâttan sâkıt kalmaması ve ömür devri maliyetlerinin düşürülmesi için, bakım/onarım, yedek parça temini ve modernizasyon ihtiyacı konularının,
Ömür devri uzun olan savunma sistemlerinin, sistemin harekâttan sâkıt kalmaması ve ömür devri maliyetlerinin düşürülmesi için, bakım/onarım, yedek parça temini ve modernizasyon ihtiyacı konularının,
Reaktif ve proaktif yaklaşım ile ilgili genel hatlar Şekil 4’te özetlenmiş olup, ilerleyen bölümlerde de detaylandırılmıştır.
Reaktif ve proaktif yaklaşım ile ilgili genel hatlar Şekil 4’te özetlenmiş olup, ilerleyen bölümlerde de detaylandırılmıştır.
Şekil 4'''.''' Reaktif ve Proaktif Yaklaşım
Şekil 4'''.''' Reaktif ve Proaktif Yaklaşım
=== 2.2.1 RİSK ANALİZİ ===
=== 2.2.1 RİSK ANALİZİ ===
Demodelik yönetimi risk analizi kapsamında, üreticinin veya bir veri tabanının ürüne ilişkin üretimden kaldırma tarihi bildirimi veya kestirimi, alternatif ürünlerin mevcudiyeti, çevre koruma düzenlemelerine uyum gibi durumlar dikkate alınarak ihtiyaca göre risk kriterleri belirlenir. Bu kriterler belirli ağırlıklarla ihtimal hesabına katılarak demode olma ihtimali hesaplanır.
Demodelik yönetimi risk analizi kapsamında, üreticinin veya bir veri tabanının ürüne ilişkin üretimden kaldırma tarihi bildirimi veya kestirimi, alternatif ürünlerin mevcudiyeti, çevre koruma düzenlemelerine uyum gibi durumlar dikkate alınarak ihtiyaca göre risk kriterleri belirlenir. Bu kriterler belirli ağırlıklarla ihtimal hesabına katılarak demode olma ihtimali hesaplanır.
- Yasal Gereksinimlere Uyumluluk Riski
- Yasal Gereksinimlere Uyumluluk Riski
==='''2.2.1.1 ÖMÜR DEVRİ RİSKİ'''===
Üreticinin EOP duyurusu durum bilgisini vermektedir. Ürün için herhangi bir EOP bildirimi yok ise bu ürün ile ilgili EOP tarihi kestirimi yapılır veya bu alanda hizmet sunan bir veri tabanından kestirimler doğrudan alınır. Bu tahminleme; ürünün piyasaya çıkış tarihi, ürün ailesindeki değişimler, ürünün piyasadaki satış seyri, satıcılardaki stok seviyesi, üretim teknolojileri ve yeni teknolojik gelişmeler göz önüne alınarak yapılır. Üretici ilan ettiği veya tahminen oluşturulan üretimden kalkma tarihi bilgisine göre kullanıcı, destek verilen sistemin kalan ömrü veya geliştirilen bir sistem ise ArGe süresi ve operasyonel ömrüne göre durum belirlemesi ve ömür devri risk değerlendirmesi yapabilir.
Üreticinin EOP duyurusu durum bilgisini vermektedir. Ürün için herhangi bir EOP bildirimi yok ise bu ürün ile ilgili EOP tarihi kestirimi yapılır veya bu alanda hizmet sunan bir veri tabanından kestirimler doğrudan alınır. Bu tahminleme; ürünün piyasaya çıkış tarihi, ürün ailesindeki değişimler, ürünün piyasadaki satış seyri, satıcılardaki stok seviyesi, üretim teknolojileri ve yeni teknolojik gelişmeler göz önüne alınarak yapılır. Üretici ilan ettiği veya tahminen oluşturulan üretimden kalkma tarihi bilgisine göre kullanıcı, destek verilen sistemin kalan ömrü veya geliştirilen bir sistem ise ArGe süresi ve operasyonel ömrüne göre durum belirlemesi ve ömür devri risk değerlendirmesi yapabilir.
'''Obsolete:''' Malzemenin demode olduğu ve üretici tarafından artık üretilmeyeceği bilgisidir. Reaktif aksiyonlar değerlendirilir.
'''Obsolete:''' Malzemenin demode olduğu ve üretici tarafından artık üretilmeyeceği bilgisidir. Reaktif aksiyonlar değerlendirilir.
==='''2.2.1.2 ÇOKLU KAYNAK RİSKİ'''===
Ürünün farklı üreticiler tarafından üretilmesi veya benzer özelliklerde aynı fonksiyonları sağlayan eşdeğer ürünlerin sayısı parametre olarak göz önüne alınır. Kullanıcı bu veriler ışığında risk değerlendirmesini yapar.
Ürünün farklı üreticiler tarafından üretilmesi veya benzer özelliklerde aynı fonksiyonları sağlayan eşdeğer ürünlerin sayısı parametre olarak göz önüne alınır. Kullanıcı bu veriler ışığında risk değerlendirmesini yapar.
==='''2.2.1.3 TEDARİKÇİ VE STOK RİSKİ'''===
Ürün satışını yapan farklı tedarikçi sayısı ve stok seviyelerine göre yapılan risk değerlendirmesidir. Kullanıcı belirleyeceği aralıklara göre bu parametrelerle oluşabilecek riskleri sınıflandırabilir.
Ürün satışını yapan farklı tedarikçi sayısı ve stok seviyelerine göre yapılan risk değerlendirmesidir. Kullanıcı belirleyeceği aralıklara göre bu parametrelerle oluşabilecek riskleri sınıflandırabilir.
==='''2.2.1.4 YASAL GEREKSİNİMLERE UYUMLULUK RİSKİ'''===
Ürünün küresel ve bölgesel yasalara uyum, çevre koruma ve tehlikeli kimyasal madde içermemesi düzenlemelerine uygunluğu açısından yapılan risk değerlendirmesidir. Bu değerlendirmede dikkate alınabilecek bazı direktifler şunlardır:
Ürünün küresel ve bölgesel yasalara uyum, çevre koruma ve tehlikeli kimyasal madde içermemesi düzenlemelerine uygunluğu açısından yapılan risk değerlendirmesidir. Bu değerlendirmede dikkate alınabilecek bazı direktifler şunlardır:
Yukarıdaki direktifler kullanıcının dikkatine sunulmakla birlikte kullanıcılar/üreticiler kendi uymaları gereken yasal gereksinimlerini belirleyip kendi risk içeriklerini oluşturabilirler.
Yukarıdaki direktifler kullanıcının dikkatine sunulmakla birlikte kullanıcılar/üreticiler kendi uymaları gereken yasal gereksinimlerini belirleyip kendi risk içeriklerini oluşturabilirler.
