Değişiklikler

Şekil '''1'''’de görüldüğü üzere; zamana bağlı eskime değil, bir ürünün yeni olsa dahi tedarik edilemeyen bir parçası sebebiyle kullanılamaması durumudur.

Şekil '''1'''’de görüldüğü üzere; zamana bağlı eskime değil, bir ürünün yeni olsa dahi tedarik edilemeyen bir parçası sebebiyle kullanılamaması durumudur.

Savunma sanayinde üretilen elektronik/elektro optik malzemelerin yaşam süreleri 15-20 yıl ve uçak, obüs, gemi vb. sistemlerin yaşam süreleri 30-50 yıl civarında iken silah sistemleri için bu süreler 60 yıla kadar uzayabilmektedir. Bu sebeple, geliştirilen veya tedarik edilen sistemlerde, sürdürülebilir olma, göreve hazır bulundurulma hususları kritik öneme sahiptir. Diğer taraftan, ömrü uzun olan bir sistemde, daha kısa yaşam ömrüne sahip alt sistemler ve bileşenler bulunabilmektedir. Şekil 2’deki grafikte de bir örneği görüldüğü üzere, bir sistem ömür devrinin daha başlarında iken, bahse konu sistemde kullanılan bir elektronik/elektro-optik parça kendi ömür devrinin sonuna gelebilmektedir.

Savunma sanayinde üretilen elektronik/elektro optik malzemelerin yaşam süreleri 15-20 yıl ve uçak, obüs, gemi vb. sistemlerin yaşam süreleri 30-50 yıl civarında iken silah sistemleri için bu süreler 60 yıla kadar uzayabilmektedir. Bu sebeple, geliştirilen veya tedarik edilen sistemlerde, sürdürülebilir olma, göreve hazır bulundurulma hususları kritik öneme sahiptir. Diğer taraftan, ömrü uzun olan bir sistemde, daha kısa yaşam ömrüne sahip alt sistemler ve bileşenler bulunabilmektedir. Şekil 2’deki grafikte de bir örneği görüldüğü üzere, bir sistem ömür devrinin daha başlarında iken, bahse konu sistemde kullanılan bir elektronik/elektro-optik parça kendi ömür devrinin sonuna gelebilmektedir.

Günümüzde, teknolojik gelişmeler ve değişim tahmin edilenden daha hızlı seyretmekte olup ürün ve sistemlerde demodelik kaçınılmaz bir durum haline gelmiştir. Üreticiler, yeni teknolojilerin keşfedilmesiyle, müşteri beklentilerinin artmasıyla ve maliyetlerin değişmesiyle birlikte ürünlerinde kısa sürede kapsamlı değişikliklere gitmekte veya ürünlerinin üretimini sonlandırmaktadır. Teknolojik gelişmelerin yanı sıra uluslararası anlaşmalar ve politik gelişmeler kapsamında da tedarik edilebilirlik etkilenmektedir. Şekil 3’te de gösterildiği gibi, ideal bir dünyada, sistem kullanıcı tarafından kullanılmaya devam ettiği sürece, parça temininin de yapılması beklenmektedir. Ancak gerçek dünyada, piyasaya yeni sunulmuş bir üründe bile parça temininde sorun yaşanabilmekte ve sistemin ömür devri boyunca demodelik riski bulunmaktadır.

Günümüzde, teknolojik gelişmeler ve değişim tahmin edilenden daha hızlı seyretmekte olup ürün ve sistemlerde demodelik kaçınılmaz bir durum haline gelmiştir. Üreticiler, yeni teknolojilerin keşfedilmesiyle, müşteri beklentilerinin artmasıyla ve maliyetlerin değişmesiyle birlikte ürünlerinde kısa sürede kapsamlı değişikliklere gitmekte veya ürünlerinin üretimini sonlandırmaktadır. Teknolojik gelişmelerin yanı sıra uluslararası anlaşmalar ve politik gelişmeler kapsamında da tedarik edilebilirlik etkilenmektedir. Şekil 3’te de gösterildiği gibi, ideal bir dünyada, sistem kullanıcı tarafından kullanılmaya devam ettiği sürece, parça temininin de yapılması beklenmektedir. Ancak gerçek dünyada, piyasaya yeni sunulmuş bir üründe bile parça temininde sorun yaşanabilmekte ve sistemin ömür devri boyunca demodelik riski bulunmaktadır.

