2.239
değişiklik
Değişiklikler
Entegre Lojistik Destek (ELD) Rehberi (kaynağı gör)
13.50, 13 Ocak 2023 tarihindeki hâli
, 13.50, 13 Ocak 2023değişiklik özeti yok
[[Dosya:BAŞKANFOTO.jpg|sol|küçükresim|400x400pik]]
'''[https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/images/1/17/TSSODYP-04_ELD_Rehberi_20230113.pdf pdf formatı için tıklayınız.]'''
TSSÖDYP, Savunma Sanayii Başkanlığı çatısı altında faaliyet göstermektedir.
© Fikri mülkiyet hakları T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığına aittir. Kaynak gösterilmek kaydıyla alıntı yapılabilir. Üzerinde değişiklik yapmamak kaydıyla olduğu gibi çoğaltılabilir, dağıtılabilir. Para ile satılmaz.
[[Dosya:Başkan resmi y.logo.jpg|sol|küçükresim|430x430px]]
Savunma Sanayii Başkanı
Savunma Sanayii Başkanı
'''<big>ÖZET</big>'''
Tehdit algısında ve savunma konseptinde zamanla meydana gelen değişiklikler, savunma sistemlerinin ömür devri maliyetlerindeki artışlar, savunma bütçelerindeki kısıtlamalar, teknolojideki hızlı gelişmeler, uluslararası rekabet ve günümüz sistemlerinin karmaşıklığı gibi faktörler, kamu ve özel sektörün savunma sistemlerinin tedarikine ve lojistik desteğine yönelik faaliyetlerinin planlanmasında ve icrasında yeni yaklaşımlar ve buna bağlı yeni stratejiler geliştirilmesini zaruri hale getirmiştir.
Tehdit algısında ve savunma konseptinde zamanla meydana gelen değişiklikler, savunma sistemlerinin ömür devri maliyetlerindeki artışlar, savunma bütçelerindeki kısıtlamalar, teknolojideki hızlı gelişmeler, uluslararası rekabet ve günümüz sistemlerinin karmaşıklığı gibi faktörler, kamu ve özel sektörün savunma sistemlerinin tedarikine ve lojistik desteğine yönelik faaliyetlerinin planlanmasında ve icrasında yeni yaklaşımlar ve buna bağlı yeni stratejiler geliştirilmesini zaruri hale getirmiştir.
Rehber ilgili paydaşların ihtiyacı doğrultusunda güncellenecektir. Değişiklikler aşağıdaki tablodan izlenebilecektir.
Rehber ilgili paydaşların ihtiyacı doğrultusunda güncellenecektir. Değişiklikler aşağıdaki tablodan izlenebilecektir.
Tablo 1: Değişiklik izleme Tablosu
'''Tablo 1 Değişiklik izleme Tablosu'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''Revizyon No'''
|'''Revizyon No'''
16. DAU Integrated Product Support Element Guidebook, 2011
16. DAU Integrated Product Support Element Guidebook, 2011
17. Performansa Dayalı Lojistik Sektör Değerlendirme Raporu, H.ÖZTÜRK, G.ÖZKAN, STM
17. Performansa Dayalı Lojistik Sektör Değerlendirme Raporu, STM, Kasım 2017
18. Standartlar- Spesifikasyon SX000i International Guide for the use of the S-Series Integrated Logistic Support (ILS) specifications, Mart 2020
18. Standartlar- Spesifikasyon SX000i International Guide for the use of the S-Series Integrated Logistic Support (ILS) specifications, Mart 2020
=== 1.7.1. TANIMLAR ===
=== 1.7.1. TANIMLAR ===
Tablo 2 Tanımlar Tablosu
'''Tablo 2 Tanımlar Tablosu'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''Terim'''
|'''Terim'''
=== 1.7.2. KISALTMALAR ===
=== 1.7.2. KISALTMALAR ===
Tablo 3 Kısaltmalar Tablosu
'''Tablo 3 Kısaltmalar Tablosu'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|'''KISALTMA'''
|'''KISALTMA'''
== 2.4. SİVİL LOJİSTİK ==
== 2.4. SİVİL LOJİSTİK ==
Sivil lojistik; sistem, müşteri servisi, talep tahmini, ulaştırması, dağıtımı, ürün kontrolü, parça ve servis desteği, satın alma, paketleme, geri dönüşüm, değişim, taşıma ve depolama faaliyetlerinin tümünü kapsamaktadır.
Sivil lojistik; sistem, müşteri servisi, talep tahmini, ulaştırması, dağıtımı, ürün kontrolü, parça ve servis desteği, satın alma, paketleme, geri dönüşüm, değişim, taşıma ve depolama faaliyetlerinin tümünü kapsamaktadır.
[[Dosya:Şekil 1 Sivil Lojistik Mimarisi.png|alt=Şekil 1 Sivil Lojistik Mimarisi|sol|küçükresim|500x500pik|Şekil 1 Sivil Lojistik Mimarisi ]]
[[Dosya:Şekil1 Sivil Lojistik Mimari.jpg|alt=Şekil 1 Sivil Lojistik Mimarisi|sol|küçükresim|500x500pik|Şekil 1 Sivil Lojistik Mimarisi]]
'''Destek Unsurları;''' Odak Sistemin belirlenen kullanım konsepti ve görev profilleri çerçevesinde istenilen performans seviyesinde görev yapabilmesi ve maliyet etkin olarak kullanımında sürekliliğin sağlanması için ihtiyaç duyulan unsurlardır. Destek Unsurları, bunlarla sınırlı olmamak üzere Şekil 2’deki hususları kapsar.
'''Destek Unsurları;''' Odak Sistemin belirlenen kullanım konsepti ve görev profilleri çerçevesinde istenilen performans seviyesinde görev yapabilmesi ve maliyet etkin olarak kullanımında sürekliliğin sağlanması için ihtiyaç duyulan unsurlardır. Destek Unsurları, bunlarla sınırlı olmamak üzere Şekil 2’deki hususları kapsar.
[[Dosya:Şekil 2 Sistem; Odak Sistem ve Destek Unsurları.jpg|alt=Şekil 2 Sistem; Odak Sistem ve Destek Unsurları|sol|küçükresim|600x600pik|Şekil 2 Sistem; Odak Sistem ve Destek Unsurları]]
[[Dosya:Sistem Odak Sistem.png|alt=Şekil 2 Sistem; Odak Sistem ve Destek Unsurları|sol|küçükresim|600x600pik|Şekil 2 Sistem; Odak Sistem ve Destek Unsurları]]
Sistem tasarımında teknik, taktik, lojistik ve mali hususlar bir bütün halinde ele alınarak sistemin ömür devri boyunca Şekil 3’te gösterildiği şekilde bütçelenebilir operasyonel etkinliğe sahip olması hedeflenmektedir.
Sistem tasarımında teknik, taktik, lojistik ve mali hususlar bir bütün halinde ele alınarak sistemin ömür devri boyunca Şekil 3’te gösterildiği şekilde bütçelenebilir operasyonel etkinliğe sahip olması hedeflenmektedir.
[[Dosya:Şekil 3 Bütçelenebilir Operasyonel Etkinlik.png|alt=Şekil 3 Bütçelenebilir Operasyonel Etkinlik|sol|küçükresim|600x600pik|Şekil 3 Bütçelenebilir Operasyonel Etkinlik]]
[[Dosya:Şekil3 Bütçelenebilir Operasyonel Etkinlik.jpg|alt=Şekil 3 Bütçelenebilir Operasyonel Etkinlik|sol|küçükresim|600x600pik|Şekil 3 Bütçelenebilir Operasyonel Etkinlik]]
Odak sistemlerin lojistik desteğini doğrudan etkileyen ana unsurlar, sistem bileşenlerine ayrılarak Tablo 4 içeriğinde verilmiştir.
Odak sistemlerin lojistik desteğini doğrudan etkileyen ana unsurlar, sistem bileşenlerine ayrılarak Tablo 4 içeriğinde verilmiştir.
Tablo 4 Desteklenebilirlik –Sistem
'''Tablo 4 Desteklenebilirlik –Sistem'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="3" |
| colspan="3" |
· ''Bakım Konsepti''
· ''Bakım Konsepti''
|}
|}
Desteklenebilirlik ilişkili ürün performans parametreleri TSSÖDYP-05 ELD İsterleri Hazırlama Rehberi EK-A Parametre Listesinde verilmekte, bahse konu parametrelere ilişkin detaylı bilgi TSSÖDYP-06 Lojistik Destek Analizleri ve Kayıtları Rehberinde yer almaktadır.
Desteklenebilirlik ilişkili ürün performans parametreleri [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Entegre_Lojistik_Destek_(ELD)_%C4%B0sterleri_Haz%C4%B1rlama_Rehberi TSSÖDYP-05 ELD İsterleri Hazırlama Rehberi] EK-A Parametre Listesinde verilmekte, bahse konu parametrelere ilişkin detaylı bilgi [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Lojistik_Destek_Analizleri_ve_Kay%C4%B1tlar%C4%B1_Rehberi TSSÖDYP-06 Lojistik Destek Analizleri ve Kayıtları Rehberinde] yer almaktadır.
== 2.7. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ==
== 2.7. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ==
== 2.8. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ YÖNETİMİ ==
== 2.8. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ YÖNETİMİ ==
Sistem ömür devri yönetimi konusunda bilgi almak üzere; TSSÖDYP-01 Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve) ve TSSÖDYP-02 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri Rehberinden faydalanılabilir.
Sistem ömür devri yönetimi konusunda bilgi almak üzere; [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Sistem_%C3%96m%C3%BCr_Devri_Y%C3%B6netimi_Rehberi_(Ana_%C3%87er%C3%A7eve) TSSÖDYP-01 Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve)] ve [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Sistem_%C3%96m%C3%BCr_Devri_Y%C3%B6netimi_S%C3%BCre%C3%A7leri_Rehberi TSSÖDYP-02 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri Rehberinden] faydalanılabilir.
=== 2.8.1. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ SAFHALARI ===
=== 2.8.1. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ SAFHALARI ===
Sistem ömür devri yönetiminde, benzer amaçlar ve performans ölçütleri doğrultusunda çeşitli modeller söz konusudur. Karmaşık sistemlerin tedarikinde, kullanımında ve envanterden çıkarılmasında karşılaşılabilecek riskleri azaltmak ve etkili bir risk yönetimi sağlayabilmek amacıyla, organizasyonlar tarafından ömür devri modellerinin çeşitli versiyonları üretilmiştir. Sistem ömür devri modelleri çeşitli standart ve rehber dokümanlar ile desteklenmektedir.
Sistem ömür devri yönetiminde, benzer amaçlar ve performans ölçütleri doğrultusunda çeşitli modeller söz konusudur. Karmaşık sistemlerin tedarikinde, kullanımında ve envanterden çıkarılmasında karşılaşılabilecek riskleri azaltmak ve etkili bir risk yönetimi sağlayabilmek amacıyla, organizasyonlar tarafından ömür devri modellerinin çeşitli versiyonları üretilmiştir. Sistem ömür devri modelleri çeşitli standart ve rehber dokümanlar ile desteklenmektedir.
TSSÖDYP-01 Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve)’de Sistem Ömür Devri; Ön Konsept, Konsept, Geliştirme, Üretim, Kullanım, Destek ve Envanterden Çıkarma olmak üzere Şekil 4’te gösterildiği üzere 7 safhadan oluşmaktadır.
[https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Sistem_%C3%96m%C3%BCr_Devri_Y%C3%B6netimi_Rehberi_(Ana_%C3%87er%C3%A7eve) TSSÖDYP-01 Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve)’]de Sistem Ömür Devri; Ön Konsept, Konsept, Geliştirme, Üretim, Kullanım, Destek ve Envanterden Çıkarma olmak üzere Şekil 4’te gösterildiği üzere 7 safhadan oluşmaktadır.
[[Dosya:Şekil 4 Sistem Ömür Devri .png|alt=Şekil 4 Sistem Ömür Devri Safhaları |sol|küçükresim|600x600pik|Şekil 4 Sistem Ömür Devri Safhaları ]]
[[Dosya:Şekil4 Sistem Ömür Devri Safhaları.jpg|alt=Şekil 4 Sistem Ömür Devri Safhaları|sol|küçükresim|600x600pik|Şekil 4 Sistem Ömür Devri Safhaları ]]
=== 2.8.2. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ YÖNETİMİ SÜREÇLERİ ===
=== 2.8.2. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ YÖNETİMİ SÜREÇLERİ ===
Sistem ömür devri yönetiminin temel amacı; performans, maliyet etkinlik, takvim, kalite, operasyonel çevre, ELD ve demodelik gibi faktörleri göz önünde bulundurarak ömür devri boyunca sistem kabiliyetlerinin optimizasyonudur. Sistem ömür devri yönetimi modelinin başarılı bir şekilde işletilmesi ve yönetilmesi için gerekli süreçler TSSÖDYP-02 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri Rehberi’nde tanımlanmaktadır. Sistem ömür devri süreçleri; Mutabakat Süreçleri, Organizasyonel Program/Proje Destek Süreçleri, Program/Proje Süreçleri ve Teknik Süreçler olmak üzere Şekil 5’te verildiği üzere 4 ana kategoride toplanmıştır.
Sistem ömür devri yönetiminin temel amacı; performans, maliyet etkinlik, takvim, kalite, operasyonel çevre, ELD ve demodelik gibi faktörleri göz önünde bulundurarak ömür devri boyunca sistem kabiliyetlerinin optimizasyonudur. Sistem ömür devri yönetimi modelinin başarılı bir şekilde işletilmesi ve yönetilmesi için gerekli süreçler [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Sistem_%C3%96m%C3%BCr_Devri_Y%C3%B6netimi_S%C3%BCre%C3%A7leri_Rehberi TSSÖDYP-02 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri Rehberi’nde] tanımlanmaktadır. Sistem ömür devri süreçleri; Mutabakat Süreçleri, Organizasyonel Program/Proje Destek Süreçleri, Program/Proje Süreçleri ve Teknik Süreçler olmak üzere Şekil 5’te verildiği üzere 4 ana kategoride toplanmıştır.
[[Dosya:Şekil 5 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri.png|alt=Şekil 5 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri|sol|küçükresim|931x931pik|Şekil 5 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri]]
[[Dosya:Şekil5 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçler.jpg|alt=Şekil 5 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri|sol|küçükresim|881x881pik|Şekil 5 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri]]
=== 2.8.3. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ YÖNETİMİNDE PAYDAŞLAR, ROLLER VE SORUMLULUKLAR ===
Sistem ömür devri boyunca; ilgili paydaşların ihtiyaçlarının, beklentilerinin ve sorumluluklarının belirlenmesi, sorunsuz programlar/projeler yürütebilmenin ilk ve en önemli koşullarındandır.