==='''2.2.1.5 TOPLAM RİSK DEĞERİ VE SONUÇ''' ===
Yukarıdaki 4 faktörün çıktıları ile Toplam Risk Değerinin bulunması gerekmektedir. Bunun için kullanıcı bu faktörleri değerlendirerek Toplam Risk Değerini çıkartacak bir algoritma ve referans tablo oluşturabilir.
Yukarıdaki 4 faktörün çıktıları ile Toplam Risk Değerinin bulunması gerekmektedir. Bunun için kullanıcı bu faktörleri değerlendirerek Toplam Risk Değerini çıkartacak bir algoritma ve referans tablo oluşturabilir.
Yapılan risk analizinin sonucuna göre, reaktif ya da proaktif demodelik yönetimi stratejisi ile devam edileceğine karar verilir.
Yapılan risk analizinin sonucuna göre, reaktif ya da proaktif demodelik yönetimi stratejisi ile devam edileceğine karar verilir.
=== 2.2.2 REAKTİF YAKLAŞIM ===
=== 2.2.2 REAKTİF YAKLAŞIM ===
Reaktif demodelik yönetimi stratejisinde, çözüm yöntemlerinin problemin ortaya çıkmasından sonra geliştirilmesi esastır. Bu kapsamda ilgili ürün demodelik sürecine girmediği sürece demodelik etkilerini azaltmaya yönelik bir çalışma başlatılmamakta olup bu yaklaşımın uygulandığı durumlar aşağıda listelenmiştir:
Reaktif demodelik yönetimi stratejisinde, çözüm yöntemlerinin problemin ortaya çıkmasından sonra geliştirilmesi esastır. Bu kapsamda ilgili ürün demodelik sürecine girmediği sürece demodelik etkilerini azaltmaya yönelik bir çalışma başlatılmamakta olup bu yaklaşımın uygulandığı durumlar aşağıda listelenmiştir:
'''Tasarım değişikliğine gidilmesi (Redesign):''' Minör ve majör tasarım değişiklikleri demodelik çözümleri içinde sırasıyla en maliyetli olanlardır. Yeniden tasarımın maliyetinin hesaplanmasında mühendislik, program yönetimi, entegrasyon, kalibrasyon, yeniden yeterlilik test maliyetleri de hesaba katılmaktadır.
'''Tasarım değişikliğine gidilmesi (Redesign):''' Minör ve majör tasarım değişiklikleri demodelik çözümleri içinde sırasıyla en maliyetli olanlardır. Yeniden tasarımın maliyetinin hesaplanmasında mühendislik, program yönetimi, entegrasyon, kalibrasyon, yeniden yeterlilik test maliyetleri de hesaba katılmaktadır.
=== 2.2.3 PROAKTİF YAKLAŞIM ===
=== 2.2.3 PROAKTİF YAKLAŞIM ===
Proaktif demodelik yönetimi stratejisi, ürünün demode olma olasılığı göz önünde bulundurularak demodelik yönetim planının başlangıç aşamasında geliştirilmesi ve uygulanmasını esas alır. Bu strateji, demodelik sonrasında sistem üzerinde oluşması beklenen olumsuz zaman ve maliyet etkilerini mümkün olan en az seviyeye indirmekle beraber demodeliği tamamen ortadan kaldırmaz.
Proaktif demodelik yönetimi stratejisi, ürünün demode olma olasılığı göz önünde bulundurularak demodelik yönetim planının başlangıç aşamasında geliştirilmesi ve uygulanmasını esas alır. Bu strateji, demodelik sonrasında sistem üzerinde oluşması beklenen olumsuz zaman ve maliyet etkilerini mümkün olan en az seviyeye indirmekle beraber demodeliği tamamen ortadan kaldırmaz.
5. Risk Azaltıcı Alım
5. Risk Azaltıcı Alım
==='''2.2.3.1 TASARIM KRİTERLERİ'''===
Sistem ömür devri süresince demodelikten etkilenme olasılığını en aza indirmek amacıyla tasarım aşamasında ürün seçimine yönelik aşağıdaki kriterler göz önünde bulundurulmalıdır:
Sistem ömür devri süresince demodelikten etkilenme olasılığını en aza indirmek amacıyla tasarım aşamasında ürün seçimine yönelik aşağıdaki kriterler göz önünde bulundurulmalıdır:
- Değişen teknolojinin gereği olarak, öngörülebilen bir gelecekte demode olması beklenen komponent ve ürünler arasından güncel olanların seçilerek, mümkün olduğunca güncelleme olanağı elde edilebilecek özellikte altyapı içerecek şekilde tasarım yapmaya özen gösterilmesi.
- Değişen teknolojinin gereği olarak, öngörülebilen bir gelecekte demode olması beklenen komponent ve ürünler arasından güncel olanların seçilerek, mümkün olduğunca güncelleme olanağı elde edilebilecek özellikte altyapı içerecek şekilde tasarım yapmaya özen gösterilmesi.
==='''2.2.3.2 TEKNOLOJİK UYUMLULUK'''===
Biçim, uyum ve işlev olarak aynı özelliklere sahip birimlerin üretim ve ürün desteği boyunca birbirleri yerine kullanılabilmesi için tasarım aşamasında uygun arayüzlerin tanımlanması ve kullanılması önemlidir. Bu arayüzler birim içinde kullanılan teknolojiden bağımsız olarak düşünülmeli ve gelecekte de kullanılabilecek genel standartlara uygun olarak belirlenmelidir. Aşağıda belirtilen yapılarda teknolojik uyumluluk, projenin başından itibaren göz önünde bulundurulmalıdır:
Biçim, uyum ve işlev olarak aynı özelliklere sahip birimlerin üretim ve ürün desteği boyunca birbirleri yerine kullanılabilmesi için tasarım aşamasında uygun arayüzlerin tanımlanması ve kullanılması önemlidir. Bu arayüzler birim içinde kullanılan teknolojiden bağımsız olarak düşünülmeli ve gelecekte de kullanılabilecek genel standartlara uygun olarak belirlenmelidir. Aşağıda belirtilen yapılarda teknolojik uyumluluk, projenin başından itibaren göz önünde bulundurulmalıdır:
- Demode olma olasılığı yüksek sistemler
- Demode olma olasılığı yüksek sistemler
==='''2.2.3.3 DEMODELİK TAKİBİ'''===
Demodelik takibi proaktif strateji ile yönetilmesi kararlaştırılan ürünlerin tasarımında kullanılan malzeme ve komponentleri izleyerek, demodelikten etkilenmeden tespit edilmesini olanaklı kılar. Bu sayede tasarım güncellemesi, planlı modifikasyonlar ya da ömür boyu alım gibi önlemler alınarak demodeliğin olumsuz etkileri en aza indirilmiş olur.
