2.239
değişiklik
Değişiklikler
Gezinti kısmına atla
Arama kısmına atla
680. satır:
680. satır: + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 740. satır:
760. satır: − + + − + − + 768. satır:
789. satır: − + 796. satır:
817. satır: − + 867. satır:
888. satır: − + 876. satır:
897. satır: − + 910. satır:
931. satır: − + − 939. satır:
959. satır: − + − 954. satır:
973. satır: − + − + 1.005. satır:
1.024. satır: − + 1.024. satır:
1.043. satır: − + 1.031. satır:
1.050. satır: − + − + − + − + − + − + − + − + − + − + − + − + − + − + − + − + − + 1.087. satır:
1.106. satır: − + 1.104. satır:
1.123. satır: − + 1.131. satır:
1.150. satır: − + 1.142. satır:
1.161. satır: − + 1.149. satır:
1.168. satır: − + 1.158. satır:
1.177. satır: − + 1.180. satır:
1.199. satır: − + − 1.196. satır:
1.214. satır: − + − 1.287. satır:
1.304. satır: − + 1.380. satır:
1.397. satır: − + − + 1.436. satır:
1.453. satır: − + 1.447. satır:
1.464. satır: − + 1.463. satır:
1.480. satır: − + 1.478. satır:
1.495. satır: − + − + 1.571. satır:
1.588. satır: − + 1.609. satır:
1.626. satır: − + 1.638. satır:
1.655. satır: − + − + 1.647. satır:
1.664. satır: − + 1.658. satır:
1.675. satır: − + 1.669. satır:
1.686. satır: − + − + − + − + 1.696. satır:
1.713. satır: − + 1.707. satır:
1.724. satır: − + 1.724. satır:
1.741. satır: − + 1.742. satır:
1.759. satır: − +
Eğitim ve Eğitim İhtiyaçları Rehberi (kaynağı gör)
11.28, 5 Nisan 2021 tarihindeki hâli
, 11.28, 5 Nisan 2021→3.1.1. EİA Kapsamı
Kursiyer ve eğiticinin farklı zamanlarda ve ortamlarda ya da aynı zamanda farklı ortamlarda bulunduğu, eğitim etkinliklerinin ise farklı iletişim araçları ile paylaşıldığı eğitim türüdür.
Kursiyer ve eğiticinin farklı zamanlarda ve ortamlarda ya da aynı zamanda farklı ortamlarda bulunduğu, eğitim etkinliklerinin ise farklı iletişim araçları ile paylaşıldığı eğitim türüdür.
[[Dosya:Şekil 4 Uzaktan Eğitim Modeli.gif|alt=Şekil 4 Uzaktan Eğitim Modeli|sol|küçükresim|400x400pik|Şekil 4 Uzaktan Eğitim Modeli]]
[[Dosya:Şekil 4 Uzaktan Eğitim Modeli.gif|alt=Şekil 4 Uzaktan Eğitim Modeli|sol|küçükresim|400x400pik|Şekil 4 Uzaktan Eğitim Modeli]]
Şekil 10. Canlı (Kule) Eğitim Maketi
Şekil 10. Canlı (Kule) Eğitim Maketi
=== 3.1.2. Eğitim İhtiyaçları Analizi ===
===3.1.2. Eğitim İhtiyaçları Analizi ===
Ömür Devri Yönetimi kapsamında Eğitim İhtiyaçları Analizi; yeni ekipman tedariği, doktrin değişimi, organizasyonel değişim veya mevzuattaki değişikliklerin sonucu olarak ortaya çıkan eğitim gereksinimlerinin yapılandırılmış bir anketi ve analizidir. En uygun maliyet etkinliği için en elverişli eğitim sistemini önermek amacıyla farklı eğitim yöntemlerini ve ekipman karşılaştırmasını içerir. Projeler arasında değişkenlik gösterebilen destekleyici araç ve tekniklerin seçimi ile oldukça esnek bir prosedürdür. Bununla birlikte, her durumda EİA, tüm kararlar için bir denetim izi sağlayan, faaliyet bazlı, yinelemeli (tekrarlayan) bir süreçtir. EİA, eğitimin tek başına bir çözüm olacağını ifade etmez ve etmemelidir.
Ömür Devri Yönetimi kapsamında Eğitim İhtiyaçları Analizi; yeni ekipman tedariği, doktrin değişimi, organizasyonel değişim veya mevzuattaki değişikliklerin sonucu olarak ortaya çıkan eğitim gereksinimlerinin yapılandırılmış bir anketi ve analizidir. En uygun maliyet etkinliği için en elverişli eğitim sistemini önermek amacıyla farklı eğitim yöntemlerini ve ekipman karşılaştırmasını içerir. Projeler arasında değişkenlik gösterebilen destekleyici araç ve tekniklerin seçimi ile oldukça esnek bir prosedürdür. Bununla birlikte, her durumda EİA, tüm kararlar için bir denetim izi sağlayan, faaliyet bazlı, yinelemeli (tekrarlayan) bir süreçtir. EİA, eğitimin tek başına bir çözüm olacağını ifade etmez ve etmemelidir.
Genel bir kural olarak EİA yöntemi, operasyonel/iş kabiliyetindeki bir değişikliğin, gerekli olan eğitim kaynakları üzerinde bir artışa veya azaltmaya (düşürmeye) yönelik muhtemel bir etkisi olduğunda kullanılmalıdır.
Genel bir kural olarak EİA yöntemi, operasyonel/iş kabiliyetindeki bir değişikliğin, gerekli olan eğitim kaynakları üzerinde bir artışa veya azaltmaya (düşürmeye) yönelik muhtemel bir etkisi olduğunda kullanılmalıdır.
=== 3.1.3. EİA Faaliyetleri ve Çıktıları ===
=== 3.1.3. EİA Faaliyetleri ve Çıktıları===
Temel olarak EİA süreci, eğitim gerekliliklerini belirlemek için kullanılan bir analiz yöntemi olup, gerektiğinde uzmanlık eğitimi tasarlayan ve eğitim ekipmanı/hizmetlerinin planlamasını yapan sistematik, yinelemeli ve çıktı bazlı bir yaklaşımdır. Bu süreç bir dizi çıktıya sahip olup üç fazdan (aşamadan) oluşmaktadır.