Şekil 3'''.''' İdeal Dünya Beklentileri İle Gerçekte Yaşananlar

[[Dosya:Şekil 3 İdeal Dünya Beklentileri İle Gerçekte Yaşananlar.png|sol|küçükresim|400x400pik|Şekil 3 İdeal Dünya Beklentileri İle Gerçekte Yaşananlar]]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

== 2.2  DEMODELİK YÖNETİMİ NEDİR? ==

== 2.2  DEMODELİK YÖNETİMİ NEDİR? ==

Reaktif ve proaktif yaklaşım ile ilgili genel hatlar Şekil 4’te özetlenmiş olup, ilerleyen bölümlerde de detaylandırılmıştır.

Reaktif ve proaktif yaklaşım ile ilgili genel hatlar Şekil 4’te özetlenmiş olup, ilerleyen bölümlerde de detaylandırılmıştır.

=== 2.2.1 RİSK ANALİZİ ===

=== 2.2.1 RİSK ANALİZİ ===

Reaktif yaklaşım, demodelik sorununu göz ardı etmek değildir. Bu yöntemin seçilmesinde, belirli bir ekipmanın demodelik riskinin değerlendirilmesinin ardından verilmiş bilinçli bir karar vardır. Bahse konu değerlendirme doğrultusunda, demodelik riskinin sonuçlarına katlanılması ve parça temin edilemez olduğunda gereken işlemlerin başlatılmasına karar verilmiştir. Söz konusu işlemler ve bunların maliyet etkisi Şekil 5’te gösterilmektedir (Demodeliğe konu sistem/cihazın niteliğine bağlı olarak aşağıda yer alan değerler değişebilir).

Reaktif yaklaşım, demodelik sorununu göz ardı etmek değildir. Bu yöntemin seçilmesinde, belirli bir ekipmanın demodelik riskinin değerlendirilmesinin ardından verilmiş bilinçli bir karar vardır. Bahse konu değerlendirme doğrultusunda, demodelik riskinin sonuçlarına katlanılması ve parça temin edilemez olduğunda gereken işlemlerin başlatılmasına karar verilmiştir. Söz konusu işlemler ve bunların maliyet etkisi Şekil 5’te gösterilmektedir (Demodeliğe konu sistem/cihazın niteliğine bağlı olarak aşağıda yer alan değerler değişebilir).

'''Mevcut Stoklar (Existing Stock):''' Tedarik zincirinde bulunan ve ilgili projeye tahsis edilmiş parçalar.

'''Mevcut Stoklar (Existing Stock):''' Tedarik zincirinde bulunan ve ilgili projeye tahsis edilmiş parçalar.

Sistem ömür devri süresince demodelikten etkilenme olasılığını en aza indirmek amacıyla tasarım aşamasında ürün seçimine yönelik aşağıdaki kriterler göz önünde bulundurulmalıdır:

Sistem ömür devri süresince demodelikten etkilenme olasılığını en aza indirmek amacıyla tasarım aşamasında ürün seçimine yönelik aşağıdaki kriterler göz önünde bulundurulmalıdır:

-       Ürünün bünyesindeki malzemelerden, gelecekte ekonomik ya da politik kısıtlamalara tabi tutulması nedeniyle temin edilememe olasılığı bulunanlar için ürün seçiminde diğer alternatiflerin değerlendirilmesi,

- Ürünün bünyesindeki malzemelerden, gelecekte ekonomik ya da politik kısıtlamalara tabi tutulması nedeniyle temin edilememe olasılığı bulunanlar için ürün seçiminde diğer alternatiflerin değerlendirilmesi,

-       Mümkün olduğu kadar çok üretici kaynak çeşitliliği bulunan komponentlerin seçilerek kullanılmasına özen gösterilmesi,

- Mümkün olduğu kadar çok üretici kaynak çeşitliliği bulunan komponentlerin seçilerek kullanılmasına özen gösterilmesi,

-       Değişen teknolojinin gereği olarak, öngörülebilen bir gelecekte demode olması beklenen komponent ve ürünler arasından güncel olanların seçilerek, mümkün olduğunca güncelleme olanağı elde edilebilecek özellikte altyapı içerecek şekilde tasarım yapmaya özen gösterilmesi.