Demodelik takibi proaktif strateji ile yönetilmesi kararlaştırılan ürünlerin tasarımında kullanılan malzeme ve komponentleri izleyerek, demodelikten etkilenmeden tespit edilmesini olanaklı kılar. Bu sayede tasarım güncellemesi, planlı modifikasyonlar ya da ömür boyu alım gibi önlemler alınarak demodeliğin olumsuz etkileri en aza indirilmiş olur.
Komponent bazında demodelik takibi için veritabanı hizmetleri kullanılabileceği gibi, kritik komponent ve sarf malzemeler belirlenerek üreticilerden doğrudan sorgulama ve takip de yapılabilir.
Komponent bazında demodelik takibi için veritabanı hizmetleri kullanılabileceği gibi, kritik komponent ve sarf malzemeler belirlenerek üreticilerden doğrudan sorgulama ve takip de yapılabilir.
==='''2.2.3.4 PLANLI SİSTEM MODİFİKASYONLARI'''===
Proaktif strateji ile alınan önlemler içindeki bir seçenek de sistem üzerinde oluşabilecek olumsuz demodelik etkilerini önlemek amacıyla, belirli zamanlarda sistemin tamamı ya da bir kısmı üzerinde modifikasyonlar yapmaktır. Ancak bu planlamayı yapabilmek için demodeliğin oluşması beklenen zamanın doğru bir şekilde öngörülebiliyor olması gerekmektedir. Ayrıca yapılacak modifikasyonların sistemin ömür boyu maliyeti üzerindeki etkisi de göz önünde bulundurulmalıdır.
Proaktif strateji ile alınan önlemler içindeki bir seçenek de sistem üzerinde oluşabilecek olumsuz demodelik etkilerini önlemek amacıyla, belirli zamanlarda sistemin tamamı ya da bir kısmı üzerinde modifikasyonlar yapmaktır. Ancak bu planlamayı yapabilmek için demodeliğin oluşması beklenen zamanın doğru bir şekilde öngörülebiliyor olması gerekmektedir. Ayrıca yapılacak modifikasyonların sistemin ömür boyu maliyeti üzerindeki etkisi de göz önünde bulundurulmalıdır.
Planlı sistem modifikasyonları, yarı ömür modernizasyonu olarak sistemin işlevsel ve teknik özelliklerini zamanın gerektirdiği niteliklere çıkarmak üzere yapılan kapsamlı çalışmalara dahil olabileceği gibi; gerektiğinde, bağımsız, daha küçük çaplı modifikasyonlar olarak da gerçekleştirilebilir.
Planlı sistem modifikasyonları, yarı ömür modernizasyonu olarak sistemin işlevsel ve teknik özelliklerini zamanın gerektirdiği niteliklere çıkarmak üzere yapılan kapsamlı çalışmalara dahil olabileceği gibi; gerektiğinde, bağımsız, daha küçük çaplı modifikasyonlar olarak da gerçekleştirilebilir.
==='''2.2.3.5 RİSK AZALTICI ALIM'''===
Demodelik sürecinde olan malzemeler için üreticiler tarafından bildirilen EOP tarihine kadar ihtiyaç duyulacak miktarda yedek alınarak stoklanması proaktif strateji önlemlerinden biridir. Risk azaltıcı alıma karar verirken aşağıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurulmalıdır:
Demodelik sürecinde olan malzemeler için üreticiler tarafından bildirilen EOP tarihine kadar ihtiyaç duyulacak miktarda yedek alınarak stoklanması proaktif strateji önlemlerinden biridir. Risk azaltıcı alıma karar verirken aşağıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurulmalıdır:
- Risk azaltıcı alım yapılacak malzeme ile ilgili depolama koşulları araştırılarak malzemenin uzun süreli depolamaya uygun olup olmadığı, depolama sırasında periyodik kontrol/test gerektirip gerektirmediği ya da özel depolama koşullarına ihtiyaç duyup duymadığı belirlenmelidir.
- Risk azaltıcı alım yapılacak malzeme ile ilgili depolama koşulları araştırılarak malzemenin uzun süreli depolamaya uygun olup olmadığı, depolama sırasında periyodik kontrol/test gerektirip gerektirmediği ya da özel depolama koşullarına ihtiyaç duyup duymadığı belirlenmelidir.
== 2.3 ENTEGRE LOJİSTİK DESTEK (ELD) İÇİNDE DEMODELİK YÖNETİMİNİN ÖNEMİ VE BEKLENTİLER ==
== 2.3 ENTEGRE LOJİSTİK DESTEK (ELD) İÇİNDE DEMODELİK YÖNETİMİNİN ÖNEMİ VE BEKLENTİLER ==
Günümüz dünyasında; elektronik bileşenler, mekanik parçalar, yazılımlar, test ekipmanları, malzemeler, aletler hatta yürütülen faaliyetler bile demode olabilmektedir. Mevcut durumda; parçalar/sistemler daha kullanıma alınamadan, projelerin Geçici Kabul/Kabulleri yapılmadan, garanti döneminde ya da sonrasında demode olabilmektedir. Envanterdeki bir sisteme ilişkin bir parçanın değiştirilmesi gerektiğinde ve ilgili parçanın temin edilememesi durumunda, yüksek maliyetli bir çözüm gerekebilecek ve/veya kritik bir sistem harekâttan sâkıt kalabilecektir. Elektronik ekipmanlar ve sistemler için bir parçanın demode olması, ömür devri yönetimindeki en maliyetli kalemlerden birisi olup kullanıma hazır olmayı ve bakımın gerçekleştirilebilmesini etkileyen en büyük teknik risk olarak tanımlanmaktadır. Parçanın demode olmasına bağlı finansal risk ve etkiler aşağıda örnekleriyle mevcuttur:
Günümüz dünyasında; elektronik bileşenler, mekanik parçalar, yazılımlar, test ekipmanları, malzemeler, aletler hatta yürütülen faaliyetler bile demode olabilmektedir. Mevcut durumda; parçalar/sistemler daha kullanıma alınamadan, projelerin Geçici Kabul/Kabulleri yapılmadan, garanti döneminde ya da sonrasında demode olabilmektedir. Envanterdeki bir sisteme ilişkin bir parçanın değiştirilmesi gerektiğinde ve ilgili parçanın temin edilememesi durumunda, yüksek maliyetli bir çözüm gerekebilecek ve/veya kritik bir sistem harekâttan sâkıt kalabilecektir. Elektronik ekipmanlar ve sistemler için bir parçanın demode olması, ömür devri yönetimindeki en maliyetli kalemlerden birisi olup kullanıma hazır olmayı ve bakımın gerçekleştirilebilmesini etkileyen en büyük teknik risk olarak tanımlanmaktadır. Parçanın demode olmasına bağlı finansal risk ve etkiler aşağıda örnekleriyle mevcuttur:
· “Demodelik çok pahalıdır, ABD Deniz Kuvvetlerinin her yıl yüz milyonlarca dolar harcamasına sebep olmaktadır.”