Temel olarak EİA süreci, eğitim gerekliliklerini belirlemek için kullanılan bir analiz yöntemi olup, gerektiğinde uzmanlık eğitimi tasarlayan ve eğitim ekipmanı/hizmetlerinin planlamasını yapan sistematik, yinelemeli ve çıktı bazlı bir yaklaşımdır. Bu süreç bir dizi çıktıya sahip olup üç fazdan (aşamadan) oluşmaktadır.
=== 3.1.4. EİA Fazlarına Genel Bakış ===
===3.1.4. EİA Fazlarına Genel Bakış===
EİA üç faza ayrılmış olup toplam altı elemandan oluşmaktadır. Ticari olan EİA’larda teslim edilebilir 4 çıktı grubu mevcuttur.
EİA üç faza ayrılmış olup toplam altı elemandan oluşmaktadır. Ticari olan EİA’larda teslim edilebilir 4 çıktı grubu mevcuttur.
|Operasyonel/İş Görevi Analizi (OTA)
|Operasyonel/İş Görevi Analizi (OTA)
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|Ön Operasyonel Performans Raporu
| Ön Operasyonel Performans Raporu
Yetkinlik Taslağı
Yetkinlik Taslağı
|Eğitimin İcrası
|Eğitimin İcrası
|<nowiki>-</nowiki>
|<nowiki>-</nowiki>
|Onay
| Onay
|-
|-
|3
|3
En uygun seçeneğin, eğitim gereksiniminin karşılanmasında mutlaka en uygun maliyetli seçenek olmadığını vurgulamak önemlidir. Ayrıca, en uygun seçenek “''mevcut kaynaklarla mevcut eğitime devam etmek''” olmak zorunda da değildir. Bazı durumlarda bu durumun kabul edilebilir olmasına rağmen, çoğu durumda “''hiçbir şey yapmamak''”, operasyonel/iş kapasitesinin genel verimliliği üzerinde ciddi olumsuz etkiler oluşturacaktır. Bu nedenle, “''verimlilik''” burada anahtar kelimedir.
En uygun seçeneğin, eğitim gereksiniminin karşılanmasında mutlaka en uygun maliyetli seçenek olmadığını vurgulamak önemlidir. Ayrıca, en uygun seçenek “''mevcut kaynaklarla mevcut eğitime devam etmek''” olmak zorunda da değildir. Bazı durumlarda bu durumun kabul edilebilir olmasına rağmen, çoğu durumda “''hiçbir şey yapmamak''”, operasyonel/iş kapasitesinin genel verimliliği üzerinde ciddi olumsuz etkiler oluşturacaktır. Bu nedenle, “''verimlilik''” burada anahtar kelimedir.
== 3.2. EĞİTİM TASARIMI (EĞİTİM PAKETİNİN HAZIRLANMASI VE EĞİTİMİN UYGULANMASI) ==
==3.2. EĞİTİM TASARIMI (EĞİTİM PAKETİNİN HAZIRLANMASI VE EĞİTİMİN UYGULANMASI)==
Bu bölüm altında verilen bilgilere örnek olacak çıktı türleri ve içeriği EK-X’te GÖREV BAZLI EĞİTİM MÜFREDATI PLANI, TASARIMI VE GELİŞTİRİLMESİ altında verilmiştir.
Bu bölüm altında verilen bilgilere örnek olacak çıktı türleri ve içeriği EK-X’te GÖREV BAZLI EĞİTİM MÜFREDATI PLANI, TASARIMI VE GELİŞTİRİLMESİ altında verilmiştir.
Şekil 10'''. ''' Tasarım Aşaması Adımları
Şekil 10'''. ''' Tasarım Aşaması Adımları
=== 3.2.1. Kazanımların Belirlenmesi ===
===3.2.1. Kazanımların Belirlenmesi===
Öğrenim Kazanımı (Learning Objective); kursiyerin eğitim sonunda hangi şartlar altında neleri bileceğini ve/veya yapabileceğini tanımlayan ifadedir. Kazanımlar, eğitim aktivitesinin net ve tanımlı bir hedefi olmasını ve bu hedefin eğitmenler ve destek personeli tarafından bilinmesini sağlar.
Öğrenim Kazanımı (Learning Objective); kursiyerin eğitim sonunda hangi şartlar altında neleri bileceğini ve/veya yapabileceğini tanımlayan ifadedir. Kazanımlar, eğitim aktivitesinin net ve tanımlı bir hedefi olmasını ve bu hedefin eğitmenler ve destek personeli tarafından bilinmesini sağlar.
| colspan="2" |YÖNERGELER
| colspan="2" |YÖNERGELER
|-
|-
|
|
'''Genel'''
'''Genel'''
|<nowiki>- Analiz safhasında çıkartılan görev tanımları kullanılır.</nowiki>
|<nowiki>- Analiz safhasında çıkartılan görev tanımları kullanılır.</nowiki>
- Şartların gerçekçi olmasına dikkat edilir.
- Şartların gerçekçi olmasına dikkat edilir.
|-
|-
|
|
'''Standart'''
'''Standart'''
|<nowiki>- İşin gerektirdiği performans gereksinimlerini karşılayan bir standart belirlenir.</nowiki>
|<nowiki>- İşin gerektirdiği performans gereksinimlerini karşılayan bir standart belirlenir.</nowiki>
Kazanımların belirlenmesi, öğretim tasarımının temelini oluşturur. Sonraki tüm adımların doğru şekilde yerine getirilmesi için, bu ilk adımın sağlıklı bir şekilde tamamlanması gerekir. Kazanımların yeterli şekilde tanımlanmaması durumunda eğitimde konuların işlenme sırası, kullanılacak materyaller, eğitim sonu ölçümleri gibi konularda sıkıntı yaşanması kaçınılmaz olacaktır.
Kazanımların belirlenmesi, öğretim tasarımının temelini oluşturur. Sonraki tüm adımların doğru şekilde yerine getirilmesi için, bu ilk adımın sağlıklı bir şekilde tamamlanması gerekir. Kazanımların yeterli şekilde tanımlanmaması durumunda eğitimde konuların işlenme sırası, kullanılacak materyaller, eğitim sonu ölçümleri gibi konularda sıkıntı yaşanması kaçınılmaz olacaktır.