- Değişen teknolojinin gereği olarak, öngörülebilen bir gelecekte demode olması beklenen komponent ve ürünler arasından güncel olanların seçilerek, mümkün olduğunca güncelleme olanağı elde edilebilecek özellikte altyapı içerecek şekilde tasarım yapmaya özen gösterilmesi.

==='''2.2.3.2  TEKNOLOJİK UYUMLULUK'''===

==='''2.2.3.2  TEKNOLOJİK UYUMLULUK'''===

Biçim, uyum ve işlev olarak aynı özelliklere sahip birimlerin üretim ve ürün desteği boyunca birbirleri yerine kullanılabilmesi için tasarım aşamasında uygun arayüzlerin tanımlanması ve kullanılması önemlidir. Bu arayüzler birim içinde kullanılan teknolojiden bağımsız olarak düşünülmeli ve gelecekte de kullanılabilecek genel standartlara uygun olarak belirlenmelidir. Aşağıda belirtilen yapılarda teknolojik uyumluluk, projenin başından itibaren göz önünde bulundurulmalıdır:

Biçim, uyum ve işlev olarak aynı özelliklere sahip birimlerin üretim ve ürün desteği boyunca birbirleri yerine kullanılabilmesi için tasarım aşamasında uygun arayüzlerin tanımlanması ve kullanılması önemlidir. Bu arayüzler birim içinde kullanılan teknolojiden bağımsız olarak düşünülmeli ve gelecekte de kullanılabilecek genel standartlara uygun olarak belirlenmelidir. Aşağıda belirtilen yapılarda teknolojik uyumluluk, projenin başından itibaren göz önünde bulundurulmalıdır:

-       Modüler sistemler

- Modüler sistemler

-       COTS kapsamındaki ürünler

- COTS kapsamındaki ürünler

-       Demode olma olasılığı yüksek sistemler

- Demode olma olasılığı yüksek sistemler

==='''2.2.3.3  DEMODELİK TAKİBİ'''===

==='''2.2.3.3  DEMODELİK TAKİBİ'''===

Demodelik sürecinde olan malzemeler için üreticiler tarafından bildirilen EOP tarihine kadar ihtiyaç duyulacak miktarda yedek alınarak stoklanması proaktif strateji önlemlerinden biridir. Risk azaltıcı alıma karar verirken aşağıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurulmalıdır:

Demodelik sürecinde olan malzemeler için üreticiler tarafından bildirilen EOP tarihine kadar ihtiyaç duyulacak miktarda yedek alınarak stoklanması proaktif strateji önlemlerinden biridir. Risk azaltıcı alıma karar verirken aşağıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurulmalıdır:

-       İhtiyaç duyulacak yedek miktarlarını hesaplayabilmek için güvenilir bir analiz yöntemi uygulanması ilerleyen zamanlarda demodeliğin tekrar ortaya çıkma olasılığını azaltacaktır.

- İhtiyaç duyulacak yedek miktarlarını hesaplayabilmek için güvenilir bir analiz yöntemi uygulanması ilerleyen zamanlarda demodeliğin tekrar ortaya çıkma olasılığını azaltacaktır.

-       Risk azaltıcı alım yapılacak malzeme ile ilgili depolama koşulları araştırılarak malzemenin uzun süreli depolamaya uygun olup olmadığı, depolama sırasında periyodik kontrol/test gerektirip gerektirmediği ya da özel depolama koşullarına ihtiyaç duyup duymadığı belirlenmelidir.

- Risk azaltıcı alım yapılacak malzeme ile ilgili depolama koşulları araştırılarak malzemenin uzun süreli depolamaya uygun olup olmadığı, depolama sırasında periyodik kontrol/test gerektirip gerektirmediği ya da özel depolama koşullarına ihtiyaç duyup duymadığı belirlenmelidir.