Bir program/proje kapsamında ihtiyaç makamları, kullanıcılar, tedarik makamları, idame makamları, ana yükleniciler, alt yükleniciler, tedarikçiler, orjinal ekipman üreticileri ve diğer katkı sağlayabilecek organizasyonlar paydaş olarak nitelendirilebilir. Paydaşların sürece katılımı sistem ömür devrinin farklı noktalarında gerçekleşebilir.
Sistem ömür devri yönetimi kurgusunda, belirli bir düzen dahilinde ihtiyaçların netleştirilmesi amacıyla ilgili paydaşlar ön çalışmalarını yaparlar. Daha sonra bu ihtiyaçlar paydaş isterlerine dönüştürülür ve çeşitli formlarda kayıt altına alınır. Açık ve net olmayan ifadelerin anlaşılır ve ölçülebilir isterlere dönüştürülebilmesi için paydaşlar arasında ortak çalışma yapılır. Bu aşamada başvurulacak paydaş ihtiyaçları ve ister tanımlama sürecinde; operasyonel konsept dokümanı, stratejik işletme/kullanım planları vb. kaynaklardan faydalanılabilecektir.
Paydaş ihtiyaçları; geliştirme safhasına ait gereksinim tanımlama, tasarım, test ve doğrulama, entegrasyon gibi önemli aktivitelerin temelini oluşturacağı için ömür devri yönetimi kurgusunda sistem mühendisliği açısından önemli bir rol üstlenir. Paydaşlar arasında sağlanacak iletişimin yapı taşı paydaş isterleri olacaktır.
Sistem ömür devri safhalarına yönelik olarak her safhada ilgisi olabilecek paydaşlar tanımlanmalıdır. Paydaş isterleri; fonksiyonel, operasyonel, ara yüz, çevre, insan faktörleri, lojistik, bakım, tasarım, üretim, doğrulama, teslimat, eğitim, sertifikasyon, elden çıkarma, desteklenebilirlik, kalite, emniyet, özel mühendislik ve güvenlik gibi çeşitli kategorilerde sınıflandırılabilir ve ilgili faaliyetler için sorumluluklar tanımlanır.
=== 2.8.4. FİZİKÎ ÖMÜR, TEKNOLOJİK ÖMÜR, PLANLANAN KULLANIM ÖMRÜ ===
Bir sistemin ya da ürünün sistem ömür devri konsepti ifade edilirken, “ömür” kavramı üzerinde ilgili paydaşlar ile fikir birliği sağlanması, ihtiyacı net olarak anlama ve verimli bir planlama açısından faydalı olacaktır. Bu kapsamda fizikî ömür, teknolojik ömür ve planlanan kullanım ömrü ifadeleri aşağıda açıklanmıştır.
Sistem ömür devri kurgusu içinde kullanımına başlanan bir ürünün fiziksel ömrünün, teknolojik ömrünün ve planlanan kullanım ömrünün aynı anda başladığı ifade edilebilir. Ancak, sistemin tedariki süresince geçen zaman teknolojik ömür açısından önemli bir risk içerebilir. Bu sebeple, ihtiyaçların sadece mevcut teknoloji çerçevesinde değil ileriye dönük teknolojik öngörüleri de kapsayacak şekilde karşılanması gerekir.
Sistemin ilk kurulumu ile birlikte üretim ve kalite hatalarının sıklıkla ortaya çıkabileceği bir dönem yaşanması olasıdır. Bu dönemde ürünün fizikî ve teknolojik ömrünün devam ettiğini, planlanan kullanım ömrü içinde olduğunu ancak henüz faydalı ömrüne erişmediğini ifade edebiliriz. Hatalı planlama ya da uzun ürün geliştirme süreçleri vb. nedenler dolayısıyla çok erken dönemlerde yeni teknoloji bir ürünle karşılaşılması gibi durumlar söz konusu olabilecektir. Bu dönem sonrası nispeten arıza sıklığının azaldığı ve sistemin daha etkin kullanılabildiği “faydalı ömür” dönemi başlayacaktır. Son olarak faydalı ömür sonrası tekrar arıza sıklıkları artacak ve sistem yavaş yavaş planlanan kullanım ömrünün sonuna gelecektir. Bu durumda genellikle planlanan kullanım ömrünün devam etmemesi tercih edilebilecektir. Özellikle görev kritik sistemler söz konusu olduğunda yeni teknolojiye ve arıza sıklığına hassasiyet daha fazla ağırlığa sahip karar değişkeni olacaktır.
Yukarıda yer alan değerlendirmeler ışığında; fiziksel ömür kavramı, diğer kavramlara nazaran daha net bir şekilde ifade edilebilir. Bir sistemin kendisinden beklenen fonksiyonları yerine getirmek suretiyle fiziksel özellikleri el verdiği sürece görevini yapabilmesi, sistemin fiziksel ömrü olarak nitelendirilebilir. Ancak teknolojik ömür ve planlanan kullanım ömrü; çevresel, ekonomik, coğrafik, teknolojik vb. faktörlerden daha fazla etkilenmektedir. Teknolojik ömür; kabiliyet ihtiyacını karşılayan bilgi ve becerinin yeni bir düşünce, gelişme vb. ile karşılanabilmesine kadar geçen süre olarak nitelendirilebilir. Bu süreyi erken aşamalarda bir sistem için öngörmek, dünya ile sürekli irtibat halinde olmak ve yenilikleri takip etmekten geçecektir. Son olarak; planlanan kullanım ömrünün, sistem ömür devrinin ön konsept ve konsept safhalarında ihtiyacı karşılamaya yönelik karşılıklı fikir alışverişleri neticesinde geliştirilen sistemlerin tasarlanan hizmet süreleri olduğunu ifade edebiliriz.
== 2.9. ÖMÜR DEVRİ MALİYETİ (ÖDM) ==
ÖDM, sistemin tedarik döneminde ödenen maliyet ile kullanım, destek ve envanterden çıkarma boyunca ödenen maliyetlerin toplamıdır. ÖDM’nin başlıca bileşenleri, araştırma-geliştirme, yatırım, üretim, kullanım, destek ve envanterden çıkarma maliyetleridir. Karmaşık savunma sistemlerinde kullanım, destek ve envanterden çıkarma maliyetleri toplamının diğer bileşenlerin toplamından daha yüksek olduğu bilinmektedir.
Uzun vadede sisteme sahip olma maliyetinin en düşük seviyede tutulması, yüklenici açısından ekonomik rekabetin bir boyutudur. ÖDM, kısa vadeli maliyet düşürme faaliyetleri yerine ileri görüşlülükle uzun vadede maliyeti etkileyen unsurların tespit edilmesini ve maliyet etkin alternatif çözümlerin ortaya konulabilmesi için yaratıcı fikirler üretebilen mühendislik faaliyetlerini gerekli kılar. Başka bir deyişle, projelerin zaman ve bütçe kısıtları dışında uzun vadede sahip olma maliyeti açısından değerlendirilmesini sağlar.
Başarılı bir ÖDM analizinin en önemli kaynağı, kullanımda olan sistemlerden toplanan verilerdir. Gerçekleşen maliyet, ürünün kullanım süresiyle orantılı olarak değişkenlik gösterir. ÖDM analizi süreklilik arzetmeli ve sonuçları canlı tutulmalıdır. Güncel sonuçlar; sahip olma maliyetinin yanı sıra sistemin kalan ömrü boyunca beklenen maliyetinin tahmini, kullanım ve bakım bütçelerinin belirlenmesi, yeni sistemlerin geliştirilmesi sürecinde oluşan gecikmelerin maliyet analizi ve karar destek mekanizmalarında kullanılır.
Finansal açıdan değerlendirme, maliyetin ilgili finans kaynakları ile ilişkilendirilmesi sonucunda Bütçelenebilirlik (Affordability) değerlendirmesinin yapılabilmesini mümkün kılar. Bu sebeple ÖDM hem yönetim hem de mühendislik tarafında, maliyet/bütçe kontrolü ve karar verme mekanizmalarında yol gösterici etkiye sahiptir.
Sistemin elde edilmesi sürecinde, işletme-idame ve elden çıkarma maliyetlerinin azaltılmasına yönelik sorumluluğun yüklenici firmalar tarafından da üstlenilmesi doğal olarak müşterinin/kullanıcının başlıca beklentisidir. Bu beklentinin karşılanmasına yönelik olarak sistem bazında farklı tedarik sözleşme teknikleri uygulanabilir ya da tedarik sözleşmesi içeriğinde teşvik edici ya da yönlendirici isterler tanımlanabilir.
ÖDM analizi, ÖDM’ni oluşturan her bir bileşenin birbirleri ile etkileşiminin tanımlanması, ÖDM değerinin hesaplanması ve niteliğinin belirlenmesine yönelik bir analizdir. ÖDM analizi çıktısı “tahmin” olup hassasiyeti analizde kullanılan girdilerin çeşit ve niteliğine bağlıdır. Sisteme ait ÖDM’nin tahmin edilmesinde 3 ana yaklaşımdan bahsedilebilir:
* Finansal yaklaşım: Projenin belli başlı maliyet unsurlarına (Ar-Ge, satın alma, kullanım ve destek, tesis, personel vb.) ilişkin finansal kısıtlar ve yaklaşımlar ile ek bütçe talepleri ile sisteme ait ÖDM belirlenebilir.
* İş Kırılım Ağacı yaklaşımı: Geliştirilecek ve tesis edilecek sistem unsurlarını tümüyle ve detayları ile ortaya koyabilen iş kırılım ağacının her bir bileşenine ilişkin maliyetlendirmeler ile ÖDM belirlenebilir.
* Ömür Devri Maliyet Kategorileri yaklaşımı: Maliyet kategorileri (DoD 5000.4-M, Cost Analysis Guidance and Procedures):
** Araştırma-Geliştirme
** Yatırım (Üretim)
** Kullanım-Destek
** Envanterden Çıkarma
Maliyetin analiz edilmesi ile ilgili farklı ülkeler ve/veya kullanıcılar; değişik yöntemler, araçlar ve terminolojiler kullanabilir. Kullanılan ve Şekil 6’da birbirleri ile ilişkileri bulunan başlıca konseptler aşağıda yer almaktadır:
=== 2.8.3. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ YÖNETİMİNDE PAYDAŞLAR, ROLLER VE SORUMLULUKLAR ===
1. Ömür Devri Maliyeti (ÖDM) (LCC -Life Cycle Cost)
(ÖDM = Direkt Maliyetler + Endirekt Değişken Maliyetler)
2. Toplam Sahip Olma Maliyeti (TOC-Total Ownership Cost)
(TSOM = ÖDM + Bağlı endirekt Sabit Maliyetler)
3. Bütün Ömür Maliyeti (WLC-Whole Life Cost)
(BÖM = TSOM + Bağlı Olmayan Endirekt Sabit Maliyetler)
[[Dosya:Şekil6 ÖDM, TSOM ve BÖM arasındaki ilişki.jpg|alt=Şekil 6 ÖDM, TSOM ve BÖM arasındaki ilişki|sol|küçükresim|500x500pik|Şekil 6 ÖDM, TSOM ve BÖM arasındaki ilişki]]
<span lang="EN-GB"></span>ÖDM, ürünün elde edilmesi, kullanım, destek ve envanterden çıkarma ile ilişkili tüm direkt maliyetler ile indirekt-değişken maliyetleri içerir. Direkt maliyette sadece ortaya konulan ürüne yönelik faaliyetler ya da kaynaklar söz konusudur. Birden fazla değişik ürün ile ilişkilendirilebilecek maliyet, ürünler arasında ölçülebilir şekilde paylaştırılıyor ise bu da direkt maliyet olarak kaydedilir. Aksi halde indirekt olarak nitelendirilir. Değişken maliyetler, ürünün karmaşıklığı, parça/bileşen sayısı ve kırılım seviyesine bağlı olarak değişkenlik gösteren maliyetlerdir. Bunun haricindeki indirekt maliyetler ÖDM analizi kapsamına girmez.
<span lang="EN-GB"></span>ÖDM, ürünün elde edilmesi, kullanım, destek ve envanterden çıkarma ile ilişkili tüm direkt maliyetler ile indirekt-değişken maliyetleri içerir. Direkt maliyette sadece ortaya konulan ürüne yönelik faaliyetler ya da kaynaklar söz konusudur. Birden fazla değişik ürün ile ilişkilendirilebilecek maliyet, ürünler arasında ölçülebilir şekilde paylaştırılıyor ise bu da direkt maliyet olarak kaydedilir. Aksi halde indirekt olarak nitelendirilir. Değişken maliyetler, ürünün karmaşıklığı, parça/bileşen sayısı ve kırılım seviyesine bağlı olarak değişkenlik gösteren maliyetlerdir. Bunun haricindeki indirekt maliyetler ÖDM analizi kapsamına girmez.
Projenin her aşamasında aynı detayda ve doğrulukta ÖDM analizi yürütülemez. İş geliştirme safhasında, stratejik yaklaşımları yönlendirebilecek detayda maliyet analizleri yapılabilir. Projenin erken aşamalarında, müşteri gereksinimlerinin karşılanmasına yönelik alternatif çözümlerin ekonomik ve finansal değerlendirilmesinde kullanılacak ÖDM, öngörülen sistem karakteristiklerine dayanarak geliştirilir. Çözüm alternatifinin seçilmesini takiben, Tablo 5’te örneği sunulan, çözüme ait ÖDM bileşenleri tablosu detaylandırılarak sistem karakteristiklerine dayanarak doldurulur. Faaliyetler, Tabloda belirtilenlerle sınırlı değildir.
Projenin her aşamasında aynı detayda ve doğrulukta ÖDM analizi yürütülemez. İş geliştirme safhasında, stratejik yaklaşımları yönlendirebilecek detayda maliyet analizleri yapılabilir. Projenin erken aşamalarında, müşteri gereksinimlerinin karşılanmasına yönelik alternatif çözümlerin ekonomik ve finansal değerlendirilmesinde kullanılacak ÖDM, öngörülen sistem karakteristiklerine dayanarak geliştirilir. Çözüm alternatifinin seçilmesini takiben, Tablo 5’te örneği sunulan, çözüme ait ÖDM bileşenleri tablosu detaylandırılarak sistem karakteristiklerine dayanarak doldurulur. Faaliyetler, Tabloda belirtilenlerle sınırlı değildir.