=== 3.2.2. Kazanımların Öğrenme Tipine Göre Gruplanması ===
===3.2.2. Kazanımların Öğrenme Tipine Göre Gruplanması===
Eğitim sonunda ulaşılması beklenen kazanımlar belirlendikten sonraki adım, bu kazanımların öğrenme tiplerine göre gruplanmasıdır.
Eğitim sonunda ulaşılması beklenen kazanımlar belirlendikten sonraki adım, bu kazanımların öğrenme tiplerine göre gruplanmasıdır.
Farklı öğrenme tipleri, farklı eğitim materyalleri ve farklı eğitim modelleri gereksinimini doğurur. Teorik bilginin anlatımı ve ölçümü, bir görevin pratikte gerçekleştirilmesinin anlatımından ve ölçümünden farklıdır. Örneğin; kazanımlar arasında öğrencinin bir birimin nasıl söküleceğini öğrenmesi varsa, eğitmenin eğitim ortamında bu sökme işlemini gerçekleştirecek ekipmana sahip olması beklenir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda 3 boyutlu modelleme ve patlatma animasyonlarıyla da anlatım yapılabilir. Bu materyallerin hazırlanması ise bu konuda yaşanacak ihtiyacın önceden belirlemesi ile mümkün olacaktır.
Farklı öğrenme tipleri, farklı eğitim materyalleri ve farklı eğitim modelleri gereksinimini doğurur. Teorik bilginin anlatımı ve ölçümü, bir görevin pratikte gerçekleştirilmesinin anlatımından ve ölçümünden farklıdır. Örneğin; kazanımlar arasında öğrencinin bir birimin nasıl söküleceğini öğrenmesi varsa, eğitmenin eğitim ortamında bu sökme işlemini gerçekleştirecek ekipmana sahip olması beklenir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda 3 boyutlu modelleme ve patlatma animasyonlarıyla da anlatım yapılabilir. Bu materyallerin hazırlanması ise bu konuda yaşanacak ihtiyacın önceden belirlemesi ile mümkün olacaktır.
=== 3.2.3. Öğrenme Hiyerarşisinin Kurulması ===
===3.2.3. Öğrenme Hiyerarşisinin Kurulması ===
Birçok görev, birden fazla alt görevden oluşur ve öğrencilerin bir görevi yerine getirebilmeleri için öncelikle bu alt görevleri bilmeleri ve gerçekleştirmeleri gerekir. Etkin bir eğitim için, bu alt görevlere ait öğrenim kazanımları da belirlenmelidir. Görevler ve alt görevler için kazanımlar belirlendikten sonra, farklı seviyelerdeki kazanımlar, sıralamalarının ve hiyerarşilerinin görülebildiği bir diyagramda görselleştirilebilir. Bu diyagram kazanım ya da öğrenme hiyerarşisi olarak adlandırılır. Eğitim tasarımı yaparken bilginin verilme sırasını belirleyen husus bu hiyerarşik diyagramdır. Örnek bir diyagram Şekil 11’de verilmiştir.
Birçok görev, birden fazla alt görevden oluşur ve öğrencilerin bir görevi yerine getirebilmeleri için öncelikle bu alt görevleri bilmeleri ve gerçekleştirmeleri gerekir. Etkin bir eğitim için, bu alt görevlere ait öğrenim kazanımları da belirlenmelidir. Görevler ve alt görevler için kazanımlar belirlendikten sonra, farklı seviyelerdeki kazanımlar, sıralamalarının ve hiyerarşilerinin görülebildiği bir diyagramda görselleştirilebilir. Bu diyagram kazanım ya da öğrenme hiyerarşisi olarak adlandırılır. Eğitim tasarımı yaparken bilginin verilme sırasını belirleyen husus bu hiyerarşik diyagramdır. Örnek bir diyagram Şekil 11’de verilmiştir.
|BAĞIMSIZ
|BAĞIMSIZ
|-
|-
|'''Bir kazanımda ihtiyaç duyulan bilgi ve beceriler bir başka kazanım ile yakından ilgilidir.'''
|'''Bir kazanımda ihtiyaç duyulan bilgi ve beceriler bir başka kazanım ile yakından ilgilidir.'''
|'''Bir kazanımda ihtiyaç duyulan bilgi ve beceriler bir başka kazanımda ihtiyaç duyulanlar ile çelişmektedir.'''
|'''Bir kazanımda ihtiyaç duyulan bilgi ve beceriler bir başka kazanımda ihtiyaç duyulanlar ile çelişmektedir.'''
|'''Bir kazanımda ihtiyaç duyulan bilgi ve beceriler diğer kazanımda ihtiyaç duyulanlar ile bir şekilde ilgilidir.'''
|'''Bir kazanımda ihtiyaç duyulan bilgi ve beceriler diğer kazanımda ihtiyaç duyulanlar ile bir şekilde ilgilidir.'''
|}
|}
=== 3.2.4. Mevcut Materyallerin Gözden Geçirilmesi ===
===3.2.4. Mevcut Materyallerin Gözden Geçirilmesi===
Eğitim materyallerinin geliştirilmesi insan kaynağı, zaman ve bütçe açısından maliyetli olabilmektedir. Bu nedenle, kazanımların belirlenmesinin ardından, mevcut eğitim materyallerini gözden geçirip hedeflenen kazanımları destekleyip desteklemediklerini belirlemek ve gerekli düzenlemeleri yaparak yeniden kullanıma uygun hale getirmek kaynak kullanımında tasarruf sağlayacaktır.
Eğitim materyallerinin geliştirilmesi insan kaynağı, zaman ve bütçe açısından maliyetli olabilmektedir. Bu nedenle, kazanımların belirlenmesinin ardından, mevcut eğitim materyallerini gözden geçirip hedeflenen kazanımları destekleyip desteklemediklerini belirlemek ve gerekli düzenlemeleri yaparak yeniden kullanıma uygun hale getirmek kaynak kullanımında tasarruf sağlayacaktır.