· “Demodelik çok pahalıdır, ABD Deniz Kuvvetlerinin her yıl yüz milyonlarca dolar harcamasına sebep olmaktadır.”
· “Ticari havayolları için çalışan bir aviyonik üreticisi demode olmuş bir işlemci çipi değiştirmek için altı yüz bin dolar harcamıştır.”
· “Ticari havayolları için çalışan bir aviyonik üreticisi demode olmuş bir işlemci çipi değiştirmek için altı yüz bin dolar harcamıştır.”
· “F-16 programında demode olmuş bir alt bileşene bağlı olarak radarın yeniden tasarımı için beş yüz milyon dolar harcanmıştır.”
· “F-16 programında demode olmuş bir alt bileşene bağlı olarak radarın yeniden tasarımı için beş yüz milyon dolar harcanmıştır.”
Demodelik riskini azaltabilmenin en etkili yolu ise demodeliği yönetmektir. Savunma anayii projeleri kapsamında; demodelik yönetiminin hangi periyotları kapsaması gerektiği, ne kadar süre ile ve hangi sistemler üzerinde demodelik yönetimi yapılacağı sözleşmelerde tanımlanmaktadır. Ayrıca demodelik yönetimi ile dolaylı olarak ilgisi bulunan ve sözleşmelerde tanımlanan yedek parça sağlama taahhüdü kapsamında da demodelik yönetiminin yapılması gerekmektedir.
Demodelik riskini azaltabilmenin en etkili yolu ise demodeliği yönetmektir. Savunma anayii projeleri kapsamında; demodelik yönetiminin hangi periyotları kapsaması gerektiği, ne kadar süre ile ve hangi sistemler üzerinde demodelik yönetimi yapılacağı sözleşmelerde tanımlanmaktadır. Ayrıca demodelik yönetimi ile dolaylı olarak ilgisi bulunan ve sözleşmelerde tanımlanan yedek parça sağlama taahhüdü kapsamında da demodelik yönetiminin yapılması gerekmektedir.
Kullanıcı Beklentileri:
Kullanıcı Beklentileri:
- Sürdürülebilir uzun ömürlü bir sistem
- Sürdürülebilir uzun ömürlü bir sistem
- Maliyet odaklı çözümler
- Maliyet odaklı çözümler
- Bileşenler için üretici bağımsız çözümler
- Bileşenler için üretici bağımsız çözümler
- Onarım sürelerinin kısalması
- Onarım sürelerinin kısalması
- Etkin yedek parça temini
- Etkin yedek parça temini
Üretici/Tedarikçi Beklentileri:
Üretici/Tedarikçi Beklentileri:
- Geliştirme, üretim ve operasyon maliyetlerinin düşmesi
- Geliştirme, üretim ve operasyon maliyetlerinin düşmesi
- Ürün güncelleme periyotlarına daha sağlıklı karar verilmesi
- Ürün güncelleme periyotlarına daha sağlıklı karar verilmesi
- Stok maliyetlerinin azaltılması ve planlı şekilde yapılması
- Stok maliyetlerinin azaltılması ve planlı şekilde yapılması
- Siparişlere bağlı üretimlerde tedarik problemlerinin minimize edilmesi
- Siparişlere bağlı üretimlerde tedarik problemlerinin minimize edilmesi
== 2.4 DEMODELİK YÖNETİMİNİN ELD ELEMANLARI İLE ETKİLEŞİMİ ==
== 2.4 DEMODELİK YÖNETİMİNİN ELD ELEMANLARI İLE ETKİLEŞİMİ ==
Bir ürünün ömür devri boyunca desteklenebilmesi için kullanılacak teknik bilgi ve destek çözümünü geliştirmeye dair sorumluluk, ELD faaliyetleri kapsamında yürütülmektedir. Demodelik yönetiminin, aşağıda yer alan ELD elemanları;
Bir ürünün ömür devri boyunca desteklenebilmesi için kullanılacak teknik bilgi ve destek çözümünü geliştirmeye dair sorumluluk, ELD faaliyetleri kapsamında yürütülmektedir. Demodelik yönetiminin, aşağıda yer alan ELD elemanları;
- Bakım
- Bakım
- İkmal Desteği
- İkmal Desteği
- İş gücü ve Personel
- İş gücü ve Personel
- Destek ve Test Ekipmanları
- Destek ve Test Ekipmanları
- Tasarıma Etki/Tasarım Etkileşimi
- Tasarıma Etki/Tasarım Etkileşimi
- Teknik Veri ve Dokümantasyon
- Teknik Veri ve Dokümantasyon
- Eğitim ve Eğitim Desteği
- Eğitim ve Eğitim Desteği
- Tesisler ve Altyapı
- Tesisler ve Altyapı
- Paketleme, Elleçleme, Depolama ve Ulaştırma (PEDU)
- Paketleme, Elleçleme, Depolama ve Ulaştırma (PEDU)
- Bilgisayar Kaynakları
- Bilgisayar Kaynakları
- İdame Mühendisliği
- İdame Mühendisliği
- Ürün Destek Yönetimi ile Şekil 6’daki etkileşimi göz önünde bulundurularak sağlanması gerekmektedir.
- Ürün Destek Yönetimi ile Şekil 6’daki etkileşimi göz önünde bulundurularak sağlanması gerekmektedir.