Tablo 5 ÖDM Bileşenleri
'''Tablo 5 ÖDM Bileşenleri'''
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| rowspan="3" |'''FAALİYETLER'''
| rowspan="3" |'''FAALİYETLER'''
Hem kullanıcı (ihtiyaç sahibi) hem de yüklenici tarafında ELD faaliyetlerini yönetip yürütecek organizasyonlar ve süreçler mevcut ve tanımlı olmalıdır. ELD kendi içinde farklı özelliklerde ve birbirinden nispeten bağımsız birçok disiplini (ELD elemanları) bir arada kullanmayı gerektirir. ELD programı, sistem mühendisliği sürecinin bütünleşik bir parçası olarak, kullanıcının, yüklenicinin ve alt yükleniciler ile tedarikçi organizasyonlarının ilgili unsurlarını kapsayan karmaşık bir destek organizasyonunun faaliyetlerini koordine eder. Kullanıcı ve yüklenici organizasyonları içinde, ELD elemanlarını yönetecek ve yürütecek uzman kişiler bulunmalıdır. ELD faaliyetlerini organizasyon içinde ve organizasyonlar arasında koordine etmek ve yönetmek, organizasyonel yapı ve süreçlerin yanı sıra ELD elemanlarına da tam olarak hâkim olmayı gerektirir.
Hem kullanıcı (ihtiyaç sahibi) hem de yüklenici tarafında ELD faaliyetlerini yönetip yürütecek organizasyonlar ve süreçler mevcut ve tanımlı olmalıdır. ELD kendi içinde farklı özelliklerde ve birbirinden nispeten bağımsız birçok disiplini (ELD elemanları) bir arada kullanmayı gerektirir. ELD programı, sistem mühendisliği sürecinin bütünleşik bir parçası olarak, kullanıcının, yüklenicinin ve alt yükleniciler ile tedarikçi organizasyonlarının ilgili unsurlarını kapsayan karmaşık bir destek organizasyonunun faaliyetlerini koordine eder. Kullanıcı ve yüklenici organizasyonları içinde, ELD elemanlarını yönetecek ve yürütecek uzman kişiler bulunmalıdır. ELD faaliyetlerini organizasyon içinde ve organizasyonlar arasında koordine etmek ve yönetmek, organizasyonel yapı ve süreçlerin yanı sıra ELD elemanlarına da tam olarak hâkim olmayı gerektirir.
ELD faaliyetleri TSSÖDYP-01 Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve)’de belirlenen sistem ömür devri yönetimi modeli esas alınarak yapılandırılmıştır. Bu model, ihtiyaç belirleme ve ihtiyaç tanımlama aşamalarından oluşan ön konsept safhası ile başlayıp envanterden çıkarma safhasını da içine alan ömür devrinin tamamını resmeder. ELD, ön konsept safhasında başlayıp sistemin ömür devri boyunca devam edecek olan lojistik desteğin planlanmasına ve sağlanmasına ilişkin faaliyetler bütünüdür. Erken aşamalarda amaç desteklenebilirlik kapsamında sistem tasarımı üzerinde bir etkiye sahip olunması ve destek ihtiyaçlarının belirlenmesidir. Sonraki aşamalarda ise destek unsurlarının (ELD elemanlarının) tasarlanması, üretimi/temini/teslimi/ifası ve kullanım yerinde hazır bulundurulmasıdır. Ana fonksiyonu itibarıyla geliştirme safhasındaki tasarım aşamalarında yürütülen sistem mühendisliği, sistem ömür devrinin tamamına etki eden ana unsurdur. Bu nedenle; desteklenebilirlik ve destek unsurlarının tespiti ve geliştirilmesi gibi bazı faaliyetlerin, sistem tasarımı belirli bir olgunluk seviyesine gelinceye kadar ELD ve sistem mühendisliği çalışmaları arasında yinelemeli (iteratif) olarak icra edilmesi gerekmektedir. ELD’nin hedeflenen başarıya erişmesinde kullanılan en temel araç Lojistik Destek Analizleri (LDA)’dır. LDA; sistem geliştirme sürecinde destek gereksinimlerinin tanımlanması, analiz edilmesi ve somut hale getirilmesi faaliyetlerini içeren ve desteklenebilirlik anlamında tasarımın etkilenmesini hedefleyen bir analizdir. Tasarım olgunlaşarak netleştikçe, LDA faaliyetleri destek gereksinimleri kapsamında ihtiyaçların/kaynakların detaylandırılmasına ve gerekli verinin sağlanmasına odaklanır. Kullanım ve destek safhalarında ise planlamalara karşılık gerçekleşmeleri izlemek amacıyla kullanım ve bakım verisi geri bildirimlerinin sağlanması esastır. Tasarıma geri bildirim sağlayacak servis ekiplerinin ve idamede görev alan personel/kuruluşların girdileri ışığında saha koşulları altında desteklenebilirlik parametrelerinin değerlendirilmesi LDA sürecinin önemli bileşenlerindendir.
ELD faaliyetleri [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Sistem_%C3%96m%C3%BCr_Devri_Y%C3%B6netimi_Rehberi_(Ana_%C3%87er%C3%A7eve) TSSÖDYP-01 Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve)’]de belirlenen sistem ömür devri yönetimi modeli esas alınarak yapılandırılmıştır. Bu model, ihtiyaç belirleme ve ihtiyaç tanımlama aşamalarından oluşan ön konsept safhası ile başlayıp envanterden çıkarma safhasını da içine alan ömür devrinin tamamını resmeder. ELD, ön konsept safhasında başlayıp sistemin ömür devri boyunca devam edecek olan lojistik desteğin planlanmasına ve sağlanmasına ilişkin faaliyetler bütünüdür. Erken aşamalarda amaç desteklenebilirlik kapsamında sistem tasarımı üzerinde bir etkiye sahip olunması ve destek ihtiyaçlarının belirlenmesidir. Sonraki aşamalarda ise destek unsurlarının (ELD elemanlarının) tasarlanması, üretimi/temini/teslimi/ifası ve kullanım yerinde hazır bulundurulmasıdır. Ana fonksiyonu itibarıyla geliştirme safhasındaki tasarım aşamalarında yürütülen sistem mühendisliği, sistem ömür devrinin tamamına etki eden ana unsurdur. Bu nedenle; desteklenebilirlik ve destek unsurlarının tespiti ve geliştirilmesi gibi bazı faaliyetlerin, sistem tasarımı belirli bir olgunluk seviyesine gelinceye kadar ELD ve sistem mühendisliği çalışmaları arasında yinelemeli (iteratif) olarak icra edilmesi gerekmektedir. ELD’nin hedeflenen başarıya erişmesinde kullanılan en temel araç Lojistik Destek Analizleri (LDA)’dır. LDA; sistem geliştirme sürecinde destek gereksinimlerinin tanımlanması, analiz edilmesi ve somut hale getirilmesi faaliyetlerini içeren ve desteklenebilirlik anlamında tasarımın etkilenmesini hedefleyen bir analizdir. Tasarım olgunlaşarak netleştikçe, LDA faaliyetleri destek gereksinimleri kapsamında ihtiyaçların/kaynakların detaylandırılmasına ve gerekli verinin sağlanmasına odaklanır. Kullanım ve destek safhalarında ise planlamalara karşılık gerçekleşmeleri izlemek amacıyla kullanım ve bakım verisi geri bildirimlerinin sağlanması esastır. Tasarıma geri bildirim sağlayacak servis ekiplerinin ve idamede görev alan personel/kuruluşların girdileri ışığında saha koşulları altında desteklenebilirlik parametrelerinin değerlendirilmesi LDA sürecinin önemli bileşenlerindendir.
ELD en genel hali ile “savunma ve güvenlik sistemlerinin toplam ÖDM’yi en düşük seviyede tutabilmek ve bu sistemleri etkin ve verimli bir şekilde idame edebilmek maksadıyla kullanım ve destek safhasındaki ihtiyaçların tedarik döneminde bütünleşik bir şekilde ele alınmasını sağlayacak yönetimsel ve teknik bakış açısı” olarak tanımlanmaktadır.
ELD en genel hali ile “savunma ve güvenlik sistemlerinin toplam ÖDM’yi en düşük seviyede tutabilmek ve bu sistemleri etkin ve verimli bir şekilde idame edebilmek maksadıyla kullanım ve destek safhasındaki ihtiyaçların tedarik döneminde bütünleşik bir şekilde ele alınmasını sağlayacak yönetimsel ve teknik bakış açısı” olarak tanımlanmaktadır.
== 3.3. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ VE ELD ==
== 3.3. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ VE ELD ==
Sistem ömür devrinin planlanmasında ve yönetiminde TSSÖDYP-01 Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve) ve TSSÖDYP-02 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri Rehberleri referans olarak kullanılır.
Sistem ömür devrinin planlanmasında ve yönetiminde [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Sistem_%C3%96m%C3%BCr_Devri_Y%C3%B6netimi_Rehberi_(Ana_%C3%87er%C3%A7eve) TSSÖDYP-01 Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve)] ve [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Sistem_%C3%96m%C3%BCr_Devri_Y%C3%B6netimi_S%C3%BCre%C3%A7leri_Rehberi TSSÖDYP-02 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri Rehberleri] referans olarak kullanılır.
ELD; savunma ve güvenlik sistemlerinin tanımlanması, tasarımı, geliştirilmesi, üretimi, temini, konuşlandırılması, kullanımı, desteklenmesi ve envanterden çıkarılması faaliyetlerini maliyet etkin olarak planlayan ve bu planın uygulanmasını sağlayan tüm idari ve teknik aktivitelerin gerçekleştirildiği bir yönetim organizasyonudur.
ELD; savunma ve güvenlik sistemlerinin tanımlanması, tasarımı, geliştirilmesi, üretimi, temini, konuşlandırılması, kullanımı, desteklenmesi ve envanterden çıkarılması faaliyetlerini maliyet etkin olarak planlayan ve bu planın uygulanmasını sağlayan tüm idari ve teknik aktivitelerin gerçekleştirildiği bir yönetim organizasyonudur.
* İdame Mühendisliği
* İdame Mühendisliği
* Ürün Destek Yönetimi
* Ürün Destek Yönetimi
[[Dosya:Şekil7 ELED Elemanları İle Optimum Lojistik Destek İlişkisi.jpg|alt=|sol|küçükresim|650x650pik|Şekil 7 ELD Elemanları ile Optimum Lojistik Destek İlişkisi]]
=== 3.6.2. İKMAL DESTEĞİ ===
=== 3.6.1. BAKIM ===
Ürün ömür devri boyunca uygulanacak bakım konseptlerini ve gereksinimleri içerir. Bu ELD elemanının, diğer lojistik destek elemanlarının planlanması, geliştirilmesi ve tedarikinde büyük etkisi vardır.
Bakım elemanının amacı, olabilecek en iyi ekipman/kabiliyet kombinasyonunu mümkün olan en düşük maliyette sağlayabilmek için bakım konsepti ve gereksinimlerini belirlemek, planlamak, kaynak sağlamak, uygulamak ve bakım için gerekli faaliyetleri gerçekleştirmektedir.
[[Dosya:Şekil 8 Bakım Faaliyetleri.png|alt=Şekil 8 Bakım Faaliyetleri|sol|küçükresim|600x600pik|Şekil 8 Bakım Faaliyetleri]]
Sistemin ömür devri boyunca kendisinden beklenen yetenekleri ve hizmetleri yerine getirmesi ve kullanım sürdürülebilirliğini sağlaması maksadıyla Şekil 8’de verilen önleyici ve düzeltici bakım faaliyetleri yürütülür.
Önleyici bakım faaliyetleri, planlı bakım faaliyetleri olup sistemde arıza meydana gelmeden önce arızanın önlenmesi maksadıyla yürütülen planlı/periyodik bakım faaliyetleridir. Önleyici bakım faaliyetleri kapsamında arızalar meydana gelmeden önce alınacak tedbirlerin belirlenmesine ve uygulanmasına yönelik analizlerin düzenli olarak yapılması da sağlanmalıdır.
Düzeltici bakım faaliyetleri, plansız bakım faaliyetleri olup sistemde arıza meydana geldiğinde yürütülecek onarım/tamir işlemleridir. Plansız bakımlar arızanın tespit edilmesi, arızanın giderilmesi, özel durumlarda arıza onarımı/tamiri sonrası gerçekleştirilmesi gereken kontrollerin yapılması faaliyetlerini içerir. Düzeltici bakım faaliyetlerine ilişkin sonuçların/verilerin analiz edilerek arıza oluşma sıklıklarına ve periyotlarına göre önleyici bakım faaliyeti kapsamına alınabilecek faaliyetlerin belirlenmesini ve bu kapsama alınmasını sağlayacak bir mekanizma kurulması bakım etkinliğinin artılması açısından önemli bir çalışmadır.
Bakımın planlanması ve yürütülmesi kapsamında aşağıdaki faaliyetler gerçekleştirilir.
'''Bakım konseptinin geliştirilmesi'''
Bakım konsepti, ELDP ve destek konsepti kullanılarak geliştirilir.
'''Bakım Onarım Seviyesi Analizi (LORA)'''
Sözleşme ve ekleri, tasarım mühendislik verileri, ELDP, yazılım desteklenebilirlik analiz raporu, RAMST raporları, destek konsepti kullanılarak LORA gerçekleştirilir.
'''Bakım planının geliştirilmesi'''
Bakım planı; sözleşme, ELDP, LORA raporu ve bakım konsepti kullanılarak geliştirilir.
'''Bakım görevlerinin yürütülmesi'''
Bakım faaliyetleri, sözleşme ve ekleri ile bakım planına uygun olarak yürütülür.
'''Desteklenebilirlik Emniyet Analizleri'''
Tasarım mühendislik verileri, ELDP, LDAK, MTA raporu ve RAMST raporları kullanılarak yazılım Desteklenebilirlik Emniyet Analizleri gerçekleştirilir.
'''Önleyici Bakımın Geliştirilmesi ve Sürekli İyileştirme (RCM vb. yöntemler)'''
Tasarım mühendislik verileri, ELDP, RAMST raporları, tedarikçi verileri ve LDAK kullanılarak Önleyici Bakım Görev Gereksinimleri (ÖBGG) geliştirilir.
'''Bakım Görev Analizleri (MTA)'''
Sözleşme ve ekleri, tasarım mühendislik verileri, ELDP, LORA raporu, RAMST raporları, planlı bakım planı ve destek konsepti kullanılarak MTA gerçekleştirilir.
'''Kullanım Safhasında Bakım Optimizasyonu'''
Kullanım safhasında bazı faktörler sistem ve ELD elemanları üzerinde bir etkiye sahip olabilir. Bu tür faktörler daha önce belirlenmiş bakım konsepti ve önleyici bakım faaliyetleri üzerinde bir değişiklik yapılmasını gerektirebilir. Bu durumda önleyici bakım görevlerinin etkinliğinin artırılması için optimizasyon çalışması yapılmalıdır.
Kullanım safhasında bakım optimizasyonunun sağlanması için aşağıdaki faaliyetler yürütülür:
* Analizlerin yapılarak eksik/aksak hususlar ile darboğazların tespit edilmesi,
* Önleyici bakım faaliyetleri kapsamında arızalar meydana gelmeden önce alınacak tedbirlerin belirlenmesi ve uygulanması
* Sıklıkla oluşan arızalara ve bu arızaların periyotlarına göre önleyici bakım faaliyeti kapsamına alınabilecek faaliyetlerin belirlenmesine ve bu kapsama alınmasına yönelik bir mekanizma kurulması.