Tablo 8. Mevcut Materyallerin Uygunluğunun Değerlendirilmesi
Tablo 8. Mevcut Materyallerin Uygunluğunun Değerlendirilmesi
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|
|
|EVET
|EVET
|HAYIR
|HAYIR
|-
|-
|'''Materyal, kazanımlar için belirlenen gereksinimleri kapsıyor mu?'''
|'''Materyal, kazanımlar için belirlenen gereksinimleri kapsıyor mu?'''
|
|
|
|
|-
|-
|'''Materyalin zorluk seviyesi uygun mu?'''
|'''Materyalin zorluk seviyesi uygun mu?'''
|
|
|
|
|-
|-
|'''Materyaldeki bilgiler doğru mu?'''
|'''Materyaldeki bilgiler doğru mu?'''
|
|
|
|
|-
|-
|'''Materyaldeki bilgiler güncel mi?'''
|'''Materyaldeki bilgiler güncel mi?'''
|
|
|
|
|-
|-
|'''Materyal kursiyeri öğrenmek için motive ediyor mu?'''
|'''Materyal kursiyeri öğrenmek için motive ediyor mu?'''
|
|
|
|
|-
|-
|'''Materyalin konu sıralaması doğru şekilde hazırlanmış mı?'''
|'''Materyalin konu sıralaması doğru şekilde hazırlanmış mı?'''
|
|
|
|
|-
|-
|'''Materyal yeterli miktarda öğretici yönlendirme sunuyor mu?'''
|'''Materyal yeterli miktarda öğretici yönlendirme sunuyor mu?'''
|
|
|
|
|-
|-
|'''Yeterli miktarda egzersiz içeriyor mu?'''
|'''Yeterli miktarda egzersiz içeriyor mu?'''
|
|
|
|
|-
|-
|'''Materyalin içeriğinde telif hakkı problemi çıkartacak bir unsur var mı?'''
|'''Materyalin içeriğinde telif hakkı problemi çıkartacak bir unsur var mı?'''
|
|
|
|
|}
|}
Eğitim tasarımında yardımcı olacak mevcut bir materyal bulunmaması durumunda sıfırdan materyal hazırlanması yoluna gidilir.
Eğitim tasarımında yardımcı olacak mevcut bir materyal bulunmaması durumunda sıfırdan materyal hazırlanması yoluna gidilir.
=== 3.2.5. Test/Sınavların Geliştirilmesi ===
===3.2.5. Test/Sınavların Geliştirilmesi===
Öğrenim kazanımlarının belirlenmesinden bir sonraki adım, öğrencinin bu kazanımlara ne kadar ulaşabildiğini ölçmek için gereken test/sınavların geliştirilmesidir. Doğru bir ölçüm yapıldığından emin olmak için, kazanımda hedeflenen performans ile sınavda istenilen performans eşleşmelidir. Her bir kazanım için ölçüm yöntemi, o kazanım yazıldıktan hemen sonra hazırlanmalıdır.
Öğrenim kazanımlarının belirlenmesinden bir sonraki adım, öğrencinin bu kazanımlara ne kadar ulaşabildiğini ölçmek için gereken test/sınavların geliştirilmesidir. Doğru bir ölçüm yapıldığından emin olmak için, kazanımda hedeflenen performans ile sınavda istenilen performans eşleşmelidir. Her bir kazanım için ölçüm yöntemi, o kazanım yazıldıktan hemen sonra hazırlanmalıdır.
6. Kullanıcının Verilen Bir Görevi Yerine Getirdiği Uygulamalı Testler
6. Kullanıcının Verilen Bir Görevi Yerine Getirdiği Uygulamalı Testler
=== 3.2.6. Öğretim Yöntemlerinin ve Stratejilerinin Belirlenmesi ===
===3.2.6. Öğretim Yöntemlerinin ve Stratejilerinin Belirlenmesi===
Bir eğitim tasarımcısının en önemli görevlerinden biri, kullanılacak öğretim yönteminin belirlenmesidir. Seçilen öğretim yöntemi, eğitim sisteminin hem kalitesi hem de maliyet etkinliği açısından kritik önem taşır.
Bir eğitim tasarımcısının en önemli görevlerinden biri, kullanılacak öğretim yönteminin belirlenmesidir. Seçilen öğretim yöntemi, eğitim sisteminin hem kalitesi hem de maliyet etkinliği açısından kritik önem taşır.
Bu üç başlık aşağıdaki gibi detaylandırılabilir.
Bu üç başlık aşağıdaki gibi detaylandırılabilir.
==== Kısıtlar ====
====Kısıtlar ====
- '''Hedef kitlenin coğrafi olarak dağılımı.''' Eğer hedef kitle coğrafi olarak geniş bir bölgeye yayılmışsa, eğitim için tüm öğrencileri tek bir ortama toplamak mümkün ve mantıklı olmayabilir. Durum böyle ise, sınıf eğitimi uygun bir eğitim yöntemi olmayabilir. Bunun yerine uzaktan eğitim gibi seçenekler değerlendirilebilir.
- '''Hedef kitlenin coğrafi olarak dağılımı.''' Eğer hedef kitle coğrafi olarak geniş bir bölgeye yayılmışsa, eğitim için tüm öğrencileri tek bir ortama toplamak mümkün ve mantıklı olmayabilir. Durum böyle ise, sınıf eğitimi uygun bir eğitim yöntemi olmayabilir. Bunun yerine uzaktan eğitim gibi seçenekler değerlendirilebilir.
- '''Geliştirme süresi.''' Bilgisayar tabanlı eğitim sistemleri gibi etkileşimli çoklu ortam içeren eğitim materyallerinin geliştirilmesi uzun süreli projelerdir. Materyal geliştirme için ayrılabilecek süre kısıtlıysa ya da eğitim az sayıda öğrenciye bir kez verilecekse böyle bir eğitim sistemi geliştirmektense daha maliyet etkin ve hızlı yöntemler değerlendirilmelidir.
- '''Geliştirme süresi.''' Bilgisayar tabanlı eğitim sistemleri gibi etkileşimli çoklu ortam içeren eğitim materyallerinin geliştirilmesi uzun süreli projelerdir. Materyal geliştirme için ayrılabilecek süre kısıtlıysa ya da eğitim az sayıda öğrenciye bir kez verilecekse böyle bir eğitim sistemi geliştirmektense daha maliyet etkin ve hızlı yöntemler değerlendirilmelidir.