== 2.3 ENTEGRE LOJİSTİK DESTEK (ELD) İÇİNDE DEMODELİK YÖNETİMİNİN ÖNEMİ VE BEKLENTİLER ==

== 2.3 ENTEGRE LOJİSTİK DESTEK (ELD) İÇİNDE DEMODELİK YÖNETİMİNİN ÖNEMİ VE BEKLENTİLER ==

Üretici/Tedarikçi Beklentileri:

Üretici/Tedarikçi Beklentileri:

- Geliştirme, üretim ve operasyon maliyetlerinin düşmesi

- Geliştirme, üretim ve operasyon maliyetlerinin düşmesi

- Ürün güncelleme periyotlarına daha sağlıklı karar verilmesi

- Ürün güncelleme periyotlarına daha sağlıklı karar verilmesi

Sistemlere ilişkin konfigürasyonun güvenilirlik, kullanıma hazır olma, idame edilebilirlik vb. kriterler çerçevesinde yurtiçi ürünlerden oluşturulması ve/veya yurtiçinden tedariğine ilişkin planlama yapılması (Bkz. TSSÖDYP-09 Kullanım ve Destek İhtiyaçları Çerçevesinde Yerlileştirme/Millileştirme Rehberi).

Sistemlere ilişkin konfigürasyonun güvenilirlik, kullanıma hazır olma, idame edilebilirlik vb. kriterler çerçevesinde yurtiçi ürünlerden oluşturulması ve/veya yurtiçinden tedariğine ilişkin planlama yapılması (Bkz. TSSÖDYP-09 Kullanım ve Destek İhtiyaçları Çerçevesinde Yerlileştirme/Millileştirme Rehberi).

Demodelik yönetimi faaliyetleri; sistem ömür devri boyunca teknik, taktik, lojistik, vb. ihtiyaçlar sebebiyle sistemde bir değişiklik ihtiyacının ortaya çıkması beklenmeksizin, Şekil 7’de yer aldığı akışta sürekli olarak yürütülmelidir.  

Demodelik yönetimi faaliyetleri; sistem ömür devri boyunca teknik, taktik, lojistik, vb. ihtiyaçlar sebebiyle sistemde bir değişiklik ihtiyacının ortaya çıkması beklenmeksizin, Şekil 7’de yer aldığı akışta sürekli olarak yürütülmelidir.  

   

   

Şekil 7 Sistem Ömür Devri Yönetiminde Demodelik Yönetimi Süreci Akış Şeması  

[[Dosya:Şekil 7 Sistem Ömür Devri Yönetiminde Demodelik Yönetimi Süreci Akış Şeması.png|sol|küçükresim|801x801pik|Şekil 7 Sistem Ömür Devri Yönetiminde Demodelik Yönetimi Süreci Akış Şeması]]

'''Not:''' Parça ömrünün son yılları (YTEOL) , IEC62402 standardına göre EOP tahminine kadar ilerleyen periyottur. Bazı veri sağlayıcılarının ise tahmini PDN duyurusu tarihini demodelik periyodunun (Obsolescence Period) başlangıcı ve EOL (Ömür sonu), YTEOL  periyodunu da bu noktaya kadar ilerleyen süreç olarak kabul ettiği görülebilmektedir.  

'''Not:''' Parça ömrünün son yılları (YTEOL) , IEC62402 standardına göre EOP tahminine kadar ilerleyen periyottur. Bazı veri sağlayıcılarının ise tahmini PDN duyurusu tarihini demodelik periyodunun (Obsolescence Period) başlangıcı ve EOL (Ömür sonu), YTEOL  periyodunu da bu noktaya kadar ilerleyen süreç olarak kabul ettiği görülebilmektedir.  

Şekil 9’da ise veri sağlayıcısının EOP tahmininden önce gerçekleşen üretici tarafından yapılan EOP duyurusunun grafikleri görülmektedir. Bu grafiklere göre benzer bir durumda kalındığında beklenenden erken açıklanan EOP tarihi ile proaktif yaklaşımı kaçıran kullanıcının reaktif yaklaşımlar ile demodelik sürecinde hangi çözümlere yönelebileceği örneklendirilmiştir.

Şekil 9’da ise veri sağlayıcısının EOP tahmininden önce gerçekleşen üretici tarafından yapılan EOP duyurusunun grafikleri görülmektedir. Bu grafiklere göre benzer bir durumda kalındığında beklenenden erken açıklanan EOP tarihi ile proaktif yaklaşımı kaçıran kullanıcının reaktif yaklaşımlar ile demodelik sürecinde hangi çözümlere yönelebileceği örneklendirilmiştir.

Zamanında ve etkin olarak yapılan demodelik yönetimiyle;

Zamanında ve etkin olarak yapılan demodelik yönetimiyle;