'''Tanı Analizlerinin gerçekleştirilmesi (D&PHM)'''
Sözleşme ve ekleri, tasarım mühendislik verileri, ELDP ve RAMST raporları kullanılarak tanı analizleri (Diagnostics&Prognostics and Health Management Analysis) gerçekleştirilir.
'''Tesis ve Altyapı Analizlerinin Gerçekleştirilmesi'''
'''Yazılım Desteklenebilirlik Analizleri'''
Tasarım mühendislik verileri, ELDP, LORA raporu, MTA raporu, RAMST raporu ve destek konsepti kullanılarak Yazılım Etki Analizi gerçekleştirilir. Yazılım Etki Analizi; yazılımın, ürünün kullanım ve desteğindeki etkilerini tarif eder.
=== 3.6.2. İKMAL DESTEĞİ ===
İkmal destek elemanının amacı; mümkün olan en düşük ÖDM’de en iyi kabiliyetin kullanıma hazır olmasını sağlayabilmek için gerekli onarım parçaları, yedekleri ve bütün ikmal maddelerini/hizmetlerini tedarik etmek için yönetim faaliyetlerinin belirlenmesi, planlanması, söz konusu faaliyetlere yönelik kaynağın sağlanması ve faaliyetlerin icra edilmesidir. Böylece; doğru onarım parçaları, yedekler ve malzemelerin, doğru nitelik ve nicelikte, doğru zamanda, doğru fiyata, doğru yerde olması sağlanır. Bu kapsamda üretilecek tedarik verisi; satın alınacak, kontrol edilecek, paketlenerek son kullanıcıya teslim edilecek ürünlere ait tanımlama, açıklama ve test bilgilerini içerir.
İkmal destek; yedeklerin, tamir parçalarının ve malzemelerin tedarik edilmesi, listelenmesi, teslim alınması, depolanması, transferi, dağıtılması ve envanterden çıkarılmasına dair gereksinimlerin belirlenmesi için gerekli bütün yönetsel işlemler, prosedürler ve tekniklerden oluşur. Bu süreç; başlangıç desteğine yönelik ön tedarik hazırlığı ile birlikte ihtiyaç duyulan ikmal maddelerinin/hizmetlerinin tedarikini/ifasını, dağıtımını ve yenilenmesini de kapsar ve temelde iki faaliyetten oluşur.
'''Ön Tedarik Verisinin Sağlanması'''
Bu faaliyet çerçevesinde; ürüne gerekli desteği sağlayabilmek için satın alınması gereken malzeme miktarını da içerecek şekilde, ön tedarik verisi temin edilir. Kodlandırma ise, ikmal sisteminde yer alan ekipman, komponent ve parçaların standart bir şekilde isimlendirilmesi, tanımlanması ve sınıflandırılmasını sağlar.
'''Malzeme İkmalinin Gerçekleştirilmesi'''
Bir kurum, kuruluş ya da şirketin barış ve savaş ortamında yürütmüş olduğu lojistik faaliyetlerin başarısı; ikmal maddelerinin doğru, kesintisiz ve hızlı akışına bağlıdır. Bu akışın sağlanmasında, tedarik, envanter tutma, stok kontrolü, depolama, bilgi sistemleri kullanımı, tesis yerleşimi gibi etkenler çok önemlidir. İkmal faaliyetleri, müşteriden gelen siparişlerin yönetilmesi ve mevcut stoklardan ya da stokta bulunmadığı durumda tedarik edilerek ihtiyaçların karşılanmasından oluşur. Bu faaliyet kısmen müşteri, kısmen de yüklenici tarafından yürütülür. Fiyat tekliflerinin oluşturulması, siparişlerin verilmesi, teslimatların gerçekleştirilmesi ve faturalandırılması gibi aktiviteleri içerir.
=== 3.6.3. İŞ GÜCÜ VE PERSONEL ===
İş gücü ve personel ELD elemanının amacı; ürünün ömür devri boyunca kullanılması ve idame edilmesi için gerekli nitelikte iş gücü ve personelin belirlenmesi, planlanması, kaynağın sağlanması ve istihdam edilmesidir. Yapılacak iş gücü ve personel analizi ile ürünün ömür devri süresince kullanımı, idamesi ve desteklenmesi için ihtiyaç duyulan kalifikasyona ve yeteneğe sahip iş gücü ve personelin tespit edilmesine, sağlanmasına ve istihdamına yönelik çalışma yapılır. İş gücünü planlarken, sadece iş odaklı operasyonel planlama süreçleriyle yetinmeyip bunun ötesine geçerek stratejik planlamanın yapılması da günümüz rekabet ortamında önemli bir konudur. Aslında iş gücü planlaması özünde; yapılması gerekli işe, uygun kişinin, reel maliyet ve olması gereken zamanda katılımı olarak özetlenebilir. Burada ilgili insan kaynaklarının becerileri ve yetenekleri, bilgi birikimleri ve tecrübeleri ile uzun vadede şirket içerisinde alacakları çeşitli görev tanımları gibi konular da gözönüne alınmaktadır. Örneğin; bir kişi işten ayrıldığında iş akışı etkilenmeden yerine geçebilecek olan insan kaynağının öncesinde planlanması veya kurum içi eğitim çalışmalarıyla yetkinliklerinin yükseltilmesi doğrultusunda kariyer planlarının yapılması gibi maddeler hayata geçirilmelidir.
=== 3.6.4. DESTEK VE TEST EKİPMANLARI ===
Destek ve Test Ekipmanları ELD elemanının amacı; ürünün ihtiyaç duyulduğunda kullanıma hazır olmasını sağlamak üzere, kullanımı, desteği ve ikmalini sürdürebilmek için gerekli destek ekipmanlarının (mobil veya sabit) tedarik edilmesi ve desteklenmesine ilişkin yönetsel faaliyetlerin belirlenmesi, planlanması, kaynak tahsisi ve uygulanmasıdır.
Destek ve test ekipmanı, ürünün destek ve idamesi için gerekli olan her türlü ekipmanı kapsayan bir terimdir. Kapsamına; çok kullanımlı destek elemanları, el aletleri/takım/avandanlıklar, meteoroloji ve kalibrasyon ekipmanları, ölçü aletleri ve manuel/otomatik test ekipmanları dahildir.
Ürün tedariği esnasında program yöneticilerinden beklenenlerden biri de envanterde mevcut olan destek ekipmanlarının kullanımına ağırlık verilmesi ve yeni destek ekipmanı geliştirme ihtiyacının asgariye indirilmesi vasıtasıyla envanterdeki destek ekipmanı miktarının artmasının önlenmesidir.
Bu faaliyet; bilgisayar kaynaklarının geliştirilmesi, üretilmesi, satın alınması, kurulması ve idame ettirilmesini kapsar. Sistem ömür devri safhaları boyunca hazırlanacak olan bilgisayar kaynakları raporu, yönetime bilgisayar kaynaklarının güncel durumu hakkında bilgi sağlar.
Bu kapsamda iki ana faaliyet gerçekleştirilir:
'''Destek ve Test Ekipmanları Gereksinimlerinin Analiz Edilmesi'''
Bu analiz, ELDP’den veya diğer ELD unsurları tarafından belirlenen gereksinimlerden türetilen destek ve test ekipmanları gereksinimlerini tanımlar ve dokümante eder. Bu tanımlama esnasında; yeni, genişletilmiş veya yükseltilmiş destek ve test ekipmanları seçeneklerinin yanı sıra mevcut ekipmanların kullanımı da dikkate alınmalıdır. Analizler kapsamında aynı zamanda, destek ekipmanının nasıl envanterden çıkarılacağı da planlanmalıdır.
Bu faaliyetin çıktısı olan Destek ve Test Ekipmanları Planı, bütün destek ekipmanlarını tanımladığı gibi ekipmanın kendisi için lojistik desteği de öngörmelidir.
'''Hata ve Kusurların Belirlenmesi ve Teknik Analizlerin Gerçekleştirilmesi'''
'''Destek ve Test Ekipmanlarının Sağlanması'''
Bu aktivite bir hata/kusura ilişkin hususları belirlemek için yürütülen bilimsel çalışmalardan oluşur. Bu kapsamda aşağıda sıralanan türden çalışmalar gerçekleştirilir:
Bu faaliyet; destek teçhizatının geliştirilmesi, üretilmesi, satın alınması, kurulması ve idame edilmesini kapsar. Ömür devri safhalarında üretilecek “Destek ve Test Ekipmanları Raporu” ilgili tarafın yönetimine, destek ve test ekipmanlarının durumunun anlık bir özetini sunar. Test faaliyetlerinin herhangi bir aksaklığa uğramadan yürütülebilmesi için ilgili test ekipmanlarının zamanında ve uygun yerde hazır bulundurulması hususu doğrulama ve geçerleme faaliyetlerini gerçekleştiren birimler ile koordine edilir.
=== 3.6.5. TASARIMA ETKİ/TASARIM ETKİLEŞİMİ ===
Geliştirme projelerinin başarılı olması için; halen kullanımda olan benzer sistemlerden yola çıkılarak ELD hedeflerinin, proje başında kullanıcı ile birlikte belirlenmesi, tüm tasarım aşamasından başlayarak bu hedeflere göre projenin yürütülmesi ve desteklenebilirlik kriterlerinin ölçülebilir metrikler ile tasarıma yansıtılmasının sağlanması gerekmektedir. Başarılı bir ürünü üç temel kriter ile tarifleyebiliriz; tasarım olarak performans hedeflerini karşılayan, maliyet etkin ve desteklenebilir.
Bu üç temel unsur, bir biri ile ayrılmaz ve beraber değerlendirilmesi gereken unsurlardır. Eğer bu üç unsuru detaylandırmak istersek, aşağıdaki şekilde deniz platformu için basit bir örnek verebiliriz. Her türlü performans hedeflerini karşılamak için tasarlanan sistemin, görevi esnasında kritik arıza yaşamamalıdır. Arıza yaşadığında ise, bu arızayı gidermek için eğitilmiş personeli, eğitim kitapları, yedek parçası, destek ekipmanları ile kolay, hızlı ve uygun maliyetle onarılabiliyor olması gerekmektedir.
[[Dosya:Şekil9 Savunma Ve Güvenlik Sistemi İçin Başarı Kriteri.jpg|alt=Şekil 9 Savunma ve Güvenlik Sistemi İçin Başarı Kriterleri|sol|küçükresim|500x500pik|Şekil 9 Savunma ve Güvenlik Sistemi İçin Başarı Kriterleri]]
Tasarıma Etki/Tasarım Etkileşimi ELD elemanı kapsamında:
* Güvenilirlik, idame edilebilirlik, test edilebilirlik, insan mühendisliği, cihaz içi test (CİT) ve çevresel uygunluk gibi konularda girdi sağlayarak sistem ve destek sistemi tasarımına desteklenebilirlik karakteristiklerinin katılmasını sağlamak,
* Desteklenebilirliğin sağlanması için ürünün fikir aşamasından itibaren ömür devri boyunca tasarımına (İlk tasarım, iyileştirme, yarı ömür modernizasyonları vb.) etki edilmesi,
* Destek sistemini ve eğitim sistemini geliştirmek ve lojistik destek kaynaklarını (ikmal destek, destek ekipmanı, teknik veri, tesisler, PEDU, iş gücü ve personel, eğitim ve eğitim teçhizatı) planlamak, geliştirmek ve sunmak,
* Kullanıma hazır bulunma, etkinlik ve ÖDM için en uygun tasarımı elde etmek amacıyla sistem mühendisliği sürecine dahil olunması gerekir.
Tasarıma Etki/Tasarım Etkileşimi; sistem mühendisliğinin güvenilirlik, kullanıma hazır bulunma, idame edilebilirlik, desteklenebilirlik, test edilebilirlik gibi niceliksel tasarım parametrelerinin işlevsel ELD elemanları ile entegrasyonudur. Tasarıma Etki/Tasarım Etkileşimi, ürün tasarımı ile ürünü desteklemek için ihtiyaç duyulan kaynaklar arasındaki dinamiği ortaya koyar.
Söz konusu tasarım parametreleri, gereksinimlerle ilişkilendirilmiş olmalı ve operasyonel terimler şeklinde ifade edilmelidir. Böylece ürün destek gereksinimleri, ürünün kullanıma hazır bulunma hedefleri ile maliyetlerin etkin şekilde dengelenmesini sağlayacak şekilde belirlenir. Bu amaçla aşağıdaki üç konu başlığı altında verilen ana faaliyetler gerçekleştirilir:
'''ÖDM Analizlerinin Gerçekleştirilmesi'''
ÖDM analizi, ürün için farklı tasarım alternatifleri arasında maliyet etkinlik açısından en iyi seçeneği belirler.
'''LDA’nın Gerçekleştirilmesi'''
LDA faaliyeti, ilgili standartlara uygun olarak bir LDA veri tabanı oluşturur. LDA veri tabanı, bütün lojistik verilerin kayıt altına alındığı ve muhafaza edildiği tek ortamdır. Tedarik, mühendislik ve kullanıcılar arasında veri tutarlılığının sağlanabilmesi için tüm ELD elemanları arasındaki veri akışı LDA veri tabanı (LDA Kayıtları, LDAK) üzerinden sağlanır. Örneğin, teknik dokümanların ve bakım prosedürlerinin hazırlığı, LORA analizleri, MTA ve ÖDM analizleri için ortak bilgi kaynağı LDAK’dır.
'''RAMST Analizlerinin Geçekleştirilmesi'''
Bu faaliyet esnasında; ürün tasarımının güvenilirlik, kullanıma hazır bulunuşluk, idame edilebilirlik ve test edilebilirlik karakteristikleri analiz edilir.
=== 3.6.6. TEKNİK VERİ VE DOKÜMANTASYON ===
Teknik Veri ve Dokümantasyon; kayıt şekli ya da yönteminden bağımsız olarak bilimsel ve teknik içerikli kayıtlı veri ve bilgilerdir. Bilgisayar yazılımı, finansal ya da idari bilgiler gibi sözleşme yönetim bilgileri Teknik Veri ve Dokümantasyon kapsamına girmez.
Teknik Veri ve Dokümantasyon elemanının başlıca iki hedefi mevcuttur:
* Bilgiyi elde etme ve bakım faaliyetlerini tanımlama, planlama, doğrulama, kaynak tespiti ve yürütme,
* Teknik yayın planlama, geliştirme, üretme ve bakımı.
Bu maksatla yürütülen faaliyetler ise, teknik veri paketini geliştirme ve teknik yayınların hazırlanması süreçleri olarak aşağıdaki iki başlık altında özetlenmektedir.