==== Maliyet ====
====Maliyet====
- '''Öğrenci hacmi.''' Bilgisayar tabanlı eğitim vb. sistemler, öğrenci sayısının çok olduğu veya eğitimin uzun süre boyunca tekrarlanacağı durumlarda faydalı olacaktır.
- '''Öğrenci hacmi.''' Bilgisayar tabanlı eğitim vb. sistemler, öğrenci sayısının çok olduğu veya eğitimin uzun süre boyunca tekrarlanacağı durumlarda faydalı olacaktır.
- '''Uygulama yapma ihtiyacının miktarı'''. Anlatılan görevin öğrenilebilmesi için çok sayıda uygulama yapmak gerekiyorsa, ekipman ve öğrencilerin uygun olacağı süre kısıtından ötürü etkileşimli çoklu ortam materyallerini kullanmak daha etkili olacaktır.
- '''Uygulama yapma ihtiyacının miktarı'''. Anlatılan görevin öğrenilebilmesi için çok sayıda uygulama yapmak gerekiyorsa, ekipman ve öğrencilerin uygun olacağı süre kısıtından ötürü etkileşimli çoklu ortam materyallerini kullanmak daha etkili olacaktır.
==== Eğitim Gereksinimleri ====
====Eğitim Gereksinimleri====
- '''Görevin kritikliği.''' Öğrenilmesi gereken görevin kritik olması durumunda öğrencinin kendisinin çalışarak öğreneceği bir yöntem yerine eğitmen tarafından sınıf ortamında ya da iş üzerinde gerçekleştirilecek bir eğitim daha doğru olacaktır.
- '''Görevin kritikliği.''' Öğrenilmesi gereken görevin kritik olması durumunda öğrencinin kendisinin çalışarak öğreneceği bir yöntem yerine eğitmen tarafından sınıf ortamında ya da iş üzerinde gerçekleştirilecek bir eğitim daha doğru olacaktır.
- '''Etkileşim seviyesi'''. Öğrenci-öğrenci ve öğrenci-eğitmen etkileşiminin yüksek olması gereken eğitimlerde iş üzerinde öğrenme ya da sınıf ortamında anlatım yöntemleri tercih edilmelidir.
- '''Etkileşim seviyesi'''. Öğrenci-öğrenci ve öğrenci-eğitmen etkileşiminin yüksek olması gereken eğitimlerde iş üzerinde öğrenme ya da sınıf ortamında anlatım yöntemleri tercih edilmelidir.
=== 3.2.7. Kullanılacak Çoklu Ortam Seçimi ===
===3.2.7. Kullanılacak Çoklu Ortam Seçimi ===
Her ne kadar öğretim yöntemi ve çoklu ortam seçimi ayrı başlıklar altında verilmiş olsa da aslında bu iki seçim birbirinden tamamen bağımsız olarak değerlendirilemez. Hiçbir çoklu ortam materyali bir eğitim yöntemi için kesin olarak doğru ya da yanlış olarak adlandırılamaz. Kullanılacak çoklu ortam materyalinin seçimi için de yöntem seçimi sırasında göz önünde bulundurulan unsurlar etkili olacaktır. Buna ek olarak her bir materyal tipinin avantajları ve dezavantajları olacağı unutulmamalı ve seçimler tüm bu konular değerlendirilerek yapılmalıdır.
Her ne kadar öğretim yöntemi ve çoklu ortam seçimi ayrı başlıklar altında verilmiş olsa da aslında bu iki seçim birbirinden tamamen bağımsız olarak değerlendirilemez. Hiçbir çoklu ortam materyali bir eğitim yöntemi için kesin olarak doğru ya da yanlış olarak adlandırılamaz. Kullanılacak çoklu ortam materyalinin seçimi için de yöntem seçimi sırasında göz önünde bulundurulan unsurlar etkili olacaktır. Buna ek olarak her bir materyal tipinin avantajları ve dezavantajları olacağı unutulmamalı ve seçimler tüm bu konular değerlendirilerek yapılmalıdır.
- Uygun okuma yetisi gerektirir.
- Uygun okuma yetisi gerektirir.
|-
|-
|
|
'''Tepegöz'''
'''Tepegöz'''
|<nowiki>- Bilgiyi sistematik, gelişimsel bir sıralamada sunabilir.</nowiki>
|<nowiki>- Bilgiyi sistematik, gelişimsel bir sıralamada sunabilir.</nowiki>
- Sınıf ortamı dışında kullanılması pek mümkün değildir.
- Sınıf ortamı dışında kullanılması pek mümkün değildir.
|-
|-
|
|
'''Ses Kaydı'''
'''Ses Kaydı'''
|<nowiki>- Sıradan ses kayıt cihazıyla kolaylıkla hazırlanabilir.</nowiki>
|<nowiki>- Sıradan ses kayıt cihazıyla kolaylıkla hazırlanabilir.</nowiki>
|}
|}
=== 3.2.8. Kaynak Gereksinim ve Kısıtlarının Değerlendirilmesi ===
===3.2.8. Kaynak Gereksinim ve Kısıtlarının Değerlendirilmesi ===
Eğitim tasarımının ilk aşaması olarak gerçekleştirilen analiz bölümünde, eğitim tasarımını etkileyecek dış faktörler incelenerek ön değerlendirmeleri yapılır. Eğitim tasarımı aşamasında bu başlığa kadarki adımlarda anlatılan adımlar sonrasında, yapılan analiz çalışmasını, seçilen yöntemler ve materyaller ışığında tekrar gözden geçirmekte ve gerekirse yapılan seçimleri güncellemekte fayda vardır.