Geliştirme aşamasında bulunan savunma ve güvenlik sistemlerinin tedarik zinciri kurgulanırken sistemlerin kullanım safhasında tedarikinde sıkıntı yaşanabilecek, özellikle kritik alt sistem, yedek parça, sarf malzemesi vb.’lerinin tespitinde lojistik destek analizlerinin çıktılarından yararlanılması gerekir (Bkz. TSSÖDYP-06 Lojistik Destek Analizleri ve Kayıtları Rehberi). Detay tasarım aşaması tamamlanıp kritik tasarım onayı verilmeden önce tedarikinde sıkıntı yaşanabilecek malzemelere ilişkin geri bildirimler ile gerekli konfigürasyon değişiklikleri (Bkz.TSSÖDYP-11 Sistem Ömür Devri Yönetiminde Konfigürasyon Rehberi) sağlanmalı, yeni konfigürasyon kalemleri dikkate alınarak lojistik destek analizleri tekrarlanmalı ve ELD Planları (ELDP) olgunlaştırılmalıdır (Bkz. TSSÖDYP-04 Entegre Lojistik Destek Rehberi). Bu aşamada ELD elemanlarından tasarıma etki ve ikmal desteğine ilişkin çalışmalar ön plana çıkar. (Bkz.TSSÖDYP-07 Tedarik Zinciri Yönetimi Rehberi)
Geliştirme aşamasında bulunan savunma ve güvenlik sistemlerinin tedarik zinciri kurgulanırken sistemlerin kullanım safhasında tedarikinde sıkıntı yaşanabilecek, özellikle kritik alt sistem, yedek parça, sarf malzemesi vb.’lerinin tespitinde lojistik destek analizlerinin çıktılarından yararlanılması gerekir (Bkz. TSSÖDYP-06 Lojistik Destek Analizleri ve Kayıtları Rehberi). Detay tasarım aşaması tamamlanıp kritik tasarım onayı verilmeden önce tedarikinde sıkıntı yaşanabilecek malzemelere ilişkin geri bildirimler ile gerekli konfigürasyon değişiklikleri (Bkz.TSSÖDYP-11 Sistem Ömür Devri Yönetiminde Konfigürasyon Rehberi) sağlanmalı, yeni konfigürasyon kalemleri dikkate alınarak lojistik destek analizleri tekrarlanmalı ve ELD Planları (ELDP) olgunlaştırılmalıdır (Bkz. TSSÖDYP-04 Entegre Lojistik Destek Rehberi). Bu aşamada ELD elemanlarından tasarıma etki ve ikmal desteğine ilişkin çalışmalar ön plana çıkar. (Bkz.TSSÖDYP-07 Tedarik Zinciri Yönetimi Rehberi)
Şekil 6 ELD Elemanları ile Demodelik Yönetimi Etkileşim Şeması
Şekil 6 ELD Elemanları ile Demodelik Yönetimi Etkileşim Şeması
Demodelik yönetimi faaliyetleri; sistem ömür devri boyunca teknik, taktik, lojistik, vb. ihtiyaçlar sebebiyle sistemde bir değişiklik ihtiyacının ortaya çıkması beklenmeksizin, Şekil 7’de yer aldığı akışta sürekli olarak yürütülmelidir.
Demodelik yönetimi faaliyetleri; sistem ömür devri boyunca teknik, taktik, lojistik, vb. ihtiyaçlar sebebiyle sistemde bir değişiklik ihtiyacının ortaya çıkması beklenmeksizin, Şekil 7’de yer aldığı akışta sürekli olarak yürütülmelidir.
Şekil 7 Sistem Ömür Devri Yönetiminde Demodelik Yönetimi Süreci Akış Şeması
Şekil 7 Sistem Ömür Devri Yönetiminde Demodelik Yönetimi Süreci Akış Şeması
== 2.5 DEMODELİK YÖNETİMİ SÜRECİNİN ÇIKTILARI ==
== 2.5 DEMODELİK YÖNETİMİ SÜRECİNİN ÇIKTILARI ==
Bir parçanın temin edilebilirliği, demodelik olgusu ve demodelik çözümlerine dair senaryolar, IEC62402 standardında yer alan iki grafik temelinde ele alınarak aşağıda açıklanmıştır. Bu kapsamda, Şekil 8’de gösterildiği gibi, stratejik yaklaşımla yeni ürün tasarımlarında grafikte belirtilen periyotta yer alan parçalar ve alt bileşenlerin tercih edilmesi önerilir. Tasarım, Ar-Ge sürecinde bu evrede tercih edilen bir parça seri üretim aşamasına gelindiğinde veri sağlayıcısının tahmin ettiği tepe noktasına yakın bir konumda bulunabilir. Bu noktada üretilecek ürün için belirlenen kritik, önemli parça ve alt bileşenlerin proaktif son alımları yapılır. Hemen ardından tahmini üretim sonu bilgisine göre tekrar bir proaktif son alım yapılarak ilgili parçalar stoklara dahil edilir. Bu son yapılan proaktif alım sürecine, ürün gelişimine ve diğer demodelik riskleri de değerlendirilerek üründe planlı yapılan güncellemelere bağlı olarak oluşan parça talepleri de dahil edilebilir.
Bir parçanın temin edilebilirliği, demodelik olgusu ve demodelik çözümlerine dair senaryolar, IEC62402 standardında yer alan iki grafik temelinde ele alınarak aşağıda açıklanmıştır. Bu kapsamda, Şekil 8’de gösterildiği gibi, stratejik yaklaşımla yeni ürün tasarımlarında grafikte belirtilen periyotta yer alan parçalar ve alt bileşenlerin tercih edilmesi önerilir. Tasarım, Ar-Ge sürecinde bu evrede tercih edilen bir parça seri üretim aşamasına gelindiğinde veri sağlayıcısının tahmin ettiği tepe noktasına yakın bir konumda bulunabilir. Bu noktada üretilecek ürün için belirlenen kritik, önemli parça ve alt bileşenlerin proaktif son alımları yapılır. Hemen ardından tahmini üretim sonu bilgisine göre tekrar bir proaktif son alım yapılarak ilgili parçalar stoklara dahil edilir. Bu son yapılan proaktif alım sürecine, ürün gelişimine ve diğer demodelik riskleri de değerlendirilerek üründe planlı yapılan güncellemelere bağlı olarak oluşan parça talepleri de dahil edilebilir.
Şekil 9’da ise veri sağlayıcısının EOP tahmininden önce gerçekleşen üretici tarafından yapılan EOP duyurusunun grafikleri görülmektedir. Bu grafiklere göre benzer bir durumda kalındığında beklenenden erken açıklanan EOP tarihi ile proaktif yaklaşımı kaçıran kullanıcının reaktif yaklaşımlar ile demodelik sürecinde hangi çözümlere yönelebileceği örneklendirilmiştir.
Şekil 9’da ise veri sağlayıcısının EOP tahmininden önce gerçekleşen üretici tarafından yapılan EOP duyurusunun grafikleri görülmektedir. Bu grafiklere göre benzer bir durumda kalındığında beklenenden erken açıklanan EOP tarihi ile proaktif yaklaşımı kaçıran kullanıcının reaktif yaklaşımlar ile demodelik sürecinde hangi çözümlere yönelebileceği örneklendirilmiştir.
Şekil 9 Parça Üretim Hacmi Grafiğinde Üretim Sonu (EOP) Duyurusu ve Demodelik Senaryoları
Şekil 9 Parça Üretim Hacmi Grafiğinde Üretim Sonu (EOP) Duyurusu ve Demodelik Senaryoları
Zamanında ve etkin olarak yapılan demodelik yönetimiyle;
Zamanında ve etkin olarak yapılan demodelik yönetimiyle;
- Başlangıçta uzun ömürlü ve temin problemi olmayacak komponentler seçilmiş olur.