'''Teknik Veri Paketini Geliştirme'''
Teknik Veri Paketi (TVP), bir ürün/sistemin ürün ömür devri boyunca tedarik stratejisi, geliştirme, üretime hazırlama, üretim geliştirme, üretim, mühendislik ve lojistik aktivitelerini destekleyebilecek yeterlilikte teknik olarak tanımlanmasıdır. TVP geliştirme süreci, birçok farklı ELD fonksiyonunu destekleyebilecek şekilde organize edilmiş olmalı ve yönetilmelidir. TVP, ürünün/sistemin performansını sağlayabilmesi için ihtiyaç duyulan tasarım konfigürasyonu ve ilgili tüm prosedürleri tanımlar ve ilave olarak değişik veri türlerini içerir. TVP’nin oluşturulmasında; veri gereksinimleri ve mülkiyet hakları korunarak, verinin zamanında ve uygun maliyetle elde edilmesi, güncel tutulması, kullanım amacına uygunluğu ve yeterliliği, ayrıca kullanım noktasına en uygun şekilde ulaştırılması gibi hususların tanımlanması ve kontrolü hususlarına da azami dikkat gösterilir.
'''Teknik Yayınların Hazırlanması'''
Teknik yayınlar, ürünün mimarisi ve fonksiyonları ile kullanımını tarif eden dokümanlardır. Kullanım ve bakım talimatları, parça listeleri, teknik bilgi ve prosedürleri kapsar. Teknik yayınların muhatabı idame makamları ve/veya son kullanıcılar olup herhangi bir formatta yayınlanabilirler. Teknik yayınlar bir ürünün desteklenmesi açısından önemli öğelerdir. Teknik yayın hazırlanmasında izlenecek süreç ve yaklaşımlar "[https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Teknik_Yay%C4%B1n_Haz%C4%B1rlama_Rehberi TSSÖDYP-12 Teknik Yayın Hazırlama Rehberi]” nde açıklanmıştır.
= 6. PROGRAM/PROJE YÖNETİMİ VE ELD =
=== 3.6.7. EĞİTİM VE EĞİTİM DESTEĞİ ===
Bu ELD elemanının hedefi; belirlenen eğitim stratejisinin uygulanması ile eğitim desteği kaynaklarının belirlenerek planlanması, ürünün ömür devri boyunca en uygun performans ve kullanıma hazır bulunuşluk seviyesini sağlayacak şekilde kullanılması, idamesi ve desteklenmesi için personeli eğitmektir.
Eğitim İhtiyaçları Analizi, ürünün kullanımı için doğru eğitimin belirlenmesi amacıyla yapılmalıdır. Eğitim İhtiyaçları Analizi içinde yer alan isterler, eğitimi alacak personelin yetkinliğini de dikkate almalıdır.
Ürünü görev sahasında kullanacak ve idame ettirecek personelin eğitimi ürün sahaya konuşlandırılmadan hemen önce ya da kullanıma alınmadan önce verilir. İlerleyen safhalarda ürün ömür devri süresince mevcut veya yeni personel için tekâmül eğitimleri de ayrıca önceden planlanmış olmalıdır. Eğitim ve eğitim desteğine ilişkin faaliyetler kapsamında eğitim ihtiyacının analiz edilmesi, tasarlanması, geliştirilmesi, uygulanması ve denetlenmesi hususunda izlenecek süreç ve yaklaşımlar "[https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/E%C4%9Fitim_ve_E%C4%9Fitim_%C4%B0htiya%C3%A7lar%C4%B1_Rehberi TSSÖDYP-13 Eğitim ve Eğitim İhtiyaçları Rehberi]"nde açıklanmıştır.
=== 3.6.8. TESİSLER VE ALTYAPI ===
Tesisler ve altyapı; bir ürünün entegrasyonu, işletilmesi ve desteklenmesi için gerekli olan sabit ve yarı sabit varlıklar veya mobil tesislerden oluşur.
Bu ELD elemanı; yeni tesis ve altyapının türleri (eğitim tesisi, ekipman/malzeme/tehlikeli madde deposu, bakım tesisleri, bilgisayar donanım/yazılım sistemleri/ağ ve iletişim sistemleri altyapısı vb.) veya mevcut tesis ve altyapılardaki iyileştirmeler, lokasyon, alan, çevre ve güvenlik gereksinimleri ve gerekli ekipmanların belirlenmesine yönelik faaliyetlerin tümünü içerir.
Tesis ve alt yapı planlaması; bütçeleme, tedarik veya inşaat sürelerinin çok uzun olabilmesi nedeniyle ürün ömür devrinde mümkün olan en erken safhada gerçekleştirilmeye çalışılmalıdır.
Bu kapsamda yürütülen başlıca faaliyetler aşağıdaki iki başlık altında verilmiştir:
'''Tesis ve Altyapı Analizlerinin Gerçekleştirilmesi'''
Bu analiz, ELDP veya diğer ELD elemanları tarafından ortaya konulan taleplerden kaynaklanan tesis ve altyapı gereksinimlerini belirler ve dokümante eder. Söz konusu tesis ve altyapı gereksinimleri en uygun çözümün temelini de şekillendirir. Çözüm oluşturulurken mevcut tesis ve altyapılar değerlendirilmelidir. Aynı zamanda, tesislerin bakımı ve envanterden çıkarma planları da düşünülmelidir.
'''Tesis ve Altyapının Sağlanması'''
Bu faaliyet; tesis ve altyapının geliştirilmesi, inşa edilmesi, tedarik edilmesi ve idame edilmesini kapsar. İnşaat ve benzeri altyapı faaliyetleri, karakteristik olarak üründen ayrı olmaları sebebi ile genellikle ayrı sözleşmeler altında yürütülür ve her birinin kendi ömür devirleri söz konusudur.
=== 3.6.9. PAKETLEME, ELLEÇLEME, DEPOLAMA VE ULAŞTIRMA (PEDU) ===
Malzeme yönetimi; ihtiyaç duyulan malzemeyi, ihtiyaç duyulan yere, ihtiyaç duyulan miktarda, uygun koşullarda, ihtiyaç duyulan sıklıkla, ihtiyaç duyulan şekilde yönlendirerek, ihtiyaç duyulan zamanda uygun yöntem kullanımı ile uygun maliyette sağlayan bilimdir. Bir ürünün bakım ve onarımı ile illişkili faaliyetlerin yanı sıra, ürünün kullanımı ve elleçlenmesi esnasında dikkate alınması gereken birçok ilave hususlar mevcuttur. PEDU, bir ürünün doğrudan kullanımı ve bakımı ile ilişkilendirilemeyen ancak ürünün uygun kullanımı açısından önem arz eden görevleri kapsar. Bu görevleri belirleyebilmek amacıyla Paketleme, Elleçleme, Depolama ve Ulaştırma (PEDU) analizleri gerçekleştirilir. PEDU analizi, PEDU görevlerinin ve bu görevlere ilişkin personel, destek ekipmanı, yedek parça ve sarf malzemeleri, tesis ve eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesini kapsar. Analizlerin çıktıları PEDU Planı’nda dokümante edilir.
PEDU görevlerinin bir kısmı ömür devrinin erken safhalarında, diğer kısmı ise daha ileriki aşamalarda (örneğin bir prototip veya ürün ortaya çıktığı zamanlarda) dikkate alınmalıdır. Bu görevler, bütün ürün, teçhizat ve destek elemanlarının uygun şekilde muhafaza edilmesi, paketlenmesi, taşınması ve sevk edilmesini sağlayacak tasarım önlemleri, süreçler, kaynaklar ve prosedürlerin bütünüdür. Çevresel koşullar, uzun ve kısa dönem depolama şartlarına göre ekipmanın korunması gibi hususları da dikkate alır.
=== 3.6.10. BİLGİSAYAR KAYNAKLARI ===
Bilgisayar Kaynakları; görev kritik bilgisayar yazılım/donanım sistemlerinin işletilmesi ve desteği için ihtiyaç duyulan tesis, donanım, yazılım, iletişim, dokümantasyon, iş gücü ve personel ihtiyaçlarını kapsar. Amacı, görev kritik bilgisayar yazılım/donanım sistemlerininin tedariki ve yönetimi, idamesi ve güncellenmesi için gerekli olan kaynakların tespiti, planlanması, tahsisi ve kullanıma alımının gerçekleştirilmesidir.
Bu kapsamda aşağıda verilen iki temel faaliyet yürütülür:
'''Bilgisayar Kaynak Analizinin Gerçekleştirilmesi'''
Bu analiz, ELDP veya diğer ELD elemanlarının taleplerinden türetilen bilgisayar kaynak gereksinimlerini belirler ve dokümante eder. Yeni, modifiye edilmiş veya geliştirilmiş bilgisayar kaynaklarının yanı sıra mevcut bilgisayar kaynakları da bu analiz kapsamında göz önünde bulundurulmalıdır. Analiz, aynı zamanda bilgisayar kaynaklarının envanterden çıkarma planlamasını da (örneğin verinin arşivlenmesi) kapsamalıdır.
'''Bilgisayar Kaynaklarının Sağlanması'''
Bu faaliyet; bilgisayar kaynaklarının geliştirilmesi, üretilmesi, satın alınması, kurulması ve idame ettirilmesini kapsar. Sistem ömür devri safhaları boyunca hazırlanacak olan bilgisayar kaynakları raporu, yönetime bilgisayar kaynaklarının güncel durumu hakkında bilgi sağlar.
=== 3.6.11. İDAME MÜHENDİSLİĞİ ===
Bu ELD elemanının amacı, kullanımda olan ürünleri bulundukları operasyonel çevre koşullarında desteklemektir. Bu faaliyet envanterde bulunan ve/veya envantere alınan bir sistemin kullanımı ve desteklenmesi için gerekli olan tüm teknik görevleri kapsar (mühendislik ve lojistik incelemeler, analizler vb). İdame Mühendisliği, sistemin kullanım ömrü boyunca kusurlarının belirlenmesi, gözden geçirilmesi, değerlendirilmesi ve çözüme kavuşturulmasını içerir. Yapılan çalışmaların çıktıları geri bildirim bilgisi ve tasarım eksikliklerini ele alan veya desteklenebilirlik tasarım faktörlerini geliştiren mühendislik değişiklikleri şeklinde tasarıma yönelik değerlendirme ve önerilerdir.
İdame Mühendisliği çalışmaları hem sistemi ana hat çekilmiş konfigürasyon ve kabiliyetlerine geri çevirir hem de performans ve kabiliyetleri iyileştirmek için fırsatları belirler. Sistemin teknik ve desteklenebilirlik açısından kusurlarının belirlenmesi, ölçülmesi, doğrulanması, ilişkili kök neden analizleri, kusurun düzeltilme potansiyelinin değerlendirilmesi ve bir dizi düzeltici işlem seçeneğinin geliştirilmesi, bu amaçla yapılan çalışmalardır. Bu çalışmalar aynı zamanda, seçilen düzeltici işlemlerin konfigürasyon ve bakım süreçlerinde uygulanmasını ve anahtar idame metriklerinin izlenmesini de kapsar.
İdame mühendisliği faaliyetleri aşağıda verilen iki ana başlık altında toplanabilir:
'''Hata ve Kusurların Belirlenmesi ve Teknik Analizlerin Gerçekleştirilmesi'''
Bu aktivite bir hata/kusura ilişkin hususları belirlemek için yürütülen bilimsel çalışmalardan oluşur. Bu kapsamda aşağıda sıralanan türden çalışmalar gerçekleştirilir:
* Bütün kullanım ve bakım verilerinin toplanması ve öncelik sınıflandırılmasının yapılması,
* Çevre ve emniyet tehditlerinin, hata türleri ve etkilerinin, güvenilirlik ve idame edilebilirlik eğilimlerinin, kullanım profil değişikliklerinin analiz edilmesi,
* Hizmet içi problemlere dair (operasyonel tehditler, hata/kusur raporları, parça demodeliği, korozyon etkileri, güvenilirliğin azalması vb.) kök neden analizlerinin gerçekleştirilmesi,
Yapılan çalışmaların sonuçlarına dair elde edilen bilgiler geri bildirim olarak ilgili taraflara mutlaka aktarılmalıdır.
'''Çözümlerin Geliştirilmesi'''
İdame metriklerini iyileştirecek şekilde; hata/kusurların değerlendirilmesi ve sorunların düzeltilmesi, iyileştirilmesi veya sonlandırılması için gereken işlemlerin yapılması ve önerilen ürün modifikasyonunun geliştirilmesi, bu kapsamda gerçekleştirilen faaliyetlerdir. Bu faaliyetlerin çıktısı mühendislik değişiklik teklifleridir.
=== 3.6.12. ÜRÜN DESTEK YÖNETİMİ ===
Ürün Destek Yönetimi (ÜDY); bütün ELD elemanlarını kapsayacak şekilde ürün desteğinin planlanması, yönetilmesi ve finanse edilmesini kapsar. Destek konseptinin ve ELDP’nin hazırlanması, geliştirilmesi ve detaylandırılmasının yanı sıra demodelik planının hazırlanması ve raporunun oluşturulması da bu ELD elemanı bünyesinde gerçekleştirilen faaliyetlerdendir. ÜDY, belirli bir sistem veya hizmet için ELD ihtiyaçlarının detaylandırıldığı ELD elemanıdır. Bu doğrultuda aşağıda dört alt başlıkta verilen temel faaliyetler gerçekleştirilir.
'''Ürün Destek Gereksinimlerinin Toplanması'''
Lojistik destek gereksinimlerinden türetilen destek konsepti, lojistik desteğin temel çerçevesini tanımlar. Destek konsepti; lojistik desteğin planlanması, yürütülmesi ve dokümante edilmesinin yanı sıra ürünün hizmete alınması, kullanılması, planlı/plansız bakımlarının yapılması (bakım/onarım) ve envanterden çıkarılmasına da esas teşkil eder. Destek konsepti operasyonel gereksinimler ve kullanım senaryoları esas alınarak belirlenir ve ürünün ömür devrine yönelik stratejiler ve temel lojistik gereksinimleri tanımlar.
Destek konsepti; kullanıma hazır olma, güvenilirlik, idame edilebilirlik, desteklenebilirlik ve test edilebilirlik gibi faktörleri içerir. Aynı zamanda, farklı destek alternatifleri içerip, bu alternatiflerin gerekli kaynaklar, mali etkileşimler ve ilişkili riskler açısından değerlendirilmesini de öngörebilir.
ÜDY, destek konseptininin geliştirilmesi ve destek gereksinimlerinin tanımlanmasından sorumludur. Bu kapsamda; sözleşme, şartname, gereksinim tanımlama dokümanı, tasarım mühendislik verileri vb. dokümanlar kullanılarak;
* Destek konseptinin belirlenmesi ve geçerli kılınması için uygun ödünleşim analizlerinin yapılması,
* Bütün ELD elemanlarının birbiriyle entegre şekilde yönetilmesi sağlanır.