Eğitim tasarımının ilk aşaması olarak gerçekleştirilen analiz bölümünde, eğitim tasarımını etkileyecek dış faktörler incelenerek ön değerlendirmeleri yapılır. Eğitim tasarımı aşamasında bu başlığa kadarki adımlarda anlatılan adımlar sonrasında, yapılan analiz çalışmasını, seçilen yöntemler ve materyaller ışığında tekrar gözden geçirmekte ve gerekirse yapılan seçimleri güncellemekte fayda vardır.
|}
|}
== 3.3. EĞİTİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ ==
==3.3. EĞİTİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ ==
Değerlendirme süreci; bir organizasyonun çalışanlarına sağladığı eğitimin etkisini gözlemleyip, eğitimin etkili olup olmadığına ve bu organizasyonun hedeflerine ulaşabilmesine katkıda bulunup bulunmadığına karar vermelerine yardımcı olmaktadır. Bu süreç ayrıca; çalışanlardaki performans eksikliğinin giderilip giderilmediğini, devam eden eksikliklerin temel sebepleri ve verilen eğitimin maliyet etkin olup olmadığı ile de ilgilenir.
Değerlendirme süreci; bir organizasyonun çalışanlarına sağladığı eğitimin etkisini gözlemleyip, eğitimin etkili olup olmadığına ve bu organizasyonun hedeflerine ulaşabilmesine katkıda bulunup bulunmadığına karar vermelerine yardımcı olmaktadır. Bu süreç ayrıca; çalışanlardaki performans eksikliğinin giderilip giderilmediğini, devam eden eksikliklerin temel sebepleri ve verilen eğitimin maliyet etkin olup olmadığı ile de ilgilenir.
Bu hususların incelenebilmesi için gerekli veriler; eğitilen personel, eğitici, personelin amirleri ve diğer paydaşlar tarafından sistematik bir şekilde toplanmalı, analiz edilmeli ve eğitimin katma değeri belirlenmelidir. Verilerin toplanması ve bu verilerin en doğru sonuçları verecek şekilde analiz edilmek üzere kullanılacak yöntemlerin belirlenmesi için değerlendirme stratejisi oluşturulur.
Bu hususların incelenebilmesi için gerekli veriler; eğitilen personel, eğitici, personelin amirleri ve diğer paydaşlar tarafından sistematik bir şekilde toplanmalı, analiz edilmeli ve eğitimin katma değeri belirlenmelidir. Verilerin toplanması ve bu verilerin en doğru sonuçları verecek şekilde analiz edilmek üzere kullanılacak yöntemlerin belirlenmesi için değerlendirme stratejisi oluşturulur.
=== 3.3.1. Değerlendirme Stratejisi ===
===3.3.1. Değerlendirme Stratejisi===
Bir eğitim programının değerlendirilmesinde aşağıdaki amaçlar göz önünde bulundurulur:
Bir eğitim programının değerlendirilmesinde aşağıdaki amaçlar göz önünde bulundurulur:
- Raporlarda verilen önerilerle ilgilenecek kadro zincirini.
- Raporlarda verilen önerilerle ilgilenecek kadro zincirini.
=== 3.3.2. Değerlendirme Sürecinin Evreleri ===
===3.3.2. Değerlendirme Sürecinin Evreleri===
Bir eğitimin değerlendirilmesi için gerekli veriler, eğitilen personelin bilgi düzeyindeki değişim, davranışlarındaki farklılıklar, işyeri performansındaki değişim gibi etkilerin doğrulanması ile belirlenir. Bu doğrulama sürecinin sistematik hale getirilmesiyle oluşturulmuş olan ve dünyada sıkça kullanılan bir analiz yöntemi aşağıda yer almaktadır.
Bir eğitimin değerlendirilmesi için gerekli veriler, eğitilen personelin bilgi düzeyindeki değişim, davranışlarındaki farklılıklar, işyeri performansındaki değişim gibi etkilerin doğrulanması ile belirlenir. Bu doğrulama sürecinin sistematik hale getirilmesiyle oluşturulmuş olan ve dünyada sıkça kullanılan bir analiz yöntemi aşağıda yer almaktadır.
|-
|-
|'''1'''
|'''1'''
|Eğitim aktivitesi sonrası anket/röportaj vb. yolu ile bireyin verdiği '''ilk tepkinin''' ölçülmesi.
| Eğitim aktivitesi sonrası anket/röportaj vb. yolu ile bireyin verdiği '''ilk tepkinin''' ölçülmesi.
|Eğitim aktivitesinin algılanan verimliliğini ölçmek.
|Eğitim aktivitesinin algılanan verimliliğini ölçmek.
|Eğitim aktivitesinden daha fazla verimlilik ve etkililik.
|Eğitim aktivitesinden daha fazla verimlilik ve etkililik.
|'''4'''
|'''4'''
|Eğitimin kurumsal hedeflerin başarılmasına '''ne kadar fayda sağladığının''' ölçülmesi.
|Eğitimin kurumsal hedeflerin başarılmasına '''ne kadar fayda sağladığının''' ölçülmesi.
|Eğitimin getirdiği genel kurumsal faydalar (yatırımın geri dönüşü dahil).
| Eğitimin getirdiği genel kurumsal faydalar (yatırımın geri dönüşü dahil).
|Eğitim aktivitelerinin işletme/operasyon verimliliği odaklı çalışmasının garanti altına alınması.
|Eğitim aktivitelerinin işletme/operasyon verimliliği odaklı çalışmasının garanti altına alınması.
|}
|}
|-
|-
|'''1'''
|'''1'''
|Eğitim aktivitesi sonrası anket/röportaj vb. yolu ile bireyin verdiği ilk tepkinin ölçülmesi.
| Eğitim aktivitesi sonrası anket/röportaj vb. yolu ile bireyin verdiği ilk tepkinin ölçülmesi.
|Eğitim aktivitesinin algılanan verimliliğini ölçmek.
|Eğitim aktivitesinin algılanan verimliliğini ölçmek.
|Eğitim sağlayıcı
|Eğitim sağlayıcı
|Eğitim aktivitesinden daha fazla verimlilik ve etkililik.
| Eğitim aktivitesinden daha fazla verimlilik ve etkililik.
|-
|-
|'''2'''
|'''2'''
Veriler toplanıp analiz edildikten sonra, iç doğrulamanın öneri ve kararlarını destekleyecek kanıtlar haline gelirler. Bu nedenle, paydaşlar ile bir toplantı yapılıp bulguların tutanaklar halinde kaydedilmesi daha uygundur. Bir kursun dâhili olarak geçerli sayılması için, veri üçgenleme yöntemi ile tüm eğitim ve sınavların eğitimin hedeflerine uygunluğu kanıtlanmalıdır.