- Başlangıçta uzun ömürlü ve temin problemi olmayacak komponentler seçilmiş olur.
- Demodeliği sürekli gözden geçirme yoluyla riskler önceden görülmüş olur.
- Demodeliği sürekli gözden geçirme yoluyla riskler önceden görülmüş olur.
- Temin edilememe problemi, işin başlangıcında dikkate alındığı için projelerde gereksiz tekrar tasarım adımı sayıları azalmış olur.
- Temin edilememe problemi, işin başlangıcında dikkate alındığı için projelerde gereksiz tekrar tasarım adımı sayıları azalmış olur.
- Ürün seçiminde ürünün piyasada ne kadar kabul gördüğü, ürün ailesindeki değişim hızı, mevcut stoklar, birden fazla üretici desteği, yaklaşık teslim süresi gibi parametreler göz önüne alınarak uzun ömürlü, güvenilir ve kararlı komponent seçimi yapılmış olur.
- Ürün seçiminde ürünün piyasada ne kadar kabul gördüğü, ürün ailesindeki değişim hızı, mevcut stoklar, birden fazla üretici desteği, yaklaşık teslim süresi gibi parametreler göz önüne alınarak uzun ömürlü, güvenilir ve kararlı komponent seçimi yapılmış olur.
= 3. DEMODELİK YÖNETİMİ FAALİYETLERİ VE UYGULAMA ÖRNEĞİ =
= 3. DEMODELİK YÖNETİMİ FAALİYETLERİ VE UYGULAMA ÖRNEĞİ =
RETL-SG-94 Donanım Geliştirme Sürecinde Üretimden Kalkma Risk Yönetimi İş Talimatı (Aselsan) referans alınarak uygulama örneği hazırlanmıştır.
RETL-SG-94 Donanım Geliştirme Sürecinde Üretimden Kalkma Risk Yönetimi İş Talimatı (Aselsan) referans alınarak uygulama örneği hazırlanmıştır.
Sistemleri ömür devirleri boyunca faal halde tutmak, gerekli durumlarda yedek parça ihtiyaçlarını gidermek çok önemlidir. Bunu en az maliyet ve en kısa sürede gerçekleştirmeye yönelik yapılacak faaliyetler Demodelik Yönetimi Planları olarak tanımlanabilir. Ürün ömür devri maliyeti, ürün performansı ve ürün kullanıma hazırlığı arasında optimum uyumu sağlamak, Demodelik Yönetim Planının hedefidir. Bu kapsamda ilgili Demodelik Yönetim Planının hazırlanması gerekleri için “BS EN IEC 62239-1:2018 Process Management for Avionics – Electronic Components Capability in Operation” standardının “4.6.3 Component Obsolescence” maddesine bakılabilir. Bu kısma istinaden plan sahibi, aşağıda belirtilen maddeler dahil olmak üzere tasarımdan saha teknik desteğe kadar demodelik sorunlarını ele alan bir Demodelik Yönetim Planı hazırlar:
Sistemleri ömür devirleri boyunca faal halde tutmak, gerekli durumlarda yedek parça ihtiyaçlarını gidermek çok önemlidir. Bunu en az maliyet ve en kısa sürede gerçekleştirmeye yönelik yapılacak faaliyetler Demodelik Yönetimi Planları olarak tanımlanabilir. Ürün ömür devri maliyeti, ürün performansı ve ürün kullanıma hazırlığı arasında optimum uyumu sağlamak, Demodelik Yönetim Planının hedefidir. Bu kapsamda ilgili Demodelik Yönetim Planının hazırlanması gerekleri için “BS EN IEC 62239-1:2018 Process Management for Avionics – Electronic Components Capability in Operation” standardının “4.6.3 Component Obsolescence” maddesine bakılabilir. Bu kısma istinaden plan sahibi, aşağıda belirtilen maddeler dahil olmak üzere tasarımdan saha teknik desteğe kadar demodelik sorunlarını ele alan bir Demodelik Yönetim Planı hazırlar:
- Parça ve bileşen demodeliği için proaktif yöntemler geliştirmek (Bkz. Madde 2.2.3 PROAKTİF YAKLAŞIM),
- Parça ve bileşen demodelik farkındalığı oluşturmak,
- Parça ve bileşen demodeliğine tepki vermek,
- Üretim ile saha teknik desteği aksatmamak adına demode olmuş parçaları tespit etmek, çözmek için belgeli prosedürleri ve faaliyetleri tanımlamak,
Projelerin erken safhalarında sınırlı miktarda bilgiye erişilebildiği için Demodelik Yönetim Planı aşamalı olarak geliştirilmeli ve proje olgunlaştıkça gözden geçirilmelidir.
Projelerin erken safhalarında sınırlı miktarda bilgiye erişilebildiği için Demodelik Yönetim Planı aşamalı olarak geliştirilmeli ve proje olgunlaştıkça gözden geçirilmelidir.
== 3.1 Demodelik Yönetimi Kapsamında Organizasyon Yapısı Örneği ==
== 3.1 Demodelik Yönetimi Kapsamında Organizasyon Yapısı Örneği ==
Demodelik yönetiminin belirlenen yaklaşımlar çerçevesinde uygulanabilmesi için hazırlanan Demodelik Yönetim Planları, proje yöneticisinin sorumluluğunda olup ilgili işlemleri takip ve koordine etmesi için proje kapsamında demodelik sorumlusu atanabilir. Görev dağılımları aşağıdaki gibi olabilir.
Demodelik yönetiminin belirlenen yaklaşımlar çerçevesinde uygulanabilmesi için hazırlanan Demodelik Yönetim Planları, proje yöneticisinin sorumluluğunda olup ilgili işlemleri takip ve koordine etmesi için proje kapsamında demodelik sorumlusu atanabilir. Görev dağılımları aşağıdaki gibi olabilir.
Demodelik sorumlusu,
Demodelik sorumlusu,
- Demodelik Yönetim Planını hazırlar.
- Demodelik Yönetim Planını hazırlar.
- Ürün ağacındaki malzemeler için güncel ömür devri ve temin edilebilirlik bilgilerini toplar.
- Ürün ağacındaki malzemeler için güncel ömür devri ve temin edilebilirlik bilgilerini toplar.
- Ürün ağacındaki malzemeler için risk analizini yapar.
- Ürün ağacındaki malzemeler için risk analizini yapar.
- Malzemenin demode olması durumunda uygulanabilecek çözüm yollarını belirler.
- Malzemenin demode olması durumunda uygulanabilecek çözüm yollarını belirler.
Proje yöneticisi,
Proje yöneticisi,
- Demodelik Yönetim Planını onaylar.
- Demodelik Yönetim Planını onaylar.
- Tasarıma ilişkin ürün ağaçlarını onaylar.