'''ELDP Hazırlanması'''
ELDP; savunma ve güvenlik sistemlerinin lojistik ihtiyaçlarına yönelik ELD elemanlarının bütünleşik olarak yönetimine ilişkin planlanma, uygulanma ve koordinasyon faaliyetlerini içeren dokümandır. Uygun ELD elemanlarına ilişkin planlama ve uygulamaya yönelik detaylar ELDP’de yer alır.
ELDP şablonu Ek’te verilmiştir.
'''Demodelik Yönetiminin Gerçekleştirilmesi'''
Bu faaliyet; demodelik stratejisinin belirlenmesi, Demodelik Yönetim Planı’nın geliştirilmesi ve demodelik çözümlerinin uygulanmasını içerir. Bu faaliyetlerin sonuçları bir Demodelik Raporu (araştırma verileri, risk analiz verileri ve ilgili düzeltme adımları vb.)’nda derlenir. (Bkz. [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Sistem_%C3%96m%C3%BCr_Devri_Y%C3%B6netiminde_Demodelik_Y%C3%B6netimi_Rehberi TSSÖDYP-08 Sistem Ömür Devri Yönetiminde Demodelik Yönetimi Rehberi])
'''Lojistik Destek Sözleşmesinin Yönetilmesi'''
Bu faaliyet; mevcut tedarik sözleşmesine uyum ve sözleşmenin yönetilmesine katkı sağlar, alt sözleşmelerin ve destek sözleşmelerinin oluşturulmasını kapsar, çıktıları yönetim raporları ve ürün destek sözleşmeleridir.
Lojistik destek sözleşmesi, bir ürünün işletilmesi ve desteklenmesi için ihtiyaç duyulan mal ve hizmet alımına yönelik sözleşmedir.
Yönetim raporları ise ürün destek yöneticisi tarafından oluşturulan herhangi bir idari rapor olup bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla aşağıdaki hususları içerebilir:
* ELD programı ana kilometre taşı takvimi
* Lojistik unsurlar için uygulama takvimi
* İş Tanımı ile kıyaslandığında her bir lojistik unsurun mevcut durumu.
Raporlandırma sistemi, projeye bağlı olup, proje özel raporlandırma gereksinimlerine yönelik standart bir çözümü yoktur.
= 4. LOJİSTİK DESTEK ANALİZİ (LDA) =
LDA çalışmalarında [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Lojistik_Destek_Analizleri_ve_Kay%C4%B1tlar%C4%B1_Rehberi TSSÖDYP-06 Lojistik Destek Analizleri ve Kayıtları Rehberi] esas alınacak olup LDA’ya ilişkin genel bilgiler aşağıda verilmiştir.
LDA, sistemin/bileşenin belirlenmiş sürdürülebilirlik ve kullanıma hazır olma ihtiyaçlarına ulaşılmasına yönelik desteklenebilirlik gereksinimlerini değerlendiren ve ürün tasarımı ile destek sistemi gereksinimlerini entegre eden sistematik ve yinelemeli (iteratif) bir süreçtir.
LDA lojistik destek faaliyetlerinin maliyet etkin olarak yürütülmesinde yol gösterici en önemli faaliyettir. Tüm lojistik destek faaliyetlerinin teknik disiplin içinde maliyet etkin olarak planlanması, koordine edilmesi ve yönetilmesi için LDA rehberliğinde:
* Ürün ve ELD elemanları; desteklenebilirlik, güvenilirlik, test edilebilirlik ve uygun ÖDM ile tasarlanır,
* Kullanım ve Destek Safhaları boyunca ürünün istenilen performans seviyesinde kullanılabilmesi için ihtiyaç duyulan kaynaklar tanımlanır,
* ELD elemanlarına ilişkin esas bilgiler oluşturulur.
LDA, sistem mühendisliği süreçleri paralelinde gerçekleştirilen geniş bir analizler kümesini içerir. Söz konusu analizlerin amacı, desteklenebilirliğin sistem performans gereksinimlerine dahil edilmesinin sağlanması, sistemin en uygun destek sistemi ve alt yapı ile birlikte geliştirilmesi ve tedarik edilmesidir. LDA etkin ve verimli bir destek çözümünün tasarlanması ve geliştirilmesine yönelik çeşitli analitik tekniklerin entegrasyonunu ihtiva eder.
LDA’nın amaçlarından biri karmaşık teknik ürünler için kullanım ve destek safhaları boyunca en uygun lojistik desteğin sağlanmasıdır. Lojistik destek gereksinimlerini tanımlama, analiz etme ve niceliklerini belirlemenin yanı sıra, sistem geliştirme safhasında desteklenebilir bir tasarım ortaya çıkarmaya yönelik faaliyetleri içerir.
== 4.1. LDA FAALİYETİ, ROLLER VE SORUMLULUKLAR ==
LDA faaliyeti Şekil 9’da gösterildiği şekilde aşağıda sıralanan amaçlara yönelik olarak niceliksel bazı analiz yöntemlerinin seçilmesi ve uygulanmasını içeren bir süreçtir:
* Sistem tasarımına girdi sağlamak üzere lojistik kriterlerin belirlenmesi ve oluşturulması,
* Farklı tasarım alternatiflerinin değerlendirilmesi,
* Lojistik destek elemanlarının belirlenmesi ve tedariği,
* Kullanım esnasında sisteme yönelik destek kabiliyetinin değerlendirilmesi.
[[Dosya:Şekil10 Temel LDA Süreci.jpg|alt=Şekil 10 Temel LDA Süreci|sol|küçükresim|698x698pik|Şekil 10 Temel LDA Süreci]]
== 6.3. ACİL İHTİYACIN KARŞILANMASI ==
Ürün geliştirme süreçlerinde paydaş temsilcilerinden oluşan farklı disiplinlere mensup personelin katılımı ile Entegre Ürün Takımları (EÜT) oluşturulabilir. EÜT’ler gözetim seviyesinde olabileceği gibi doğrudan geliştirme sürecinin içinde görev yapacak şekilde de olabilir. Özellikle sistem mühendisliği çalışmalarında EÜT’lerin görüşleri ve katkıları önem kazanır. Ayrıca EÜT’lerin oluşturulmasına ihtiyaç duyulmadığı durumlarda, Program/proje yönetiminden sorumlu olan gruplar EÜT mantığı ile çalışacak şekilde teşekkül ettirilebilir. EÜT liderleri, ilgili ürününün geliştirilmesinden ve bütçesinden sorumludur. ELD yöneticilerinin görevi projeler kapsamında ürün geliştirme ekiplerine lojistik destek ve desteklenebilirlik konularında uzmanlık desteği ve imkân sağlamaktır.
Acil ihtiyaç sebebiyle hazır ürün alımı yoluna gidilebilir. Ancak bu durumda da ortaya konulan çözüm, operasyonel görev profillerini eksiksiz olarak yerine getirmeli ve yüksek seviyede desteklenebilirlik özelliklerine sahip olmalıdır. Acil alım kararlarında; savunma ve güvenlik sistemlerinin lojistik desteğinin sağlanmasındaki zorluklar, kullanım safhasında ortaya çıkabilecek ilave maliyetler, kullanım kısıtları, yurtdışı bağımlılığın artması gibi hususlar dikkate alınmalıdır. Acil ihtiyaç kapsamında yer alan sistemler için de mutlaka gerekli uyarlamalar kapsamında LDA yapılmalı ve ELD Planları hazırlanmalıdır.
LDA programı kapsamında destek sisteminin geliştirmesinden sorumlu bir lojistik ekibi olması tavsiye edilir. Bu ekip, ürünün tasarımı, geliştirilmesi, üretimi, kullanılması ve desteğinden sorumlu EÜT’nin bir parçası olmalıdır Bu anlamda EÜT’lere atanan lojistik ve desteklenebilirlik uzmanları/personeli ekip içinde aşağıda sıralanan faaliyetlerden sorumlu olacaktır:
* Güvenilirlik, idame edilebilirlik, test edilebilirlik, insan mühendisliği, cihaz içi test (CİT) ve çevresel uygunluk gibi konularda girdi sağlayarak sistem ve destek sistemi tasarımına desteklenebilirlik karakteristiklerinin katılmasını sağlamak,
* Destek sistemini ve eğitim sistemini geliştirmek ve lojistik destek kaynaklarını (ikmal destek, destek ekipmanı, teknik veri, tesisler, PEDU, iş gücü ve personel, eğitim ve eğitim teçhizatı) planlamak, geliştirmek ve sunmak,
* Ürün geliştirme sistem mühendisliği ve tasarım mühendisliği süreçleri içinde lojistik mühendisliği faaliyetlerini gerçekleştirmek,
* LDA, standardizasyon, değiştirilebilirlik ve birlikte çalışabilirlik sağlamak,
* LDA sorumlusu/lideri ile ELD yöneticisi ve diğer işlevsel yönetim sorumluları arasındaki koordinasyonun ve arayüzlerin oluşturulması ve sürdürülmesi LDA programının başarısı açısından büyük önem taşır. Ayrıca, etkin bir ELD/LDA program yönetimi açısından hem müşteri hem de yüklenici bünyesinde bir ELD/LDA organizasyonu oluşturulması gereklidir.
Desteklenebilirliğin entegre ürün geliştirme proje organizasyonuna dahil edilmesi aşağıda sıralanan lojistik yönetim hedeflerine ulaşılmasını sağlar:
* Tasarım ve test verilerinin değerlendirilmesi, desteklenebilirlik alternatifleri ve ödünleşim analizi değerlendirmelerinin tasarıma yansıtılması,
* Detaylı şartname isterlerinin oluşturulması,
* Lojistik kaynak planlamasının gerektiğinde uyarlanabilirliğinin sağlanması,
* Operasyonel kullanıma hazır olma ve göreve hazır olma eşik değerlerine ilişkin gereksinimlerin karşılanması,
* Ürünün beklenen operasyonel çevre koşullarında desteklenebilirliğinin temini,
* Destek sisteminin beklenen performansı sağlaması,
Lojistik yönetimi hedeflerine ulaşabilmek için ise uygun bir organizasyon oluşturulmalıdır. Bu doğrultuda:
* Lojistik mühendisliğinin aktif katılımının ve tasarıma etkisinin en üst düzeyde tutulduğu bir entegre ürün geliştirme organizasyonu oluşturmak,
* ELD sürecini tasarım mühendisliği ve sistem mühendisliği ile sürekli etkileşim içinde olacak şekilde yapılandırmak,
* Ürünü geliştirirken müşteri ve tedarikçilerle yakın şekilde çalışma yapılması gerekir.
Lojistik yönetim hedeflerinin karşılanabilmesi için oluşturulacak LDA sürecinde;
* Tasarıma desteklenebilirlik gereksinimlerini entegre etmeye yönelik LDA prosedürlerinin tanımlanması,
* Destek sistemi konfigürasyonunun ürün tasarım konfigürasyonu ile uyumlu olmasının sağlanması,
* Detaylı bakım planlama ve toplam lojistik kaynak gereksinimlerinin tümevarım yöntemiyle belirlenmesinin sağlanması,
* Lojistik Destek Analizi Kayıtları (LDAK)’nın tutulacağı veritabanının oluşturulmasının sağlanması gerekir.
== 4.2. LDAK YÖNETİMİ ==
LDA süreci sonunda ortaya çıkan veriler, mühendislik ve ürün destek faaliyetleri tarafından kullanımlarını sağlamak için belirli biçimlere uyarlanır ve kayıt altına alınır. Bu veriye “Lojistik Destek Bilgisi” adı verilir ve çeşitli endüstri standartlarına uygun olarak oluşturulan veri tabanı ise “LDAK” olarak adlandırılır.
Sözleşmelerde yer verilen LDAK gereksinimleri, planlanan destek konsepti ile uyumlu ve uyarlanmış içerikte olmalıdır. İhtiyaç makamı, uyumsuzlukları ve gerekenden fazla yapılabilecek sözleşmesel teslimatları önleyebilmek için programın çeşitli işlevsel alanlarından gelecek verilere yönelik gereksinimleri koordine etmelidir. LDAK, nihayetinde ürün destek yöneticisine bütün ELD unsurlarını dikkate alan etkin bir ürün destek paketi oluşturmakta yardımcı olur.
“Lojistik Destek Analizi Veri Tabanı” bir nevi, yapılan lojistik destek analizi kayıtlarının toplandığı kütüktür.
= 5. SİSTEM MÜHENDİSLİĞİ FAALİYETLERİ VE ELD =
Sistem Mühendisliği''';''' yetenek ihtiyacına cevap verebilecek karmaşık sisteme ait isterlerin oluşturulması, bütünleşik bir anlayışla ömür devri süresince birbiri ile uyum içinde çalışacak alt sistem çözüm setlerinin geliştirilmesi ve bunların doğrulanmasıdır. İhtiyacın tanımlanması aşamasında, fonksiyonel olarak tariflenen yeteneğin fiziksel gereksinimlere dönüşümü sürecinde; ihtiyaç duyulacak destek amaçlı ürünler ve geliştirme, üretim/inşaat, konuşlandırma, kullanım, destek, envanterden çıkarma, eğitim ve doğrulama süreçlerini de kapsayan tüm ürünleri içeren sistem mimarisi, anlaşılabilirliği arttırarak doğru çözüme erişmede yardımcı olur.
Tedarik lojistiğinin temel amaçlarından birisi destek gereksinimlerinin sistem tasarım gereksinimlerinin ayrılamaz bir parçası olmasını sağlamaktır. Bu kapsamda yürütülecek proje faaliyetleri ancak eş zamanlı olarak hem yüklenici, hem de kullanıcı ve tedarik makamı tarafından, sistem mühendisliği teknik ve idari faaliyetleri ile bütünleşik vaziyette yürütülmesi halinde hedefine ulaşabilir.
Lojistik planlama; sistem mühendisliği sürecinin bir parçası olup, bu süreç sağlıklı işletilmeksizin projenin nihai hedeflerine erişilmesi söz konusu olamaz.
Sistem geliştirme sürecinin amacı; müşteri ihtiyaçlarını karşılayacak en uygun sistemi, fiziksel kısıtlamalar, zaman, performans ve maliyet kriterlerini göz önüne alarak geliştirmektir. Sistem ile kastedilen, kullanıcı ve diğer paydaşların yararına olan ürün ve hizmetleri, tanımlanmış olan çevre şartlarında sağlamak için insan tarafından meydana getirilen ve kullanılan yapılardır. Sistemi oluşturan bileşenler; donanım, yazılım, veri, insan, süreç, prosedür ve talimat, tesis, malzeme vb. olabilir. ELD faaliyetleri ve ilgili ürünler sistemin teknik karmaşıklığına, değişkenliğine, maliyetine vb. faktörlere bağlı olarak farklılık gösterir. Ürünün özelliği ve bulunulan ömür devri safhasına göre uygun ELD elemanları sistem mühendisliği sürecine dahil edilir.