Veriler toplanıp analiz edildikten sonra, iç doğrulamanın öneri ve kararlarını destekleyecek kanıtlar haline gelirler. Bu nedenle, paydaşlar ile bir toplantı yapılıp bulguların tutanaklar halinde kaydedilmesi daha uygundur. Bir kursun dâhili olarak geçerli sayılması için, veri üçgenleme yöntemi ile tüm eğitim ve sınavların eğitimin hedeflerine uygunluğu kanıtlanmalıdır.
==== Dış Doğrulama ====
====Dış Doğrulama====
Tablo 13'''.''' Harici Doğrulama Evresi
Tablo 13'''.''' Harici Doğrulama Evresi
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Oluşturulacak dış doğrulama raporları, eğitimin tamamen değiştirilmesi gerektiğini ya da eğitimin hangi kısımlarında değişiklik yapılması gerektiğini gösteren bir yönetim raporu olarak kullanılmalıdır.
Oluşturulacak dış doğrulama raporları, eğitimin tamamen değiştirilmesi gerektiğini ya da eğitimin hangi kısımlarında değişiklik yapılması gerektiğini gösteren bir yönetim raporu olarak kullanılmalıdır.
==== Yorumlama (Çıkarımda Bulunma) ====
====Yorumlama (Çıkarımda Bulunma)====
Tablo 14'''.''' Yorumlama Evresi
Tablo 14'''.''' Yorumlama Evresi
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Kurumdaki her bir yönetici eğitim gören çalışanların ‘işvereni’ olarak tanımlanmak üzere, müşterisi oldukları eğitimlerin değerlendirme çalışmalarından sorumludur.
Kurumdaki her bir yönetici eğitim gören çalışanların ‘işvereni’ olarak tanımlanmak üzere, müşterisi oldukları eğitimlerin değerlendirme çalışmalarından sorumludur.
= 4. EİA UYARLAMASI =
=4. EİA UYARLAMASI=
== 4.1. EİA UYARLAMASININ AMACI ==
==4.1. EİA UYARLAMASININ AMACI==
Kurum harekât ihtiyaçlarını veya operasyonel gereksinimlerini karşılamak maksadıyla yeni bir proje başlatmaya, mevcut sistemini iyileştirme ve idamesine, hazır bir ürünü veya seçilen ürün üzerinde ihtiyaçlarına göre değişiklik yapılmasına karar verebilir. Söz konusu tercihler de kurumda yeni bir ekipman (sistem veya ürün) tedarikine, organizasyonel değişime ve mevzuat değişikliklerine yol açabilir. Bu seçimler ihtiyaç duyulacak eğitimleri doğrudan etkiler.
Kurum harekât ihtiyaçlarını veya operasyonel gereksinimlerini karşılamak maksadıyla yeni bir proje başlatmaya, mevcut sistemini iyileştirme ve idamesine, hazır bir ürünü veya seçilen ürün üzerinde ihtiyaçlarına göre değişiklik yapılmasına karar verebilir. Söz konusu tercihler de kurumda yeni bir ekipman (sistem veya ürün) tedarikine, organizasyonel değişime ve mevzuat değişikliklerine yol açabilir. Bu seçimler ihtiyaç duyulacak eğitimleri doğrudan etkiler.
Eğitim İhtiyaçları Analizi kapsamında, eğitim ve ihtiyaçlarının belirlenmesi, planlanması ile eğitim desteği için kaynak ayrılması, bir eğitim stratejisinin uygulanması, personelin eğitilerek proje türü, büyüklüğü ve proje modeline göre özel uyarlama ve değerlendirme yapılması da iş yükünü ve maliyetleri düşürecektir. Aksi takdirde kaynak israfından kaçınmak ve maliyet etkinliğini sağlamak açısından hem kurum hem de projeyi/ürünü sağlayan firma zarar görebilir.
Eğitim İhtiyaçları Analizi kapsamında, eğitim ve ihtiyaçlarının belirlenmesi, planlanması ile eğitim desteği için kaynak ayrılması, bir eğitim stratejisinin uygulanması, personelin eğitilerek proje türü, büyüklüğü ve proje modeline göre özel uyarlama ve değerlendirme yapılması da iş yükünü ve maliyetleri düşürecektir. Aksi takdirde kaynak israfından kaçınmak ve maliyet etkinliğini sağlamak açısından hem kurum hem de projeyi/ürünü sağlayan firma zarar görebilir.
== 4.2. PROJE TÜRLERİ VE EİA İLİŞKİSİ ==
==4.2. PROJE TÜRLERİ VE EİA İLİŞKİSİ==
Eğitim İhtiyaçları Analizinde öncelikle projenin türü dikkate alınmalıdır. Genel olarak, projeler dört ana başlıkta değerlendirilebilir. Bunlar;
Eğitim İhtiyaçları Analizinde öncelikle projenin türü dikkate alınmalıdır. Genel olarak, projeler dört ana başlıkta değerlendirilebilir. Bunlar;
- '''Acil Alım Projesi (AA):''' Önceden öngörülemeyen, İhtiyaç makamı tarafından 12 (on iki) ay içerisinde karşılanması talep edilen ve karşılanamaması durumunda ulusal/uluslararası görev ve/veya sorumlulukların yerine getirilmesini engelleyen ihtiyaçların teminine yönelik projedir. Kısa süreli olması nedeniyle hazır ürün veya sisteme sahip firmaların tercih edilmesine sebep olur. Ürünleşme tamamlandığı takdirde ürün ile beraber oluşturulmuş kullanıcı ve bakım kılavuzlarının olgunlukları yüksektir. Daha evvel eğitimlerinin verilmiş olması da eğitim planlamasının hızlı ve kolay uygulanabilmesinin yolunu açar. Ancak tedarik zamanının kısa olması nedeniyle müşterinin değişiklik isteklerine genel olarak destek verilmesini zorlaştırır.