- Tasarıma ilişkin ürün ağaçlarını onaylar.
- Ürün ağacındaki malzemeler için hazırlanan risk analizini değerlendirir.
- Ürün ağacındaki malzemeler için hazırlanan risk analizini değerlendirir.
- Demodelik durumunda önerilen çözümlerin uygunluğunu ve fizibilitesini değerlendirir.
- Demodelik durumunda önerilen çözümlerin uygunluğunu ve fizibilitesini değerlendirir.
== 3.2 Demodelik Yönetimi Uygulama Örneği ==
== 3.2 Demodelik Yönetimi Uygulama Örneği ==
X sistemi kapsamında, demodelik takibi yapılacak malzemeler için proaktif demodelik yönetim stratejisi izlenecek, mekanik arayüzler, kablolar, güç dağıtım panoları ya da fanlar gibi reaktif yönetim stratejisine uygun malzemeler için demodelik takibi yapılmayacaktır. Yüklenici tarafından proaktif strateji ile demodeliği izlenecek birimlerin listesi, Demodelik Yönetim Planı kapsamında belirtilecektir.
X sistemi kapsamında, demodelik takibi yapılacak malzemeler için proaktif demodelik yönetim stratejisi izlenecek, mekanik arayüzler, kablolar, güç dağıtım panoları ya da fanlar gibi reaktif yönetim stratejisine uygun malzemeler için demodelik takibi yapılmayacaktır. Yüklenici tarafından proaktif strateji ile demodeliği izlenecek birimlerin listesi, Demodelik Yönetim Planı kapsamında belirtilecektir.
Yüklenici tasarımı ürünlerin donanım geliştirme ve malzeme seçim sürecinde üretimden kalkma riskini en aza indirebilmek için aşağıda belirtilen kriterlere uygun malzemelerin seçilmesine özen gösterilmektedir:
Yüklenici tasarımı ürünlerin donanım geliştirme ve malzeme seçim sürecinde üretimden kalkma riskini en aza indirebilmek için aşağıda belirtilen kriterlere uygun malzemelerin seçilmesine özen gösterilmektedir:
- Piyasada yaygın olarak kullanılan (çok kullanıcılı),
- Piyasada yaygın olarak kullanılan (çok kullanıcılı),
- Çok sayıda üreticisi olan,
- Çok sayıda üreticisi olan,
- Uygulamaya ya da kullanıcıya çok özel olmayan (ortak kullanıma uygun),
- Uygulamaya ya da kullanıcıya çok özel olmayan (ortak kullanıma uygun),
- Teknolojisine hakim olunan, aynı zamanda güncelliğini kaybetmemiş,
- Teknolojisine hakim olunan, aynı zamanda güncelliğini kaybetmemiş,
- Üretici firma tarafından yeni tasarımlarda kullanılması önerilen,
- Üretici firma tarafından yeni tasarımlarda kullanılması önerilen,
- Ürün ömür devri ve temin edilebilirlik takvimi yayınlanmış olan,
- Ürün ömür devri ve temin edilebilirlik takvimi yayınlanmış olan,
- Teknolojik gelişmelere adapte olabilmesi için yeni sürümlerinin ya da işlevsel eşleniğinin üretilmesi öngörülen.
- Teknolojik gelişmelere adapte olabilmesi için yeni sürümlerinin ya da işlevsel eşleniğinin üretilmesi öngörülen.
Yukarıda belirtilen kriterlere göre malzeme seçimi yapılmasına rağmen malzemenin beklenmedik şekilde demode olma olasılığına karşın tasarımda aşağıdaki önlemler alınmaktadır:
Yukarıda belirtilen kriterlere göre malzeme seçimi yapılmasına rağmen malzemenin beklenmedik şekilde demode olma olasılığına karşın tasarımda aşağıdaki önlemler alınmaktadır:
- Çok kaynak üreticili malzeme seçimine önem verilmesi,
- Çok kaynak üreticili malzeme seçimine önem verilmesi,
- Mümkün olduğu ölçüde değişik besleme gerilimi ya da benzeri değişken elektriksel parametreler ile çalışabilen elektriksel malzemelerin tercih edilmesi,
- Mümkün olduğu ölçüde değişik besleme gerilimi ya da benzeri değişken elektriksel parametreler ile çalışabilen elektriksel malzemelerin tercih edilmesi,
- Mümkün olduğu ölçüde gelecekte yaygın hale gelecek yeni paket tipi ve teknolojiler için alt yapı bırakılması,
- Mümkün olduğu ölçüde gelecekte yaygın hale gelecek yeni paket tipi ve teknolojiler için alt yapı bırakılması,
- Üretim için stoklama yapılması.
- Üretim için stoklama yapılması.
X sistemi, güvenilirlik ve idame edilebilirlik değerlerini arttırmanın yanı sıra yukarıda belirtilen demodelik yönetimi ihtiyaçlarını da karşılamak üzere olabildiğince modüler yapıda ve standart arayüzler kullanılarak tasarlanmıştır. Ayrıca hazır ürünler için de yukarıda belirtilen kriterlere göre seçim yapmaya özen gösterilmektedir.
X sistemi, güvenilirlik ve idame edilebilirlik değerlerini arttırmanın yanı sıra yukarıda belirtilen demodelik yönetimi ihtiyaçlarını da karşılamak üzere olabildiğince modüler yapıda ve standart arayüzler kullanılarak tasarlanmıştır. Ayrıca hazır ürünler için de yukarıda belirtilen kriterlere göre seçim yapmaya özen gösterilmektedir.
Bu değerlendirme sonucunda demode olan ya da LTB periyoduna girmiş malzemeler için, aşağıda belirtilen faaliyetlerden biri uygulanır:
Bu değerlendirme sonucunda demode olan ya da LTB periyoduna girmiş malzemeler için, aşağıda belirtilen faaliyetlerden biri uygulanır:
- '''Ömür Boyu Alım Önerisi:''' Demodelik bilgisi sistem teslimatından önce elde edildiyse yüklenici tarafından sözleşmesel şartlara göre üretim ve ürün desteği süreçlerinde ihtiyaç duyulabilecek yedek miktarları belirlenerek ilgili malzeme stoklanır. Teslimat sonrası ortaya çıkan demode malzemeler için ise kullanıcıya garanti sonrası dönemdeki ihtiyaçlarını karşılamak üzere ömür boyu alım önerisi sunulur.
- '''Ömür Boyu Alım Önerisi:''' Demodelik bilgisi sistem teslimatından önce elde edildiyse yüklenici tarafından sözleşmesel şartlara göre üretim ve ürün desteği süreçlerinde ihtiyaç duyulabilecek yedek miktarları belirlenerek ilgili malzeme stoklanır. Teslimat sonrası ortaya çıkan demode malzemeler için ise kullanıcıya garanti sonrası dönemdeki ihtiyaçlarını karşılamak üzere ömür boyu alım önerisi sunulur.