İhtiyaca cevap verebilecek karmaşık bir sistemin meydana getirilmesi; bütünleşik bir anlayışla ömür devri süresince birbiri ile uyum içinde çalışacak alt sistem çözüm setleri geliştirilmesi ve doğrulanmasını gerektirir. Sistem mühendisliği bu kapsamda aşağıda verilen başlıca faaliyetleri yürütür:
* Teknik faktörlerin planlanması ve organizasyonu,
* Sistemin idamesi için ömür devri boyunca ihtiyaç duyulacak hususların dikkate alınması,
* İhtiyacın tanımlanması aşamasında fonksiyonel olarak tariflenen yeteneğin teknik gereksinimlere dönüşümü,
* Teknik gereksinimleri karşılayabilecek elde edilebilir sistem çözümü alternatiflerinin üretilmesi,
* Destek sisteminin de tanımlandığı toplam sistem çözümlerinin değerlendirilmesi,
* Karar verilen çözümün gerçeklenmesi ve uygulanması,
* Çözümün doğrulanması.
Sistemin idamesi için ömür devri boyunca ihtiyaç duyulacak hususların dikkate alınabilmesi için farklı disiplinlerden uzmanlaşmış ekiplerin, ihtiyaç makamının, tedarik makamının, kullanıcıların ve idame makamının da sürece dahil olması gerekir. Lojistik konusunda uzmanlaşmış bir ekibin bu süreçlerde yer alması ve odak sistem ile birlikte destek sisteminin fonksiyonel, sistemsel ve fiziki gereksinimlerinin belirlenmesinde rol alması zorunludur (Bkz. [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Entegre_Lojistik_Destek_(ELD)_%C4%B0sterleri_Haz%C4%B1rlama_Rehberi TSSÖDYP-05 Entegre Lojistik Destek İsterleri Hazırlama Rehberi]).
= 6. PROGRAM/PROJE YÖNETİMİ VE ELD =
Programlama; planlama ile belirlenen hedeflerin kaynaklar bazında nasıl gerçekleştirileceğinin bir zaman boyutu üzerinde projelendirilmesi işlemidir. Program/proje ise belli kriterler içinde tamamlanacak belirlenmiş bir hedefi, başlangıcı ve sonu olan, sınırlı para ve tüketim kaynakları (zaman, personel ve teçhizat) bulunan birbiri ile ilgili bir dizi faaliyetler ve görevlerdir. Programların daha kapsamlı olarak ömür devrinini tamamını dikkate alacak şekilde kurgulanması gerekir.
Operasyonel ihtiyaçların giderilmesi, gerekli donanım, yazılım ve destek unsurlarının en ekonomik şekilde bir araya getirilmesi sonucunda oluşan sistem ile gerçekleştirilir. Program başlangıcında, sistemin tüm unsurlarının ve bunlar ile ilgili gereksinimlerin yeterli seviyede ve doğru tanımlanmış olması vazgeçilmez bir şarttır.
Talep edilen performans gereksinimlerine cevap verebilecek sistem tasarım özelliklerinin; ömür devri maliyet, bütçe, takvim ve performans özellikleri ile optimum noktada birleşebilmesi ilgili program organizasyon birimlerinin koordineli ve eşzamanlı çalışması ile sağlanabilir.
Belirgin bir hedefe yönelik olarak; bir ana sistem veya teçhizatın harekât ihtiyacı olarak belirlendiği andan, hizmet dışı bırakıldığı zamana kadar olan sürede mevcut kaynakların planlanması, proje yönetiminin ve ofisinin teşkilatlandırılması, faaliyet programının disiplini ile projenin gerçekleştirilmesi için bilgi, beceri, araç ve tekniklerin proje faaliyetlerine uygulanmasıdır. Buna ömür devri program yönetimi adı verilmektedir. Zaman, maliyet ve performans programın/projenin başlıca kısıtlarıdır.
İhtiyaç duyulan performans gereksinimlerine cevap verebilecek odak sistem ve destek sistemi tasarım özelliklerinin ömür boyu maliyet, bütçe, takvim ve performans özellikleri ile optimum noktada birleşebilmesi, ilgili program organizasyonel birimlerinin koordineli ve eşzamanlı çalışması ile sağlanabilir. Desteklenebilirlik gereklerinin tasarıma dahil edilmesi ve ömür boyu maliyet hedefinin erişilebilmesi, tasarım birimlerinin operasyonel ihtiyacın tanımlanmasından itibaren desteklenebilirlik hedeflerine yönlendirilmesini gerektirir. Bunun için ELD isterlerinin anlaşılır, açık ve ölçülebilir şekilde tespit edilmiş olması gerekir ([https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Entegre_Lojistik_Destek_(ELD)_%C4%B0sterleri_Haz%C4%B1rlama_Rehberi TSSÖDYP-05 Entegre Lojistik Destek İsterleri Hazırlama Rehberi]).
Program başlangıcında, sistem desteklenebilirliğine ait hedefleri ve gerekleri analiz etmek, tanımlamak ve doğrulamak için ihtiyaç duyulan tüm desteklenebililik analizleri planlanır. Bu kapsamda yürütülecek faaliyetlerde [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Lojistik_Destek_Analizleri_ve_Kay%C4%B1tlar%C4%B1_Rehberi TSSÖDYP-06 Lojistik destek Analizleri ve Kayıtları Rehberi] referans olarak alınır.
Her bir program için desteklenebilirlik ile ilgili hedefler ve analizler, en az aşağıdaki hususların dikkate alındığı bir strateji ile belirlenir:
* Kullanıma/Göreve Hazır Olma gereği,
* Donanım ve yazılım tasarım öngörüleri,
* Kullanım konsepti ve barış/savaş operasyonel gereksinimleri,
* Destek konsepti,
* Tahmini Güvenilirlik ve İdame Edilebilirlik değerleri,
* Tahmini ÖDM, Maliyet Kategorileri (Ar-Ge, Üretim, İşletme-Destek, Envanterden Çıkarma)
* Lojistik destek kaynak gerekleri,
* Desteklenebilirlik analizlerini yürütebilmek için gerekli lojistik destek verisi,
* Mevcut saha verileri, mevcut sistemlerin performans değerlendirmeleri, desteklenebilirlik, maliyet ve göreve hazır olma oranlarında tahmini iyileşme değerleri,
* Program risklerindeki azalmaları da kapsayacak biçimde, analizlerin uygulanmasının tasarım üzerindeki olası etkileri,
* Herbir desteklenebilirlik analizinin tahmini maliyeti.
Desteklenebilirlik analizlerinin kapsamını etkileyecek bir diğer husus, projenin bulunduğu aşama ya da görev sistemi tasarım konseptidir. Tasarım yoğun projelerde, desteklenebilirlik analizleri tasarıma girdi sağlarken tasarım çıktıları destek planlamasında kullanılır. Alternatif destek sistemi çözümleri yanı sıra görev sistemi tasarımına yönelik alternatifler (tasarım, ticari, hazır ürün) değerlendirilir. RAHAT (Rafta Hazır Ticari/COTS/Commercial Of The Shelf) ya da tasarım gerektirmeyen çözümlerde, desteklenebilirlik analizleri destek sistemi üzerine yoğunlaşır.
Tasarımı tamamlanmış ürünlerin yeni projelerde kullanılması sürecinde, ürünün sisteme ait diğer unsurlar ile uyumlu olması konusu başlangıçta sorgulanmalıdır.
Ticari destek çözümleri söz konusu ise, desteklenebilirlik analizleri ticari destek altyapısı ile arayüzlerin tanımlanması konusuna yoğunlaşır.
İyileştirme projelerinde, tasarım esnekliği desteklenebilirlik analizlerinin kapsamını belirleyen başlıca unsurdur.
Desteklenebilirlik ile ilgili hususlar, sistem mimarisi ile ilgili kararlar verilirken mutlaka göz önünde tutulmalıdır.
Desteklenebilirlik ihtiyaçlarının ya da gereklerinin sözleşme ve ekleri ile tanımlanmamış olduğu ya da türetilmesi için yeterli bilgiye sahip olunmadığı durumlarda, aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınmak suretiyle desteklenebililik gerekleri oluşturulur ve bunların tasarım sürecinde dikkate alınması sağlanır.
* Tedarik/ihtiyaç makamlarının prensipleri dikkate alınır. Yerlileştirme/ Millîleştirme çalışmaları için [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php?title=Kullan%C4%B1m_ve_Destek_%C4%B0htiya%C3%A7lar%C4%B1_%C3%87er%C3%A7evesinde_Yerlile%C5%9Ftirme/Millile%C5%9Ftirme_Rehberi&redirect=no TSSÖDYP-09 Kullanım ve Destek İhtiyaçları Çerçevesinde Yerlileştirme/Millîleştirme Rehberi] referans doküman olarak kullanılır.
* Mevcut benzer sistemlerin veya ekipmanların kullanımı sürecinde edinilmiş tecrübeler ve kayıtlara dayalı yapılan analizler, tahmin ve öngörülere dayalı gereksinim belirleme yöntemine göre daha kesin ve doğru sonuçlar verecektir. Tecrübeler, analizler ve kayıtlar ELD birimleri başta olmak üzere ilgili birimlerden sorgulanır. Eğer tecrübeye dayalı veri mevcut değilse, özellikle yüksek risk öngörülen alanlarda, analizlere temel olabilecek verilerin temin edilmesine yönelik faaliyetler yürütülür.
* Standartlara dayalı gereksinimler yerine performans gereksinimlerinin tanımlanması tasarımcılara daha geniş hareket alanı sağlayabilir. Bu yöntem uygun görülmesi durumunda kullanılır.
* Gereksinimler değişken kullanım profilleri (barış ve savaş şartları gibi) için ayrı ayrı belirlenir.
* Desteklenebilirlik analizlerinin yapılması için gerekli zaman ve kaynak miktarı öngörülür. Sonuçları tasarım kararlarına etki edemeyecek kadar uzun zamanda elde edilebilecek analizlere ihtiyaç duyan desteklenebilirlik gereksinimlerinin ortaya konması anlamlı değildir. Bunun istisnası; ileriye yönelik planlı ürün iyileştirme faaliyetleridir. Desteklenebilirlik analizleri sonucunda elde edilecek fayda; desteklenebilirlik unsurlarının görev sistemi performans gerekleri içinde yer almış olması ve destek sisteminin, görev sistemi ile eşzamanlı olarak geliştirilmesinin sağlanmasıdır.
* Desteklenebilirlik gereksinimlerinin belirlenmesinde uluslararası rekabet şartları dikkate alınır.
* Desteklenebilirlik gereksinimlerinin belirlenmesi tekrar eden yapıda bir faaliyettir. Desteklenebilirliği etkileyen unsurlar (özellikle insan ile bağımlı unsurlar) değişken bir yapıya sahip olup, sistem ömür devri içinde dahi dikkate alınması gerekli değişimler olabilir. Ürün ömür devri boyunca, desteklenebilirliği etkileyen unsurlar sürekli gözlenmeli ve gereksinimler güncellenmelidir.
* Desteklenebilirlik gereksinimleri maliyet olarak erişilebilir olmalıdır.
* Tedarikçiler, sağlanacak desteğin ayrılmaz bir parçasıdır. Program yöneticisi, lojistik destek ve desteklenebilirlik açısından tedarikçi adaylarını periyodik olarak değerlendirmelidir.
== 6.1. SİSTEM ÖMÜR DEVRİ SAFHALARI VE ELD ==
[https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Sistem_%C3%96m%C3%BCr_Devri_Y%C3%B6netimi_Rehberi_(Ana_%C3%87er%C3%A7eve) TSSÖDYP-01 Sistem Ömür Devri Yönetimi Rehberi (Ana Çerçeve)] ve [https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Sistem_%C3%96m%C3%BCr_Devri_Y%C3%B6netimi_S%C3%BCre%C3%A7leri_Rehberi TSSÖDYP-02 Sistem Ömür Devri Yönetimi Süreçleri Rehberi] referans dokümanlar olarak kullanılır.
'''Ön Konsept ve Konsept Safhaları'''
TSSÖDYP-05 Entegre Lojistik Destek İsterleri Hazırlama Rehberi, ön konsept ve konsept safhalarında ihtiyaç makamlarının hazırlayacakları Proje/İhtiyaç Tanımlama Dokümanı (PTD vb.) ve ekleri ile Teklife Çağrı Dokümanı (TÇD)’de savunma ve güvenlik sistemlerinin lojistik destek isterlerinin belirlenmesinde kullanılacak rehberdir.
Bu safhalarda sistem tasarım alternatifleri risk ve maliyetler açısından değerlendirilir. Bu kapsamda, işletim ve bakım konsept alternatifleri, destek sistemi alternatifleri, görev sistemi tasarım alternatifleri ile ilgili risk ve maliyet analizleri yapılır, fonksiyonel kırılım üst seviyeleri için performans ihtiyaçları belirlenmeye çalışılır.
Üzerinde çalışılmış olan alternatif destek sistemi çözümleri ve konseptlerin Sistem çözümü içindeki diğer desteklenebilirlik unsurları ile uyumu ve sistemin ÖDM’ye etkisi değerlendirilir. Seçilen destek sistemi ve konsept, başlangıç destek planlarının ve gereklerinin oluşturulmasına temel teşkil eder. Desteklenebilirliği etkileyebilecek performans gereklerinin bu safhalarda tanımlanması önemlidir.
Konsept safhasının sonunda ürün detstk stratejisinin ve modelinin belirlenmesi ve müteakip safhalardaki gelişmelere göre güncellenebilir/geliştirilebilir durumda olması gerekir. ([http://ssbwiki.ssb.gov.tr/index.php/%C3%9Cr%C3%BCn_Destek_Stratejileri_ve_Modelleri_Rehberi TSSÖDYP-03 Ürün Destek Startejileri ve Modelleri Rehberi])
'''Geliştirme Safhası'''
[https://tssodypwiki.ssb.gov.tr/index.php/Lojistik_Destek_Analizleri_ve_Kay%C4%B1tlar%C4%B1_Rehberi TSSÖDYP-06 Lojistik Destek Analizleri ve Kayıtları Rehberi], ELD faaliyetlerinin merkezinde yer alan LDA’nın gerçekleştirilmesi ve bu analizler sonrasında oluşturulacak LDA Kayıtları konusunda hazırlanmış bir dokümandır.
Bu safhada desteklenebilir ve ekonomik olarak elde edilebilir bir odak sistem tasarımı faaliyetlerine katılım sağlanır.
Tasarım faaliyetleri kapsamında LDA faaliyeleri destek sisteminin tasarlanması/organizasyonu konususuna odaklanır. Odak sistem tasarımında olabilecek değişiklikler destek sisteminin tasarımında da dikkate alınır. Sistem tasarımı lojistik destek yapısını ve lojistik ihtiyaçlar da sistem tasarımını etkilemektedir. Burada en önemli husus lojistik destek isterlerinin odak sistem tasarımı üzerinde bir etkiye sahip olmasıdır.