- '''Acil Alım Projesi (AA):''' Önceden öngörülemeyen, İhtiyaç makamı tarafından 12 (on iki) ay içerisinde karşılanması talep edilen ve karşılanamaması durumunda ulusal/uluslararası görev ve/veya sorumlulukların yerine getirilmesini engelleyen ihtiyaçların teminine yönelik projedir. Kısa süreli olması nedeniyle hazır ürün veya sisteme sahip firmaların tercih edilmesine sebep olur. Ürünleşme tamamlandığı takdirde ürün ile beraber oluşturulmuş kullanıcı ve bakım kılavuzlarının olgunlukları yüksektir. Daha evvel eğitimlerinin verilmiş olması da eğitim planlamasının hızlı ve kolay uygulanabilmesinin yolunu açar. Ancak tedarik zamanının kısa olması nedeniyle müşterinin değişiklik isteklerine genel olarak destek verilmesini zorlaştırır.
== 4.3. PROJE MODELİ VE EİA İLİŞKİSİ ==
== 4.3. PROJE MODELİ VE EİA İLİŞKİSİ==
Proje türleri ile arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Genel olarak proje modelleri aşağıdaki gibidir;
Proje türleri ile arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Genel olarak proje modelleri aşağıdaki gibidir;
- '''Uluslararası Konsorsiyum:''' Birden fazla ülkenin ortak ihtiyacının karşılanmasına yönelik proje modelidir. Ortak üretim modelinde olduğu gibidir, ancak uluslararası olarak iştirak edilir ve ortak maliyetleri düşürmek için kullanılmaya çalışılır. Bununla beraber ürün veya sistemin parçalarının farklı ülke ve gruplar tarafından üretilmesi ve geliştirilmesi ELD faaliyetlerinin özellikle eğitim ihtiyaçları analizi ve yeteneğinin elde edilmesi ve korunması konusunda detaylı çalışma gerektirir.
- '''Uluslararası Konsorsiyum:''' Birden fazla ülkenin ortak ihtiyacının karşılanmasına yönelik proje modelidir. Ortak üretim modelinde olduğu gibidir, ancak uluslararası olarak iştirak edilir ve ortak maliyetleri düşürmek için kullanılmaya çalışılır. Bununla beraber ürün veya sistemin parçalarının farklı ülke ve gruplar tarafından üretilmesi ve geliştirilmesi ELD faaliyetlerinin özellikle eğitim ihtiyaçları analizi ve yeteneğinin elde edilmesi ve korunması konusunda detaylı çalışma gerektirir.
== 4.4. EİA UYARLAMASI BASAMAKLARI ==
==4.4. EİA UYARLAMASI BASAMAKLARI==
EİA daha evvelki bölümlerde belirtildiği gibi temel olarak dört aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada kapsam belirlenir, bu esnada öncelikle projenin türü ve modeli belirlenir. Proje ve nihai kullanıcıların ihtiyaç duyduğu hususlar hakkında mümkün olduğunca fazla bilgi edinilerek başlanmalıdır ve mümkün olduğunca erken tamamlanmalıdır. Belirlenen türe ve modele göre toplanacak veriler doğrultusunda EİA’nın ne detayda yapılacağına karar verilir.
EİA daha evvelki bölümlerde belirtildiği gibi temel olarak dört aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada kapsam belirlenir, bu esnada öncelikle projenin türü ve modeli belirlenir. Proje ve nihai kullanıcıların ihtiyaç duyduğu hususlar hakkında mümkün olduğunca fazla bilgi edinilerek başlanmalıdır ve mümkün olduğunca erken tamamlanmalıdır. Belirlenen türe ve modele göre toplanacak veriler doğrultusunda EİA’nın ne detayda yapılacağına karar verilir.
=== 4.4.1. ===
===4.4.1. ===
=== Proje Türü, Modeli ve Büyüklükleri İlişkisi ===
===Proje Türü, Modeli ve Büyüklükleri İlişkisi===
=== 4.4.2. EİA Geliştirilmesi Kapsamında Uyarlama Yapılırken Dikkate Alınacak Hususlar ===
===4.4.2. EİA Geliştirilmesi Kapsamında Uyarlama Yapılırken Dikkate Alınacak Hususlar===
EİA Geliştirilmesi safhasında Bölüm 3’te belirtilen analizler aynı bölümde belirtilen amaçlara ulaşmak için yapılmaktadır. Projelerin türleri ve modeline göre uyarlama yapılırken karşılaşılacak zorluk, planlama ve işgücü ihtiyaçları bir rehber olması açısından aşağıdaki tablolarda belirtilmiştir.
EİA Geliştirilmesi safhasında Bölüm 3’te belirtilen analizler aynı bölümde belirtilen amaçlara ulaşmak için yapılmaktadır. Projelerin türleri ve modeline göre uyarlama yapılırken karşılaşılacak zorluk, planlama ve işgücü ihtiyaçları bir rehber olması açısından aşağıdaki tablolarda belirtilmiştir.
|'''AA'''
|'''AA'''
|-
|-
| rowspan="3" |Proje kapsamında bireysel ve kolektif görevler için gerekli olan,
| rowspan="3" | Proje kapsamında bireysel ve kolektif görevler için gerekli olan,
| colspan="2" |Operasyonel/İşyeri performanslarının belirlenmesi
| colspan="2" |Operasyonel/İşyeri performanslarının belirlenmesi
|Eğitim koordinasyonu ve eğitim vermek için, ekip, alt birim, birim ve oluşumuna karar vermesinde etkendir.
|Eğitim koordinasyonu ve eğitim vermek için, ekip, alt birim, birim ve oluşumuna karar vermesinde etkendir.
|
|
|Orta
|Orta
|Yüksek
| Yüksek
|Orta
|Orta
|Yüksek
|Yüksek
|Düşük
|Düşük
|Yüksek
|Yüksek
|Orta
| Orta
|-
|-
|
|
| rowspan="2" |Yapılacak İşlem
| rowspan="2" |Yapılacak İşlem
| rowspan="2" |'''Eğitim Yöntemi'''
| rowspan="2" |'''Eğitim Yöntemi'''
| rowspan="2" |
| rowspan="2" |
| colspan="4" |'''Proje Türüne Göre Değerlendirilmesi'''
| colspan="4" |'''Proje Türüne Göre Değerlendirilmesi'''
|-
|-