- '''Alternatif Malzeme Araştırması:''' Biçim, uyum ve işlev olarak aynı özelliklere sahip eşdeğer malzeme veya bazı farklılıkları bulunan alternatif malzeme araştırması yapılır.
- '''Alternatif Malzeme Araştırması:''' Biçim, uyum ve işlev olarak aynı özelliklere sahip eşdeğer malzeme veya bazı farklılıkları bulunan alternatif malzeme araştırması yapılır.
'''Mühendislik Değişiklik Önerisi:''' Yukarıda belirtilen önlemlerin geçersiz olduğu durumlarda tasarım değişikliği yoluna başvurulur.
'''Mühendislik Değişiklik Önerisi:''' Yukarıda belirtilen önlemlerin geçersiz olduğu durumlarda tasarım değişikliği yoluna başvurulur.
Demodelik bildiriminde en az aşağıda belirtilen bilgiler bulunacaktır:
Demodelik bildiriminde en az aşağıda belirtilen bilgiler bulunacaktır:
- Parça No: Demode olan ürün/malzemenin parça numarası,
- Parça No: Demode olan ürün/malzemenin parça numarası,
- Parça Tanımı: Demode olan ürün/malzemenin sistemde kullanılan tanımı,
- Parça Tanımı: Demode olan ürün/malzemenin sistemde kullanılan tanımı,
- Sistem İçindeki Miktarı: Demode olan ürün/malzemenin sistem içindeki kullanım miktarı,
- Sistem İçindeki Miktarı: Demode olan ürün/malzemenin sistem içindeki kullanım miktarı,
- Ömür Boyu Alım Tarihi: Demode olan ürün/malzemenin ömür devri ya da planlı sistem güncellemesine kadar ihtiyaç duyulan miktarı için son alım tarihi (uygulanabilir ürünler için),
- Ömür Boyu Alım Tarihi: Demode olan ürün/malzemenin ömür devri ya da planlı sistem güncellemesine kadar ihtiyaç duyulan miktarı için son alım tarihi (uygulanabilir ürünler için),
- Alternatif Parça Numarası: Demode olan ürün/malzemenin yerine kullanılabilecek alternatif malzemenin parça numarası (uygulanabilir ürünler için),
- Alternatif Parça Numarası: Demode olan ürün/malzemenin yerine kullanılabilecek alternatif malzemenin parça numarası (uygulanabilir ürünler için),
- Alternatif Tedarikçi: Alternatif malzeme tedarikçi bilgisi,
- Alternatif Tedarikçi: Alternatif malzeme tedarikçi bilgisi,
- Açıklamalar: Demodelik ile ilgili belirtilmek istenen ilave konular.
- Açıklamalar: Demodelik ile ilgili belirtilmek istenen ilave konular.
'''NOT''': Ömür boyu alım tarihi bildirilen kalemler için alternatif parça bulma çalışması yapılmayarak, ileriye yönelik ihtiyaçların bu bilgi kapsamında tedarik edilmesi planlanır. Ancak ömür boyu alım tarihi geçmiş ya da kısa raf ömrüne sahip olup ömür boyu alıma uygun olmayan malzemeler için alternatif malzeme bulma çalışması yapılır. '''''Planlı Sistem Modifikasyonları'''''
'''NOT''': Ömür boyu alım tarihi bildirilen kalemler için alternatif parça bulma çalışması yapılmayarak, ileriye yönelik ihtiyaçların bu bilgi kapsamında tedarik edilmesi planlanır. Ancak ömür boyu alım tarihi geçmiş ya da kısa raf ömrüne sahip olup ömür boyu alıma uygun olmayan malzemeler için alternatif malzeme bulma çalışması yapılır. '''''Planlı Sistem Modifikasyonları'''''
X projesi kapsamında planlı sistem modifikasyonları öngörülmemiştir. Ancak teknolojinin hızla gelişmesi sonucunda ortaya çıkabilecek ihtiyaçlar çerçevesinde kullanıcının talep etmesi durumunda yarı ömür modernizasyonu bilgi ihtiyaçları için yüklenici tarafından kullanıcıya teknik destek sağlanacaktır.
X projesi kapsamında planlı sistem modifikasyonları öngörülmemiştir. Ancak teknolojinin hızla gelişmesi sonucunda ortaya çıkabilecek ihtiyaçlar çerçevesinde kullanıcının talep etmesi durumunda yarı ömür modernizasyonu bilgi ihtiyaçları için yüklenici tarafından kullanıcıya teknik destek sağlanacaktır.
= 4. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ =
= 4. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ =
Demodeliğin, bir ürünün ömür devrindeki tüm aşamalar üzerinde etkisi olduğu gibi; her türlü ekipman, yazılım, süreç, lojistik destek ürünü ve standart, demodelikten etkilenmektedir. Demodelik kaçınılmaz olduğu için ve düzeltici işlemler, yüksek maliyetli ve zaman alıcı olabileceğinden, demodelik göz ardı edilemez bir olgudur. Savunma sanayi projelerindeki gibi özellikle uzun ömür devrine sahip sistemler ve ürünlerde demodelik, operasyonel anlamda hazır bulunma ve işletilebilme durumlarını ciddi olarak etkilemektedir.
Demodeliğin, bir ürünün ömür devrindeki tüm aşamalar üzerinde etkisi olduğu gibi; her türlü ekipman, yazılım, süreç, lojistik destek ürünü ve standart, demodelikten etkilenmektedir. Demodelik kaçınılmaz olduğu için ve düzeltici işlemler, yüksek maliyetli ve zaman alıcı olabileceğinden, demodelik göz ardı edilemez bir olgudur. Savunma sanayi projelerindeki gibi özellikle uzun ömür devrine sahip sistemler ve ürünlerde demodelik, operasyonel anlamda hazır bulunma ve işletilebilme durumlarını ciddi olarak etkilemektedir.
Demodeliği engelleyemezsiniz fakat onu yönetebilirsiniz.
Demodeliği engelleyemezsiniz fakat onu yönetebilirsiniz.
= 5. SÜRECİN UYARLANMASI =
= 5. SÜRECİN UYARLANMASI =
Demodelik yönetim faaliyetleri; projeden projeye, sistemden sisteme değişiklik göstermekle birlikte esas olarak reaktif ya da proaktif yaklaşım ile yukarıda açıklandığı şekilde yürütülmektedir.
Demodelik yönetim faaliyetleri; projeden projeye, sistemden sisteme değişiklik göstermekle birlikte esas olarak reaktif ya da proaktif yaklaşım ile yukarıda açıklandığı şekilde yürütülmektedir.