LDA’da, sistem tasarımına etki eden en az aşağıdaki faktörler göz önünde bulundurulur.
* Kullanıcının genel hususlara ilişkin isterleri,
* Kullanıcının güvenilirlik, hazır bulunuşluk ve desteklenebilirlik isterleri,
* Benzer sistemlerin saha (kullanım ve lojistik destek) verileri,
* İdarenin sistemle ilgili kullanım, bakım ve tedarik konseptleri/yönergeleri,
* Sistem ömür devri kullanım senaryoları (kullanım, depolama, taşıma vb.)
* Muharebe alanının coğrafi ve atmosferik şartları,
* Güvenlik ve emniyet gereksinimleri,
* Modülerlik gereksinimi,
* İstenen ürünün yapılabilirliğine yönelik mevcut teknolojik imkânlar,
* Yüklenicinin imkân ve kabiliyetleri,
* Standardizasyon ve diğer sistemler ile uyumlu çalışabilirlik gereksinimi,
* Test edilebilirlik gereksinimi,
* Ergonomi (insan faktörü) gereksinimi,
* Lojistik destek faaliyetlerinde maliyet etkinlik,
* Demodelik gereksinimi,
* Onarılabilirlik ve modernize edilebilirlik gereksinimleri,
* Modernizasyon gereksinimi,
* Ömür durum tespiti ve uzatımının yapılabilirlik gereksinimi.
Benzer sistemlerden elde edilen kullanıcı verileri ile mevcut imkân ve yetenekleri yeni sistemin tasarımına aktarılması maksadıyla tasarım süreci başlatılmadan yüklenici ve ELD çalışma grubu tarafından kullanıcı tesislerinde inceleme yapılmalıdır. Bu kapsamda aşağıdaki hususlarda inceleme yapılır ve kullanım çalışması raporu hazırlanır.
1. Benzer sistemlerin:
1.1. Harekât/operasyon görevi,
1.2. Taktik ve teknik özellikleri,
1.3. Ürün ağacı ve alt parçaların fonksiyonel görevleri,
1.4. Zaafiyetleri ve üstünlükleri,
2. Mevcut lojistik destek imkân ve yetenekleri:
2.1. Bakım konsepti ve yapısı,
2.2. İkmal desteği konsepti ve yapısı,
2.3. Personel durumu (miktar ve nitelik),
2.4. Destek ve test ekipmanları,
2.5. Teknik veri ve dokümantasyon oluşturma konsepti,
2.6. Eğitim konsepti, eğitim destek ve eğitim yardımcı malzemeleri,
2.7. Tesisler ve altyapı,
2.8. Paketleme, elleçleme, depolama (alanları, şartları vb.) ve ulaştırma,
2.9. Bilgisayar Kaynakları,
2.10. İdame Mühendisliği,
2.11. Ürün Destek Yönetimi,
3. Çevresel, coğrafi ve atmosferik şartlar,
4. Ömür devri kullanım, depolama ve ulaştırma senaryoları (süre, mesafe ve şartları),
5. Konfigürasyon yönetimi yapısı,
6. Aktarma ve elden çıkarma konsepti,
7. Standardizasyon yaklaşımı,
8. Demodelik yönetimi yaklaşımı,
9. Modülerlik yaklaşımı ve parçaların birbirleri yerine kullanılabilirlik gereksinimi,
10. Emniyet ve güvenlik gereksinimleri,
11. Kullanım ve lojistik destek sürecinde elde edilen tecrübeler,
12. Kullanım ve lojistik destek faaliyetlerinden sorumlu personelin teklif ve önerileri,
13. Garanti süreci yönetimi,
14. Sistemin konuşlandırılma şartları ve esasları.
Sistem tasarımı kapsamında yapılan faaliyetlerin etkinliği, sistemin kullanım ve destek safhalarındaki performansını doğrudan etkileyecektir. Sistem tasarımının olgunlaşması, yedek parça listeleri, eğitim programlarının tanımlanması ve doküman içeriklerinin belirlenmesi gibi çıktıların üretilmesine izin verir.
'''Üretim ve Kullanım Safhaları'''
Bu safhalardaki lojistik destek aktiviteleri ELDP’ye uygun şekilde yürütülür. ELDP projelerdeki gelişmelere uygun şekilde sürekli güncel tutulur. Kullanım ve destek faaliyetlerini yürütecek olan organizasyonun tabi olduğu mevzuat ve uygulamakta olduğu yönergeler de ELDP hazırlığı sürecinde göz önünde bulundurulmalıdır.
Sistemin teslimatı öncesinde, işletmeye alınabilmesi için gerekli destek altyapısı ve kaynaklar hazırlanır. Sistemin teslimi ve görevine başlaması önemli bir aşamadır. Bu aşamada ilgili destek unsurları da yerinde bulunmalıdır. Devam eden süreçte sistemin başlangıçtaki performansını sürdürmesi ya da değişen koşullara uyum sağlayabilmesi, etkin ve sürekli destek faaliyeti ile mümkün olabilir.
Ürünün üretilebilirliği ile ilgili yapılan tasarım güncellemelerinin desteklenebilirliği etkileyen unsurlara etkileri değerlendirilir ve gerek görülmesi halinde güncellemeler yapılır.
Kullanım safhası ve destek uygulama aşaması, ürünün envantere girmesinden envanterden çıkarılmasına kadar olan süre olup, bu safhada odak sistemin fiilen kullanımı ve istenilen performansta görevini yerine getirmesini sağlayacak lojistik destek faaliyetleri icra edilir.
Kullanım safhası ve destek uygulama aşamasında icra edilen faaliyetlere yönelik aşağıda belirtilen veriler sistemin iyileştirilmesi ve sistem performansının arttırılması maksadıyla kayıt altına alınır:
* Kullanım verileri,
* Lojistik destek verileri,
** Arıza durumu,
** Bakım faaliyetleri,
** Yedek parça (miktar, maliyet, tedarik durumu ve süresi vb.),
* Konfigürasyon verileri,
* Ömür devri verileri
** Fiziki ömür
** Ekonomik ömür
** Teknolojik ömür
* Tedarik ve ikmal verileri,
* Sistem ömür devri kullanım senaryolarındaki (stratejik kararlar) değişimler,
* Muharebe alanının coğrafi ve atmosferik şartlarındaki değişimler ve bu değişimlerin sistem üzerindeki etkileri,
* Sistem emniyet ve güvenlik zafiyetlerini önlemek için yapılan işlemler.
Zaman içinde, operasyonel ihtiyaçlarda ve destek sistem kabiliyetlerindeki değişiklikler takip edilir. Sistemin, görevini istenilen seviyede yerine getirip getirmediğini ve bakım faaliyetlerinin etkinliğini kontrol etmek amacıyla saha verilerine dayalı LDA yapılır. Desteklenebilirliğin istenilen seviyede tutulabilmesi için gerek görülen iyileştirmeler belirlenir ve uygulanır.
'''Envanterden Çıkarma Safhası'''
Sistemin yaklaşık kullanım ömrü ve envanterden çıkarma ile ilgili hususlar, sistem tedariki aşamasında belirlenmiş olmalıdır. Ekonomik, teknolojik veya fiziki ömrünü tamamlayan sistemlerin işletim ve destek maliyetleri artarken, sistem güvenilirlik ve hazır bulunuşluk değerleri ile sistem performansları düşer.
Bir sistemin envanterden çıkarılma kararı, sistemler için ayrılan kullanım, bakım ve idame maliyetlerini azaltmak, aşırı yedek parça stokunu önlemek ve mevcut stokların yıllara sâri olarak azaltılarak envanterden çıkış maliyetini düşürmek için yeterli süre öncesinde alınır.
Sistemin envanterden çıkarılmasına karar verilmesi için aşağıdaki hususların değerlendirilmiş olması gerekir:
* Kullanım ve destek destek safhalarında yapılan aşağıda verilen saha verilerine dayalı analizler ve değerlendirme sonuçları,
** Güvenilirlik analiz sonuçları,
** Hazır bulunuşluk analiz sonuçları,
** Bakım yapılabilirlik/onarılabilirlik analiz sonuçları,
** Demodelik analiz sonuçları,
** İnsan faktörü analiz sonuçları,
** Emniyet ve güvenlik analiz sonuçları,
** ELD donanımlarının uygunluğu ve yeterliliği,
* Tedarik edilebilirlik durumu,
** Yedek parça tedarik edilebilirlik durumu,
** Tedarik sürelerindeki değişim,
** Alt parçaların demodelik durumu,
** Üreticilerin üretim stratejilerindeki değişimler (üretimi durdurma, başka modele geçiş vb.)
* Sistem ömür devri verileri
** Ekonomik ömür,
** Fiziki ömür,
** Teknolojik ömür,
* Konfigürasyon yönetimi sistemi verileri,
* Yasal düzenlemer,
* Uluslararası anlaşmalar,
* Sistem performans değerleri,
* Sistemin mevcut muharebe görevi ve bu görevi yerine getirebilecek alternatif sistemlerin miktar ve yetenekleri,
* Güvenlik, emniyet ve risk oluşturma durumları,
* Muharebe gereksinimindeki (stratejik planlarda) değişiklikler,
* Mali kaynak durumu,
* Sistemin ihtiyaç duyduğu mühimmat, yedek parça veya sarf malzemesi.
Envanterden çıkarılması kararı alınan sistemler kademeli olarak envanterden çıkarılır. Öncelikle durumu en kötü olanlardan başlanır ve belli bir plan çerçevesinde ayıklamaya tabi tutulur. Ayıklamadan elde edilen yedek parçalardan kullanılabilir durumda olanlar, envanterdeki dayanıklı taşınır mal ve sistemlerin idamesinde kullanılır.
Envanterden çıkarma planı, gelişmelere bağlı olarak güncellenir. Güncellemede, yeni tedarik edilecek sistemlere ayrılan kaynağın yetersizliği, tedarikte yaşanan sorunlar, mevcut sistemin ihtiyacı karşılama durumu dikkate alınır. Envanterden çıkarma zamanı gerekirse uzatılır veya tehdit durumu, tedarik planında gecikmeler ve sistemin işletilmesinin maliyet etkin olmaması gibi hususlar dikkate alınarak ilgili sistemlerin daha kısa sürede envanter dışına çıkarılması için plan revize edilir.
İnsan ve çevre sağlığına zarar verebilecek işlemlerden kaçınılır, envanterden çıkarma işlemi yürütlükteki mevzuata uygun biçimde yapılır.
Envanterden çıkarma sürecinde elde edilen atıl konumdaki malzemelerden en fazla oranda fayda sağlamaya yönelik aşağıda sunulan alternatifler değerlendirilir;
* Ayıklanarak başka amaçlar için kullanılabilir,
* Diğer ülke, kurum ve kuruluşlara satılabilir, devir veya hibe edilebilir,
* Ar-Ge çalışması için üniversitelere veya araştırma kurumlarına hibe edilebilir,
* Sergilenmesi maksadıyla müzelere hibe edilebilir,
* Çevre düzenlemeleri için belediyelere veya üniversitelere hibe edilebilir,
* Hurda niteliğinde satılabilir.
== 6.2. PROJE ELD FAALİYETLERİ İLE İLİŞKİLİ DOKÜMANLAR ==
[[Dosya:Tablo 6 ELD Faaliyetleri Kapsamında Hazırlanacak ve Güncelenecek Dokümanlar.jpg|sol|küçükresim|714x714pik|Tablo 6 ELD Faaliyetleri Kapsamında Hazırlanacak ve Güncelenecek Dokümanlar]]
== 6.3. ACİL İHTİYACIN KARŞILANMASI ==
Acil ihtiyaç sebebiyle hazır ürün alımı yoluna gidilebilir. Ancak bu durumda da ortaya konulan çözüm, operasyonel görev profillerini eksiksiz olarak yerine getirmeli ve yüksek seviyede desteklenebilirlik özelliklerine sahip olmalıdır. Acil alım kararlarında; savunma ve güvenlik sistemlerinin lojistik desteğinin sağlanmasındaki zorluklar, kullanım safhasında ortaya çıkabilecek ilave maliyetler, kullanım kısıtları, yurtdışı bağımlılığın artması gibi hususlar dikkate alınmalıdır. Acil ihtiyaç kapsamında yer alan sistemler için de mutlaka gerekli uyarlamalar kapsamında LDA yapılmalı ve ELD Planları hazırlanmalıdır.
=== EK-A ELD PLAN ŞABLONU ===
Bu ELD Plan Şablonu genel hususları kapsayacak şekilde örnek olarak hazırlanmıştır. TÇD ve/veya Sözleşmelerde tedarik makamlarınca uygun görülen formatların kullanılması esastır. Ancak ELDP’nin hazırlanmasında bu şablonda yer alan hususların göz önünde bulundurulması gerekir.
[[Dosya:Şekil şablon.jpg|alt=|sol|küçükresim|539x539pik]]
[[Dosya:Hazırlayanlar.jpg|sol|küçükresim|462x462pik]]
'''DEĞİŞİKLİK KAYITLARI'''
[[Dosya:Değişiklik Kayıtları.jpg|sol|küçükresim|450x450pik]]
'''KISALTMALAR'''
[[Dosya:Kısaltmalar.jpg|sol|küçükresim|450x450pik]]
Önerilen test lokasyonları, veri toplama prosedürleri ve veri kullanımı, test ve değerlendirme faaliyetlerinde görev alan organizasyonlar ve sorumluluklarını da içerecek şekilde başlıca önlemler ve faaliyetlerin özetinin sağlanması,
Önerilen test lokasyonları, veri toplama prosedürleri ve veri kullanımı, test ve değerlendirme faaliyetlerinde görev alan organizasyonlar ve sorumluluklarını da içerecek şekilde başlıca önlemler ve faaliyetlerin özetinin sağlanması,
Lojistik Yönetim Bilgisi ve sistem destek paketi bileşenlerini, taslak ya da son sürüm teknik yayınları, bütün test, ölçüm ve diagnostik ekipmanlarını, bakım kademe yetki tablolarını, onarım parçaları/özel onarım alet listeleri, kurtarma ekipmanları vb. doğrulayan lojistik demonstrasyon planları,
Lojistik Yönetim Bilgisi ve sistem destek paketi bileşenlerini, taslak ya da son sürüm teknik yayınları, bütün test, ölçüm ve diagnostik ekipmanlarını, bakım kademe yetki tablolarını, onarım parçaları/özel onarım alet listeleri, kurtarma ekipmanları vb. doğrulayan lojistik demonstrasyon planları,
'''DOKÜMANIN HAZIRLANMASINDA GÖREV ALAN KURUM/KURULUŞLAR'''
'''DOKÜMANIN HAZIRLANMASINDA GÖREV ALAN KURUM/KURULUŞLAR'''
SAVUNMA SANAYİİ BAŞKANLIĞI
ASELSAN A.Ş.
ASELSAN A.Ş.